Οι πιέσεις προς το Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) είναι ολοένα και πιο έντονες, ενώ ήδη ορισμένες πλευρές έχουν διατυπώσει αιτιάσεις για καθυστερημένη λήψη αποφάσεων. Μάλιστα, πρόσφατα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατηγόρησε ευθέως τον ΙΜΟ για έλλειψη δράσεων και ψήφισε την ένταξη της ναυτιλίας στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (Emissions Trading System) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το μέτρο, αν τελικά τεθεί σε πλήρη εφαρμογή, θα αφορά τις εκπομπές ρύπων όλων των ταξιδιών εντός των υδάτων του ευρωπαϊκού μπλοκ, αλλά και εκπομπές ταξιδιών εκτός αυτών. Η μετουσίωση της νομοθετικής πρότασης σε νόμο προϋποθέτει διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ευρωπαϊκή απόφαση «πυροδότησε» μία σειρά από αντιδράσεις από ναυτιλιακούς οργανισμούς διεθνούς εμβέλειας και Έλληνες επαΐοντες του κλάδου. Ο ΙΜΟ, η BIMCO, ο Έλληνας υπουργός Ναυτιλίας, Γιάννης Πλακιωτάκης, ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Θεόδωρος Βενιάμης και η πλειονότητα της ναυτιλιακής κοινότητας έψεξαν την ΕΕ για μονομερείς ενέργειες, περιφερειακού χαρακτήρα, οι οποίες δεν έχουν θέση στο παγκόσμιο ναυτιλιακό γίγνεσθαι. Την αντίθεσή τους στην ένταξη της ναυτιλίας στο ETS εξέφρασαν, επίσης, παράπλευροι φορείς της ναυτιλίας, με πιο πρόσφατα παραδείγματα, το βρετανικό νηογνώμονα Lloyd’s Register και το νηολόγιο της Λιβερίας.
Eταιρείες, οι οποίες αντιτάσσονται στις ευρωπαϊκές ενέργειες, δηλώνουν πρόθυμες να υποβληθούν σε ένα καθεστώς φορολογίας, αλλά με κατεύθυνση των σχετικών πόρων στην έρευνα και ανάπτυξη και υπό μία παγκόσμια «ομπρέλα». Μάλιστα, «κρούουν τον κώδωνα» του κινδύνου για αποφάσεις, όπως αυτή της ΕΕ, επισημαίνοντας πως απειλούν το συμπαγή χαρακτήρα του εμπορικού συστήματος.
Η ένταξη στο ETS βρίσκει ερείσματα σε εταιρείες
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, ορισμένες εταιρείες «σπάνε» το «status quo» και μιλάνε ανοιχτά υπέρ της επέκτασης του ETS και στη ναυτιλία. Πιο συγκεκριμένα, ομάδες εργασίας, οι οποίες αναπτύχθηκαν κατά το πρόσφατο Global Maritime Forum γνωστοποίησαν ότι στηρίζουν περιφερειακές ρυθμιστικές προσπάθειες για την απανθρακοποίηση, με αφετηρία το ETS, αφήνοντας αιχμές για τη δραστηριότητα του IMO. Το Global Maritime Forum είναι ένας διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός και διοργανώνει συζητήσεις για κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τη ναυτιλία. Σε μία από αυτές τις συζητήσεις, εκπρόσωποι από εταιρείες, όπως η Maersk Tankers και η Torvald Klaveness παρότρυναν τη ναυτιλιακή βιομηχανία να συμφιλιωθεί με το γεγονός ότι το ETS συμβαίνει και να συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση των διαδικασιών.
Πόσο κοντά είναι μία παγκόσμια συμφωνία;
Σε αυτό το κλίμα διαταραχών, ο IMO ετοιμάζει μία μεγάλη απάντηση. Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει από διεθνή ναυτιλιακά κέντρα, περίπου 200 χώρες βρίσκονται κοντά σε μία νομικά δεσμευτική συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών από τα πλοία. Οι συνομιλητές έχουν εστιάσει την προσοχή τους στη δημιουργία ενός συστήματος αξιολόγησης, το οποίο θα μετρά το αποτύπωμα άνθρακα, αλλά εντοπίζονται διαφορές ανάμεσα σε ευρωπαϊκά και ασιατικά κράτη για τη διαχείριση των επιβαρυντικών για το περιβάλλον πλοίων. Παράλληλα, χώρες, οι οποίες είναι περισσότερο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, διαμαρτύρονται εντόνως και απαιτούν πρόσθετα μέτρα. Υπό αυτό το πρίσμα, από σήμερα Δευτέρα, αναμένεται να ξεκινήσουν εντατικές επαφές, υπό τον IMO, για την εξεύρεση συμβιβαστικής πρότασης, η οποία θα ικανοποιεί όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Παράλληλα, ο IMO ήρθε σε συμφωνία, μέσω του project GreenVoyage2050 - που έχει αναπτύξει - με τη Διεθνή Ένωση Λιμένων (IAPH), με στόχο την ευρύτερη συνεργασία πλοίων και λιμανιών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το GreenVoyage2050 είναι αποτέλεσμα συμφωνίας ανάμεσα στον IMO και τη Νορβηγία για την ανάπτυξη τεχνικών λύσεων με σκοπό τη μείωση των αέριων ρύπων, καθώς και την ενίσχυση της πληροφόρησης. Το project υλοποιήθηκε, στο πλαίσιο της στρατηγικής για περιορισμό των εκπομπών κατά τουλάχιστον 50% - σε σχέση με τα επίπεδα του 2008 - έως το 2050.
Στο «παιχνίδι» ναυλωτές και traders
Προσπάθεια για μία «πράσινη» ναυτιλία πραγματοποιούν, επίσης, κι άλλοι ναυτιλιακοί «παίκτες». Ο λόγος για το Sea Cargo Charter, μία σύμπραξη ναυτιλιακών, ναυλωτών και traders, με βασική προτεραιότητα την καθιέρωση μίας κοινής βάσης για τη διερεύνηση και ποσοτική αξιολόγηση της ευθυγράμμισης των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων, με τους στόχους που έχουν τεθεί για το κλίμα. Στην πρωτοβουλία συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, οι Cargill Ocean Transportation, Norden, Total και Trafigura.
Ωστόσο, η συγκεκριμένη κίνηση έχει δεχτεί κριτική από φορείς της ναυτιλιακής βιομηχανίας, όπως το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) και η BIMCO, καθώς ενώ «ευθυγραμμίζεται με τους στόχους των Ηνωμένων Εθνών για τον άνθρακα», έχει σχηματιστεί εκτός των ορίων του IMO. Τα μέλη του Sea Cargo Charter διαβεβαίωσαν, πάντως, ότι ευθυγραμμίζονται σε απόλυτο βαθμό με τους μακροπρόθεσμους στόχους του IMO.
Γιώργος Γεωργίου
