Όπως επισημαίνει στο Reporter ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), κ. Μιχάλης Σακέλλης, «αναμένουμε μία καλύτερη χρονιά το 2021, αλλά σε καμία περίπτωση δε θα προσεγγίσει τα επίπεδα του 2019. Θα χρειαστούν δύο γεμάτες χρονιές». Σύμφωνα με τον κ. Σακέλλη, η πορεία της ακτοπλοΐας και του τουρισμού γενικότερα θα εξαρτηθεί από την εύρεση ή μη του εμβολίου κατά του κορονοϊού.
«Η ακτοπλοΐα πρέπει να στηριχθεί πριν βυθιστεί». Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει, μέσω του Reporter, ο Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (ΕΒΕΠ), κ. Βασίλης Κορκίδης. «Είναι αναγκαίο να υπάρξουν αντίστοιχα μέτρα στήριξης με αυτά που εφαρμόστηκαν για τις αεροπορικές εταιρείες», προσθέτει.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα κατατέθηκε τροπολογία στη Βουλή, με την οποία επεκτείνεται μέχρι το τέλος του έτους η δυνατότητα επιδοτήσεων της ακτοπλοΐας, όπως συμβαίνει με τις «άγονες γραμμές». Το ποσό για την επιδότηση δρομολογίων διαμορφώνεται στα 20 εκατ. ευρώ.
Με βάση στοιχεία που παραθέτει ο κ. Κορκίδης, τους πρώτους οκτώ μήνες του 2020, ο τζίρος του κλάδου μειώθηκε κατά 300 εκατ. ευρώ και η επιβατική κίνηση κατά 60%. Οι ζημιές των μεγάλων επιχειρήσεων (Attica Group, Minoan Lines και ANEK Lines) εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 100 εκατ. ευρώ κατά το τρέχον έτος.
Άλλωστε, όπως έχει εκτιμήσει και ο επικεφαλής της XRTC Business Consultants, κ. Γιώργος Ξηραδάκης, «ο χειμώνας του 2020-2021 θα είναι ιδιαιτέρως δύσκολος για τον κλάδο, καθώς τα έσοδα από το πρώτο εξάμηνο και το καλοκαίρι δεν αρκούν για να καλύψουν τις λειτουργικές του ανάγκες».
Το «καμπανάκι» των οικονομικών αποτελεσμάτων
Μελετώντας τις οικονομικές καταστάσεις των δύο εισηγμένων του κλάδου (Attica Group και ANEK Lines) για το πρώτο εξάμηνο του 2020, διαπιστώνεται ότι αμφότερες υπέστησαν πρωτόγνωρο πλήγμα από την πανδημία.
Πιο συγκεκριμένα, η Attica ανακοίνωσε ζημιές μετά από φόρους 40,96 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 11,05 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Τα ταμειακά διαθέσιμα ανήλθαν σε 68,72 εκατ. ευρώ από 105,33 εκατ. ευρώ, ενώ έγινε χρήση τους για την εγκατάσταση scrubbers σε δυο πλοία, ύψους 11,84 εκατ. ευρώ. Οι μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις διαμορφώθηκαν σε 395,54 εκατ. ευρώ έναντι 391,70 εκατ. ευρώ και οι βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις σε 12,18 εκατ. ευρώ έναντι 19,06 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, όπως σημειώνεται στην οικονομική έκθεση, η εταιρεία έχει ισχυρή κεφαλαιακή διάρθρωση και χαμηλό συντελεστή μόχλευσης (48% καθαρό δανεισμό σε σχέση με τα συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια), ενώ για τη «θωράκιση» της ρευστότητάς της, σύναψε συμφωνίες για νέα πιστωτικά όρια κεφαλαίου κίνησης συνολικού ύψους 35 εκατ. ευρώ.
Αναφορικά με την ANEK Lines, οι ζημιές αυξήθηκαν στα 13,163 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2020 έναντι ζημιών 7,902 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2019. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση των ορκωτών, τα αρνητικά ίδια κεφάλαια, οι σημαντικές ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις και η πανδημία δημιουργούν ένα πλέγμα «ουσιώδους αβεβαιότητας» για την εισηγμένη. Το κεφάλαιο κίνησης της εταιρείας και του ομίλου είναι αρνητικό κατά -269,9 εκατ. ευρώ και -262,6 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας και του ομίλου έχουν καταστεί αρνητικά -17,8 εκατ. ευρώ και -9,9 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, ενώ υφίστανται ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύματα.
Οι επιπτώσεις στα ταχύπλοα
Σε κλοιό ισχυρών πιέσεων βρέθηκαν και τα ταχύπλοα, όπως τονίζει ο κ. Κορκίδης. «Παρά την ευκαιρία που προέκυψε με τη μείωση της τιμής του πετρελαίου, μέσω της οποίας οι εταιρείες θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν μέχρι και 60 εκατ. ευρώ, ο κορονοϊός εξάλειψε κάθε τέτοιο ενδεχόμενο» υπογραμμίζει. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της αγοράς, μέσα στο καλοκαίρι κυκλοφόρησαν μόλις 10 ταχύπλοα. Το μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων διαθέτει η Seajets, συμφερόντων Μάριου Ηλιόπουλου.
Κίνδυνος απαξίωσης των πλοίων
Τεράστιο πρόβλημα για τον κλάδο είναι και ο «γερασμένος» στόλος των εταιρειών. Όπως ανέδειξε η καλοκαιρινή μελέτη της XRTC, το 60% των πλοίων είναι άνω των 22 ετών και ένα στα τέσσερα είναι άνω των 30 ετών. Παράλληλα, το 30% των πλοίων είναι μεταξύ 17 και 22 ετών, τα οποία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «μεσήλικα», ενώ ο μέσος όρος της ηλικίας των πλοίων των εισηγμένων έχει φτάσει τα 20,3 έτη.
«Πρόκειται για μία σοβαρή εξέλιξη, η οποία καθιστά την ανανέωση των στόλων απαραίτητη. Σε διαφορετική περίπτωση τα πλοία θα απαξιωθούν» σχολιάζει ο κ. Σακέλλης, ο οποίος κρούει τον «κώδωνα του κινδύνου» για τα επόμενα δέκα χρόνια. Ο Πρόεδρος του ΣΕΕΝ θέτει και την παράμετρο των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών, που απαιτούν νέες κατασκευές και «πράσινα» πλοία, τα οποία εκλείπουν από τον εγχώριο ακτοπλοϊκό στόλο.
Υπενθυμίζεται ότι προς αυτήν την κατεύθυνση, το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος ανέθεσε στην PwC μελέτη για τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν. Η μελέτη προτείνει τη δημιουργία ενός μηχανισμού χρηματοδότησης των απαιτούμενων επενδύσεων, δηλαδή μίας εταιρείας ειδικού σκοπού (Special Purpose Vehicle), με συμμετοχή του δημοσίου, αλλά και άλλων φορέων, για να διευκολυνθεί η ανανέωση, μέχρι το τέλος του 2030, περίπου 115 πλοίων όλων των κατηγοριών (από επιβατηγά, οχηματαγωγά, και ταχύπλοα αλλά και υδροπτέρυγα) και άλλων 124 πορθμείων.
Γιώργος Γεωργίου
