Σύμφωνα με τη μεγάλη έρευνα «GREPORT 2020», την οποία εκπόνησαν οι Δρ. Γιώργος Βαγγέλας και Δρ. Θάνος Πάλλης, με τη συνδρομή της κας Αιμιλίας Παπαχρήστου και του κου Σπύρου Τρουμπέτα, οι δύο μεγαλύτεροι ελληνικοί λιμένες «συνεχίζουν να βελτιώνουν σημαντικά τη συνδεσιμότητά τους με το παγκόσμιο δίκτυο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων». 

Όπως επισημαίνεται, στο τέλος της περασμένης δεκαετίας (2010-2020), τα εξυπηρετούμενα δρομολόγια τακτικών γραμμών ήταν 79% περισσότερα σε σύγκριση με το 2010. Παράλληλα, η συνολική χωρητικότητα πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, τα οποία προσεγγίζουν τους ελληνικούς λιμένες, είναι 66% μεγαλύτερη από τις αρχές της δεκαετίας.

Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του Πειραιά

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η «σημαντικότερη αλλαγή των τελευταίων ετών συνδέεται με το μέγεθος των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων τα οποία φιλοξενούν οι δύο ελληνικοί λιμένες, και ιδιαίτερα ο Πειραιάς». Πιο συγκεκριμένα, το 2010, το μέγεθος του μεγαλύτερου πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ήταν μικρότερο των 10.000 ΤΕUs. Το 2018 ο λιμένας του Πειραιά εξυπηρέτησε για πρώτη φορά πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων με χωρητικότητα μεγαλύτερη των 20.000 ΤEUs.

Κατά την εξεταζόμενη περίοδο της μελέτης (27 Οκτωβρίου 2020 - 28 Νοεμβρίου 2020), 14 ULCSs (Ultra Large Container Ships), πλοία, δηλαδή, χωρητικότητας άνω των 18.000 TEUs, και 24 VLCSs (Very Large Container Ships), με χωρητικότητα από 12.500 έως 15.000 TEUs, προσέγγισαν το λιμάνι του Πειραιά. Συνολικά, καταγράφηκαν 277 προσεγγίσεις πλοίων με μέση μεταφορική ικανότητα 4.512 TEUs, αυξημένη 7,8% σε σχέση με το 2018.

Το μικρότερο σε μεταφορική ικανότητα πλοίο ήταν της τάξεως των 219 ΤΕUs (με το αντίστοιχο νούμερο το 2018 να είναι 652 TEUs), ενώ το μεγαλύτερο είχε μεταφορική ικανότητα 21.413 TEUs. Το 20,3% των προσεγγίσεων αποτελούν πλοία χωρητικότητας μεγαλύτερης των 6.000 TEUs, τα οποία δραστηριοποιούνται στις κύριες γραμμές των θαλασσίων μεταφορών και το 58,8% αφορά πλοία feeder (τροφοδοτικά). Τα αντίστοιχα ποσοστά για το 2018 ήταν 21,4% και 62,7%. Το μεγαλύτερο τμήμα της χωρητικότητας που προσεγγίζει το λιμένα του Πειραιά είναι πλοία άνω των 6.000 TEUs.

Πηγή: GREPORT 2020

«Η ικανότητα εξυπηρέτησης πλοίων κάθε μεγέθους αποτελεί ένα από τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του Πειραιά» τονίζουν οι μελετητές.

Ένα σημαντικό εύρημα της έρευνας ήταν, επίσης, ότι ο Πειραιάς συνδέεται άμεσα με 71 λιμένες (προηγούμενος ή επόμενος λιμένας προσέγγισης) 29 συνολικά χωρών: 16 ευρωπαϊκές, 10 ασιατικές και 3 αφρικανικές. Μάλιστα, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας συνδέεται απευθείας (χωρίς ενδιάμεσο σταθμό) με χώρες που διαθέτουν σημαντικούς λιμένες εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως, όπως η Σιγκαπούρη, η Σαουδική Αραβία, η Μαλαισία και η Ολλανδία. Είναι ένα γεγονός που πιστοποιεί «τη σημαντικότητα του Πειραιά στα παγκόσμια δίκτυα θαλασσίων μεταφορών» σημειώνουν.

Αναφορικά με τις εταιρείες διαχείρισης πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που προσεγγίζουν τις προβλήτες του Πειραιά, η COSCO, η οποία ελέγχει και το λιμάνι, κατέχει την πρώτη θέση με 19,6% των προσεγγίσεων, ακολουθούν η Hapag Lloyd με 13,3%, η MSC με 12%, η Evergreen με 11,1% και η CMA CGM με 9,3%. Συνολικά το λιμένα Πειραιά προσεγγίζουν 20 ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης

Κατά την προαναφερθείσα περίοδο, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης καταγράφηκαν 44 προσεγγίσεις πλοίων, μέσης μεταφορικής ικανότητας 1.658 TEUs, αυξημένης κατά 5% σε σχέση με το 2018. Το μικρότερο σε χωρητικότητα πλοίο που εξυπηρετήθηκε στο Σ.ΕΜΠΟ Θεσσαλονίκης είχε χωρητικότητα 219 ΤΕUs και το μεγαλύτερο πλοίο χωρητικότητα 5.060 TEUs.

Το 88,6% των προσεγγίσεων πραγματοποιείται από πλοία feeder, μικρής χωρητικότητας και μόλις το 11,4% από πλοία κατηγορίας Post Panamax I. «Το γεγονός πιστοποιεί ότι το λιμάνι της Θεσσαλονίκης εξυπηρετεί κυρίως γραμμές του δευτερεύοντος δικτύου θαλασσίων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων (feeder network)» υπογραμμίζουν οι αναλυτές.

Πηγή: GREPORT 2020

Με βάση τα ευρήματα της μελέτης, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης συνδέεται άμεσα με 15 λιμένες (προηγούμενος ή επόμενος λιμένας προσέγγισης) οι οποίοι ανήκουν σε επτά χώρες, τρεις περισσότερους λιμένες σε σχέση με το 2018. Η ανάλυση των λιμένων με τους οποίους συνδέεται άμεσα η Θεσσαλονίκη, δείχνει ότι 30,7% των προσεγγίσεων στο λιμένα έχουν ως προέλευση (προηγούμενο λιμάνι) ή προορισμό (επόμενο λιμάνι) το λιμάνι του Πειραιά. Ακολουθεί η Λεμεσός (14,8%) και το Marsaxlokk (Μάλτα - 12,5%). Σε σχέση με αντίστοιχα δεδομένα του 2018, ο αριθμός των συνδέσεων με τον Πειραιά έχει μειωθεί αισθητά, ενώ έχουν αυξηθεί οι συνδέσεις με το Marsaxlokk, στη διαχείριση του οποίου συμμετέχει η Terminal Link, που αποτελεί μέρος της κοινοπραξίας η οποία διαχειρίζεται το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Κρίσιμη για τους μελετητές είναι η «ολοκλήρωση των υποχρεωτικών επενδύσεων και η περαιτέρω ενσωμάτωση του λιμένα σε αλυσίδες μεταφορών». Υπενθυμίζεται ότι σε εξέλιξη βρίσκεται ο διαγωνισμός για τον έκτο προβλήτα. Η ανάδειξη αναδόχου και η υλοποίηση του project θα σημάνει την επέκταση του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων και την αύξηση της χωρητικότητας των πλοίων που μπορούν να φιλοξενούνται στο λιμάνι, καθώς θα έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετεί containerships, χωρητικότητας έως 24.000 TEUs.

«Η εξυπηρέτηση μεγαλύτερης χωρητικότητας πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, θα δώσει τη δυνατότητα στο λιμένα να βελτιώσει τη συνδεσιμότητά του και κυρίως να ενταχθεί σε κύριες γραμμές θαλασσίων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων, με πολλαπλά οφέλη για τους χρήστες του» αναφέρουν οι μελετητές.

Το Reporter έγραψε πρόσφατα για το «στοίχημα» των συνδυασμένων μεταφορών στο λιμάνι και τα έργα οδικής και σιδηροδρομικής σύνδεσης.

Πρόκληση και ευκαιρία για την εφοδιαστική αλυσίδα

Η ανάπτυξη των δύο λιμανιών επιφέρει «δομικές αλλαγές με σημαντικές προοπτικές και προκλήσεις για τους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών και για τις επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στην εφοδιαστική αλυσίδα, στις συνδυασμένες μεταφορές, και στην παροχή υπηρεσιών εξυπηρέτησης φορτίων που μεταφέρονται με εμπορευματοκιβώτια» επισημαίνουν οι μελετητές και καταλήγουν:

«Η ικανότητα του συστήματος να εξυπηρετήσει αποδοτικά και αποτελεσματικά τα μεταφερόμενα φορτία μπορεί να δώσει τη δυνατότητα διεύρυνσης τόσο στον αριθμό των εμπορευματοκιβωτίων τα οποία εξυπηρετούνται από τους ελληνικούς λιμένες, καθως και στο εύρος των υπηρεσιών που προσφέρονται».

Γιώργος Γεωργίου