Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ προώθησαν την ιδέα ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες φορολογούνται μόνο στη δικαιοδοσία κατοικίας τους.
Τα πλοία, τότε και τώρα, μπορούν να μεταφέρουν αγαθά και ανθρώπους σε όλο τον κόσμο χωρίς να επιβάλλουν εταιρικές φορολογικές χρεώσεις στα λιμάνια κλήσης τους (μπορεί, φυσικά, να υπάρχουν φόροι φορτίου και λιμενικές χρεώσεις) με το κράτος καταγωγής της ναυτιλιακής εταιρείας να διατηρεί το δικαίωμα φορολογικών κερδών.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες στη συνέχεια ανακάλυψαν σημαίες ευκαιρίας και υπεράκτιες δικαιοδοσίες που ήταν διατεθειμένες να παραιτηθούν από το δικαίωμά τους ως κράτος καταγωγής να επιβάλουν εταιρική φορολογία.
Πιο πρόσφατα, τα καθεστώτα φόρου χωρητικότητας της ΕΕ και παρόμοια καθεστώτα φορολογικών κινήτρων στη ναυτιλία στη Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ έχουν χρησιμοποιήσει φόρο για να ανταγωνιστούν τα διάφορα υπεράκτια κέντρα. Σε αντάλλαγμα για την άσκηση επαρκούς επιπέδου οικονομικής και χερσαίας ναυτιλιακής δραστηριότητας στη δικαιοδοσία τους, οι χώρες με υψηλούς φορολογικούς συντελεστές εταιρειών είναι διατεθειμένες να παραιτηθούν αποτελεσματικά από το κράτος καταγωγής τους.
Αν και δεν ισχύει για κάθε ναυτιλιακή εταιρεία, για πολλούς στη βιομηχανία δεν υπάρχει εταιρικός φόρος στα μέρη όπου παρέχονται οι υπηρεσίες τους και περιορισμένη φορολογία στις πολιτείες καταγωγής τους.
Φορολογική λύση χωρητικότητας
Τα συστήματα φόρου χωρητικότητας αντικαθιστούν το πραγματικό εισόδημα και τα έξοδα μιας ναυτιλιακής επιχείρησης με ένα τεκμαρτό ημερήσιο κέρδος βάσει της χωρητικότητας των πλοίων που λειτουργούν σε αυτήν την επιχείρηση. Συνολικά, οι κανόνες φόρου χωρητικότητας λειτουργούν υποβάλλοντας αυτό το χαμηλό ημερήσιο κέρδος στον τυπικό φορολογικό συντελεστή μιας χώρας.
Δεν παρέχεται φορολογική ελάφρυνση για τα μεγάλα ποσά που δαπανώνται για πλοία, καύσιμα, γραφεία και άτομα, και δεν υπάρχουν φορολογικές μειώσεις για το κόστος τόκων που προκύπτουν από χρηματοδοτικές πράξεις.
Ο φόρος χωρητικότητας δημιουργεί μια προβλέψιμη, συνεπή και συνήθως χαμηλή φορολογική δαπάνη. Εάν γνωρίζετε τη χωρητικότητα ενός πλοίου, μπορείτε να επεξεργαστείτε τον εταιρικό λογαριασμό φόρου που θα δημιουργήσει, με ακρίβεια, για μια περίοδο δέκα ετών.
Ένας «πραγματικός φορολογικός συντελεστής» συγκρίνει τα κέρδη μιας εταιρείας για μια περίοδο με τον λογαριασμό φόρου που όντως πλήρωσε, οπότε όταν μια εταιρεία φόρου χωρητικότητας είναι πολύ κερδοφόρα σε οποιοδήποτε δεδομένο έτος, ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής της είναι πιθανό να είναι πολύ χαμηλός.
Αλλά πόσες ναυτιλιακές εταιρείες είναι κερδοφόρες κάθε χρόνο σε έναν δεκαετή κύκλο;
Παγκόσμια προσέγγιση
Με την υποστήριξη της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ και των εθνών της G7, φιλόδοξες προτάσεις του ΟΟΣΑ για αναδιάρθρωση του συστήματος παγκόσμιας φορολογίας των πολυεθνικών εταιρειών κερδίζουν πραγματική ώθηση. Οι προτάσεις μπορεί ακόμη και να λάβουν πολιτική έγκριση αυτόν τον μήνα, τον Ιούνιο του 2021.
Η πολυπλοκότητα του έργου δεν πρέπει να υποτιμάται και ο αριθμός των χωρών που θα πρέπει να συμφωνήσουν για τα μέτρα σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις. Από την άλλη πλευρά, οι περίπλοκοι φορολογικοί κανόνες δεν είναι νέοι. Υπάρχει μια παγκόσμια ανάγκη για τις χώρες να παράγουν μεγαλύτερα φορολογικά έσοδα και η ιδέα ότι οι πολύ μεγάλες πολυεθνικές πληρώνουν περισσότερο φόρο είναι πολιτικά ελκυστική για τους περισσότερους ανθρώπους.
Η ναυτιλία φαίνεται πιθανό να μείνει έξω από το ένα σκέλος των νέων προτάσεων, η οποία απευθύνεται κυρίως σε διαδικτυακές επιχειρήσεις και επιδιώκει να υποχρεώσει τις εταιρείες να πληρώσουν ένα μέρος των φορολογικών τους λογαριασμών στις δικαιοδοσίες όπου εδρεύουν οι πελάτες τους.
Το άλλο σκέλος των προτάσεων είναι η επιβολή ενός νέου παγκόσμιου ελάχιστου πραγματικού φορολογικού συντελεστή που θα ισχύει για ομάδες με ετήσια ακαθάριστα έσοδα άνω των 750 εκατομμυρίων δολαρίων. Δεν έχει συμφωνηθεί φορολογικός συντελεστής, αλλά έχει προταθεί ένα ελάχιστο ποσοστό 15%.
Δεδομένου ότι ο κόσμος χρειάζεται ναυτιλία και ότι χρειάζεται να επενδύσει σε μεγάλο βαθμό για να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του, φαίνεται τώρα μια ατυχής στιγμή για να ρίξει σύνθετους φορολογικούς κανόνες στο μείγμα που θα δημιουργήσει κυμαινόμενους και απρόβλεπτους φορολογικούς λογαριασμούς για ναυτιλιακές ομάδες ειδικά όταν, με την πάροδο του χρόνου, αυτοί οι νέοι κανόνες φαίνεται απίθανο να δημιουργήσουν περισσότερες πληρωμές φόρου από τον κλάδο.
Η ναυτιλιακή βιομηχανία μπορεί κάλλιστα να παρασυρθεί μαζί με αυτά τα σχέδια για την αντιληπτή χάρη του μεγαλύτερου αγαθού της ακεραιότητας, της απλότητας και της αίσθησης δικαιοσύνης αυτής της μαζικής παγκόσμιας φορολογικής μεταρρύθμισης.
Ωστόσο, για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, τα μέτρα φαίνονται περιττά (καθώς δεν θα δημιουργήσουν μεγαλύτερα φορολογικά έσοδα), δεν βοηθούν (καθώς θα μειώσουν τις ουσιαστικές επενδύσεις) και θα βλάψουν τα παράκτια έθνη που έχουν τοποθετηθεί ως θαλάσσια κέντρα.
Μαρία Μπερτζελέτου
