Του Γιώργου Αλεξάκη
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Ιουλίου 2021
Μεγάλες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το επόμενο διάστημα ο κλάδος της ακτοπλοΐας όπως αναφέρει στο Reporter Magazine ο Μιχάλης Σακέλλης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ). Παράλληλα κρούει το καμπανάκι του κινδύνου καθώς όπως τονίζει «η αντιμετώπιση του Κλάδου μας υποδηλώνει την υποβάθμιση και ίσως άγνοια των κινδύνων και των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης για τις θαλάσσιες συγκοινωνίες, τον τουρισμό της Χώρας και την ανάπτυξη των νησιών μας τα οποία υποδέχονται το 65%-70% του εισερχόμενου τουρισμού» . Χαρακτηριστικά αναφέρει πέρα από τα προβλήματα της πανδημίας, που μάλιστα δεν έχουν λυθεί ακόμα, υπάρχουν κι άλλα πολύ σοβαρά ζητήματα για τα οποία πρέπει άμεσα να βρούμε λύσεις, όπως η ανανέωση του στόλου ή η «πράσινη μετάβαση».
Μάλιστα επισημαίνει ότι σε σχέση με άλλους κλάδους μεταφορών, η ακτοπλοΐα, που μεταξύ άλλων επιτελεί εθνικό ρόλο και προσφέρει ουσιαστικά δημόσια υπηρεσία, δεν τυγχάνει της απαιτούμενης προσοχής της πολιτείας σε σχέση με αναπτυξιακά (ΕΣΠΑ) κι άλλα προγράμματα με αποτέλεσμα να καταγράφεται μια «άδικη μεταχείριση στους νησιωτικούς προορισμούς σε σχέση με τους χερσαίους.
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Πώς αναμένει ο κλάδος να είναι το φετινό καλοκαίρι σε σχέση με πέρσι;
Είναι πλέον βέβαιο ότι το πρώτο εξάμηνο του 2021 η συνολική κίνηση δηλαδή Ακτοπλοΐας και Αδριατικής θα είναι μικρότερη του πρώτου εξαμήνου του 2020. Η μικρή αύξηση της κίνησης τον Μάιο και τον Ιούνιο δεν θα καλύψει τις απώλειες των τεσσάρων πρώτων μηνών του έτους. Σε ότι αφορά τα οικονομικά αποτελέσματα σημειώνουμε για το 2021 τον υπερδιπλασιασμό των τιμών των καυσίμων ο οποίος θα επηρεάσει αρνητικά τα αποτελέσματα του 2021 τα οποία παρά την αύξηση της κίνησης που αναμένεται μετά την 1/7 θα είναι χειρότερα του 2020. Οι συνολικές ζημιές των εταιρειών μας την περίοδο 2020/2021 θα ξεπεράσουν τα 200.000.000 ευρώ.
Τι αντίκτυπο είχε για τις ακτοπλοϊκές η πανδημία έως τώρα;
Το 2021 ξεκίνησε με τις Εταιρείες φορτωμένες με τα ζημιογόνα αποτελέσματα του 2020 που ξεπέρασαν τα 110.000.000 ευρώ χωρίς ρευστότητα αλλά και με δρομολογιακές υποχρεώσεις οι οποίες δεν είναι δυνατόν να ανασταλούν. Τα προγραμματισμένα δρομολόγια τόσο της Ακτοπλοΐας όσο και των γραμμών Αδριατικής εκτελέστηκαν και εκτελούνται κανονικά παρά το γεγονός ότι δεν ελήφθησαν τα απαραίτητα και αναγκαία μέτρα στήριξης του Κλάδου και συγκεκριμένα : Δεν προβλέφθηκαν οι αναγκαίες και σωστές αποζημιώσεις για την εκτέλεση των απαραίτητων δρομολογίων. Ακόμα και oι αποζημιώσεις οι οποίες προβλέφθηκαν για την κάλυψη μικρού μέρους των εξόδων των δρομολογιακών μας υποχρεώσεων, διακόπηκαν τους μήνες Ιανουάριο, Μάρτιο, Μάιο και Ιούνιο. Δεν ελήφθησαν μέτρα τα οποία είχαμε προτείνει όπως η επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών, η παράταση των χειμερινών συνθέσεων, η αναστολή των ΣΣΕ κτλ. Τα πλοία υποχρεώθηκαν την 1η Απριλίου στον διπλασιασμό του ξενοδοχειακού προσωπικού με τις μετακινήσεις να είναι απαγορευμένες πλην εξαιρέσεων. Επιπλέον των ανωτέρω σήμερα οφείλονται στις Εταιρείες μας περισσότερα από 50.000.000 ευρώ από αποζημιώσεις δρομολογίων Δημόσιας Υπηρεσίας οι οποίες έχουν τιμολογηθεί ή περισσότερα από 70.000.000 ευρώ βάσει των εκτελεσθέντων δρομολογίων.
Υπήρξε δίκαιη και αναλογική του βάρους του κλάδου στην εθνική οικονομία στήριξη από το κράτος;
Υπήρξαν τριών ειδών μέτρα τα οποία εφαρμόστηκαν : Οριζόντια μέτρα τα οποία ίσχυαν για όλους του κλάδου και αποσκοπούν στην ταμειακή διευκόλυνση των εταιρειών, όπως πχ οι αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων, οι επιστρεπτέες προκαταβολές κτλ.
Ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης τα οποία για τον Κλάδο μας που ήταν μόνο οι επιδοτήσεις των εργοδοτικών εισφορών από 1/7 έως 30/9 και ανέρχονται σε περίπου 6 εκ. ευρώ. Αποζημιώσεις για την κάλυψη μικρού μέρους των ζημιών των δρομολογίων τα οποία επιβάλλονται να εκτελούνται για την εξυπηρέτηση των νησιών. Οι αποζημιώσεις αυτές για το 2020 ανήλθαν σε 31 εκ. ευρώ και όχι 55 τα οποία έχουν ανακοινωθεί γιατί το ποσό αυτό συμπεριλαμβάνει το ΦΠΑ, ενώ το 25% αφορούσε τα πορθμεία. Λαμβανομένου υπόψη ότι οι δραστηριότητες του Κλάδου όχι μόνο δεν ανεστάλησαν αλλά αντίθετα η εκτέλεση των δρομολογίων επιβάλλονταν, δεν υπήρξε δίκαιη αντιμετώπιση σε σχέση με άλλους κλάδους οι οποίοι είχαν επίσης σοβαρά προβλήματα αλλά δεν είχαν ταυτόχρονα και την υποχρέωση να λειτουργούν. Η αντιμετώπιση του Κλάδου μας υποδηλώνει την υποβάθμιση και ίσως άγνοια των κινδύνων και των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης για τις θαλάσσιες συγκοινωνίες, τον τουρισμό της Χώρας και την ανάπτυξη των νησιών μας τα οποία υποδέχονται το 65%-70% του εισερχόμενου τουρισμού.
Πώς προβλέπετε ότι θα επηρεάσουν τις Θαλάσσιες συγκοινωνίες μας οι νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί και οι ανάγκες για την ανανέωση του Ακτοπλοϊκού στόλου;
Σταδιακά μέχρι το 2030 οι εκπομπές CO2 πρέπει να μειωθούν κατά 55%. Αυτό έχει ως συνέπεια την ανάγκη νέων επενδύσεων προς αυτή την κατεύθυνση καθώς επίσης και την αύξηση του κόστους των καυσίμων. Την επόμενη δεκαετία είναι βέβαιο ότι το κόστος των καυσίμων που εκτιμάται ότι θα αποτελεί το 50%-60% του κόστους εκμετάλλευσης θα επηρεάσει αυξητικά τους ναύλους επιβατών και οχημάτων γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα. Σε ότι αφορά στην ανανέωση του Ακτοπλοϊκού στόλου, σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΝΕΕ και του ΣΕΕΝ, το 2030 η ηλικία του 32,7% του Ακτοπλοϊκού στόλου θα είναι μεγαλύτερη των 40 ετών, με 18 πλοία να είναι μεγαλύτερης ηλικίας των 50 ετών. Δεδομένου ότι στην Διεθνή αγορά δεν διατίθενται προς πώληση πλοία μικρότερης ηλικίας και κατάλληλα για τις Ακτοπλοϊκές μας γραμμές, η μόνη λύση για την ανανέωση του στόλου είναι η κατασκευή νέων πλοίων το κόστος των οποίων είναι υψηλό, ενώ ο χρόνος κατασκευής ξεπερνά τα 2-3 χρόνια. Στο σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης υπάρχει πρόβλεψη 1 εκ. ευρώ για την ολοκλήρωση της μελέτης στην οποία θα αποτυπώνονται και οι συνολικές ανάγκες αλλά και οι δυνατότητες χρηματοδότησης των ναυπηγήσεων. Διατρέχουμε λοιπόν μία δεκαετία η οποία ξεκίνησε με τα θέματα της πανδημίας χωρίς αυτά να έχουν λυθεί ακόμα και με άλλα πολύ σοβαρά προβλήματα για τα οποία πρέπει άμεσα να βρούμε λύσεις.
Με δεδομένα τα προβλήματα όπως μας τα εκθέσατε ποιες είναι οι προτάσεις σας για τα μέτρα ενίσχυσης του Κλάδου;
Οι υπηρεσίες που προσφέρονται στις Ακτοπλοϊκές μας γραμμές ουσιαστικά είναι Υπηρεσίες Δημοσίου Συμφέροντος. Η δραστηριοποίηση πλοίων στην Ακτοπλοΐα είναι ελεύθερη και δυνατή με μία απλή ανακοίνωση η υποχρεωτική αποδοχή της οποίας όμως συνεπάγεται δρομολογιακές υποχρεώσεις οι οποίες δεν μπορούν να ανασταλούν ή έστω και να αλλάξουν χωρίς Υπουργικές αποφάσεις. Αυτή η δημόσια υπηρεσία πρέπει να αποζημιώνεται σωστά σε έκτακτες περιπτώσεις όπως πχ η πανδημία κατά την διάρκεια της οποίας χωρίς να υπάρχει μεταφορικό έργο επιβατών τα δρομολόγια επιβάλλεται να εκτελούνται κανονικά.
Παρά την ιδιαιτερότητα και τη σημασία των θαλάσσιων συγκοινωνιών για την συνοχή και την Οικονομία της Χώρας, ουδέποτε υπήρξε πρόβλεψη συμμετοχής του Κλάδου σε αναπτυξιακά προγράμματα και το ΕΣΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι θαλάσσιες συγκοινωνίες είναι άγνωστες λέξεις στα κυβερνητικά λεξιλόγια ενώ ταυτόχρονα η νησιωτική υποδομή της χώρας δεν λαμβάνεται υπόψη και υπάρχει άδικη μεταχείριση στους νησιωτικούς προορισμούς σε σχέση με τους χερσαίους. Αρκεί να σκεφθούμε τα τεράστια ποσά που επενδύονται για την κατασκευή και συντήρηση των Εθνικών μας οδών, οι οποίες στη θάλασσα προσφέρονται δωρεάν, καθώς επίσης και τις υποβαθμισμένες λιμενικές μας υποδομές, για να καταλάβουμε ότι υπάρχει άνιση μεταχείριση των νησιών μας σε σύγκριση με τους χερσαίους προορισμούς.
Υπάρχει κίνδυνος να χάσει η ακτοπλοΐα πλοία λόγω της κρίσης;
Θα έλεγα ότι υπάρχει. Εάν δεν συμβεί θα οφείλεται στο γεγονός ότι λόγω της κρίσης δεν υπάρχει ζήτηση στη διεθνή αγορά. Γενικότερα πιστεύω ότι έχουμε αφήσει τα πράγματα στην τύχη τους. Αυτό που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας είναι ότι το 2022 μπορεί να είναι μία χρονιά ανάκαμψης και οι θαλάσσιες συγκοινωνίες θα είναι απαραίτητες και πρέπει οπωσδήποτε να διατηρηθεί το επίπεδο των επαρκών και αξιόλογων υπηρεσιών που προσφέρονται σήμερα.
