Η πειρατεία και η θαλάσσια εγκληματικότητα έχουν αποδειχθεί ότι είναι «άπιαστες» στις πολλές προσπάθειες για την αντιμετώπισή τους. Πράγματι, τα τελευταία πέντε χρόνια, το επίκεντρο των δραστηριοτήτων πειρατείας στον Κόλπο της Γουινέας έχει μετατοπιστεί από πειρατικές ομάδες που στοχεύουν να κλέψουν πετρελαϊκό φορτίο πλοίων, στην τρέχουσα πειρατεία Kidnap for Ransom (K&R), με περιπτώσεις έως 18 μελών πληρώματος να βρίσκονται αιχμάλωτοι ανά περιστατικό.

Τύποι πειρατικών ομάδων

Οι Πειρατές του Δέλτα του Νίγηρα σκιαγραφούν τρεις τύπους πειρατικών και θαλάσσιων εγκληματικών ομάδων, που λειτουργούν στην περιοχή:

• Οι DeepOffshoreπειρατές είναι ικανοί να λειτουργούν μακριά από τις ακτές της Δυτικής Αφρικής και στοχεύουν τη διεθνή ναυτιλιακή κίνηση. Οι υπεράκτιες πειρατικές ομάδες έχουν γίνει όλο και πιο εξελιγμένες, γεγονός που φαίνεται για παράδειγμα στην ικανότητά τους να παίρνουν περισσότερους ομήρους ανά επίθεση. Αυτές οι ομάδες έχουν επεκτείνει τη γεωγραφική τους εμβέλεια περαιτέρω στον Κόλπο της Γουινέας. Ο αριθμός των πειρατικών ομάδων Deep Offshore εκτιμάται ότι είναι μεταξύ τεσσάρων και έξι.

• Οι παράκτιοι και οι πειρατές χαμηλού επιπέδου λειτουργούν έως 40nmαπό την ακτή, στοχεύοντας κυρίως σε τοπικά σκάφη. Αυτές οι ομάδες συνήθως λειτουργούν κοντά στα κρησφύγετά τους, ή τις βάσεις τους, στην ξηρά και έχουν περιορισμένη ικανότητα λειτουργίας. Οι στόχοι είναι κυρίως αλιευτικά σκάφη που λειτουργούν κατά μήκος της ακτής, πλοία υποστήριξης πετρελαίου και φυσικού αερίου και φορτηγά πλοία και δεξαμενόπλοια που συμμετέχουν σε ενδομεταφορές. Ο τρόπος λειτουργίας τους περιλαμβάνει λεηλασίες, κλοπές και απαγωγές για λύτρα, εστιασμένες περισσότερο σε ντόπιο πλήρωμα παρά σε ξένους ναυτικούς.
• Οι εγκληματίες ποταμού συχνά αναφέρονται τοπικά ως «πειρατές», αν και η εγκληματική τους δραστηριότητα δεν εμπίπτει στον ορισμό της πειρατείας από την UNCLOS, καθώς δραστηριοποιούνται στις πλωτές οδούς βαθιά μέσα στο Δέλτα του Νίγηρα, όπου στοχεύουν τοπικά επιβατηγά πλοία, καθώς και συμμετέχουν σε άλλα εγκλήματα. Ορισμένες συλλήψεις «πειρατών» που αναφέρθηκαν από τις νιγηριανές υπηρεσίες και μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για εγκληματίες ποταμού και παράνομους λιμενικούς, που συνελήφθησαν στους κολπίσκους του Δέλτα του Νίγηρα. Αυτές οι ομάδες αποτελούν πιο άμεση απειλή ασφάλειας για τους τοπικούς πληθυσμούς παρά για τα διεθνή πλοία και τα πληρώματά τους.

Η δομή της πειρατικής ομάδας

Εστιάζοντας σε πειρατικές ομάδες Deep Offshore, γίνεται διερεύνηση σε διάφορους ρόλους μέσα σε μια τέτοια δομή ομάδας πειρατών.

Οι Kingpins και οι χορηγοί είναι υπεύθυνοι για την οργάνωση και την παροχή οικονομικής υποστήριξης για την εκτέλεση επιθέσεων πειρατείας. Τέτοιου τύπου ενεργοί ενδέχεται να περιλαμβάνουν πρώην μαχητές υψηλού επιπέδου που βοηθούν στη διευκόλυνση περιστατικών πειρατείας, για παράδειγμα, διαθέτοντας κεφάλαια για αρχικές επενδύσεις (εξοπλισμός, καύσιμα, όπλα κ.λπ.). Πρόκειται επίσης για κρίσιμα μέλη για την παροχή προστασίας και κάλυψης των πειρατικών ομάδων.

Οι ηγέτες της ομάδας επιβλέπουν τις αρχικές επιθέσεις εναντίον πλοίων, συμπεριλαμβανομένης της απαγωγής ναυτικών. Γενικά, μετά από μια επιτυχή επίθεση, ένας αρχηγός ομάδας θα αναθέσει τον έλεγχο της αιχμαλωσίας ομήρων σε έναν επίγειο αναπληρωτή. Οι ηγέτες των ομάδων επιβλέπουν επίσης τις διαπραγματεύσεις, αν και δεν λειτουργούν συχνά ως διαπραγματευτές, οι ίδιοι.

Οι διαπραγματευτές, όπως υποδηλώνει το όνομα, διεξάγουν διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των ομήρων μετά από μια επιτυχημένη επιχείρηση απαγωγής. Φαίνεται ότι οι διαπραγματευτές έχουν συχνά μεγάλη ζήτηση και πιθανότατα δουλεύουν με συμβόλαιο για πολλές πειρατικές ομάδες, αφού η γνώση τους σχετικά με τα «ποσοστά λύτρων», τις στρατηγικές διαπραγμάτευσης κλπ, είναι πολύτιμη.

Τα εξειδικευμένα μέλη της ομάδας διαθέτουν μια συγκεκριμένη δεξιότητα στην ομάδα επίθεσης, όπως δυνατότητες πλοήγησης ή μηχανικής ή την ικανότητα να κρεμάσουν τις σκάλες που ανεβάζουν στα πλοία τη στιγμή της επίθεσης.

Τα Γενικά Μέλη της Ομάδας Επίθεσης είναι μέλη ομάδων που παρέχουν γενική υποστήριξη κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης εναντίον ενός πλοίου. Αυτά τα μέλη θα παραδώσουν όπλα και μπορούν να επιβιβαστούν στο πλοίο για να απαγάγουν μέλη του πληρώματος όταν οι υπόλοιποι παραμένουν στο ταχύπλοο για να παρακολουθούν και να είναι σε ετοιμότητα να αποδράσουν με σύντομη ειδοποίηση.

Οι Φρουροί στρατοπέδου και τα άτομα που έχουν ρόλο υποστήριξης στην ξηρά χρησιμοποιούνται μετά από μια επιτυχημένη επιχείρηση απαγωγής και διαχειρίζονται επιχειρήσεις στα στρατόπεδα ομήρων στην ξηρά πλέον, στο Δέλτα του Νίγηρα. Η δουλειά τους είναι να φυλάσσουν αιχμαλώτους και να παρέχουν γενική επιχειρησιακή υποστήριξη στο στρατόπεδο.

Πού ξοδεύουν τον «μισθό» τους οι πειρατές

Οι πειρατές ξοδεύουν τα κέρδη τους σε μια σειρά εξόδων. Μετά τη λήψη λύτρων ένα μεγαλύτερο μερίδιο πηγαίνει στους χορηγούς και/ή τους βασικούς, και μικρότερα τμήματα πληρώνονται σε διαφορετικές κατηγορίες μελών πειρατικών ομάδων. Εκτός από αυτό το μοίρασμα, ένα μέρος χρημάτων μπορεί να επανεπενδυθεί σε συντήρηση και αγορά εξοπλισμού, όπως ταχύπλοα και κινητήρες υψηλής ισχύος και όπλα.

Με το μερίδιό τους, συνήθως, οι πειρατές ξοδεύουν χρήματα για οικογενειακά έξοδα, συμπεριλαμβανομένων των σχολικών τελών και της υγειονομικής περίθαλψης. Οι πειρατές σε υψηλότερα επίπεδα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους χρήματα για να αγοράσουν ακίνητα ή οχήματα, ενώ οι ηγέτες των ομάδων συχνά μοιράζονται μικρά χρηματικά ποσά με την τοπική κοινότητα.

Σύμφωνα με μέλος πειρατικής ομάδας, στα παιδιά ηλικίας 10 ετών και άνω, δίνονται επίσης λίγα χρήματα, γιατί πολλές φορές οι γονείς τους είναι απόντες. Σε χαμηλότερα επίπεδα στη δομή, οι πειρατές ξοδεύουν το εισόδημά τους σε ουσίες όπως το αλκοόλ και τα ναρκωτικά ή σε εργαζόμενες του σεξ. Άλλοι πάλι, αποταμιεύουν τα χρήματα για να τα επενδύσουν σε χωράφια.

Γιατί δεν έχει καταπολεμηθεί ακόμα η πειρατεία

Διάφοροι είναι οι παράγοντες που καθιστούν δύσκολη την καταπολέμηση της πειρατείας.

Ενώ η πειρατεία είναι γνωστή ως επαναλαμβανόμενο φαινόμενο στον Κόλπο της Γουινέας για αρκετά χρόνια, καμία καταδίκη για πειρατεία δεν έχει καταγραφεί ποτέ σε καμία χώρα σε ολόκληρη την περιοχή. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη επαρκών εθνικών νομικών πλαισίων - τα οποία ωστόσο έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια - και εν μέρει στην τοπική έλλειψη ικανότητας να αναχαιτίσουν και να συλλάβουν ύποπτους πειρατές και να συλλέξουν στοιχεία.

Παράλληλα, οι πειρατές φαίνεται να έχουν σχέσεις με πολιτικούς παράγοντες στην περιοχή. Οι σχέσεις αυτές αναπτύσσονται παράνομα, είτε με εκλεγμένους, είτε με υποψήφιους πολιτικούς, έτσι ώστε οι πειρατές να τους παρέχουν προστασία στη διεξαγωγή των εκλογών και να εκφοβίσουν όποιον κρίνουν απαραίτητο.

Από την πλευρά τους, οι πειρατές παίρνουν ως αντάλλαγμα την αποφυγή της δικαιοσύνης. Ως αποτέλεσμα, η έλλειψη τιμωρίας για τους πειρατές μπορεί να είναι ένα πολύ καλό κίνητρο για τους επίδοξους πειρατές που βλέπουν τεράστιες ευκαιρίες με μικρό κίνδυνο.

Η περιοχή του Κόλπου της Γουινέας έχει μακρά ιστορία κοινωνικοοικονομικής υπανάπτυξης - γεγονός που έρχεται σε έντονη αντίθεση με τον τεράστιο πλούτο πετρελαίου και φυσικού αερίου που συγκεντρώνεται στα χέρια ξένων πετρελαϊκών κολοσσών και τοπικών πολιτικών ελίτ.

Αυτή ακριβώς η αντιπαράθεση ήταν ένας σημαντικός παράγοντας παρακίνησης για τις πρώτες πειρατικές ομάδες που δρούσαν στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του Κινήματος για τη Χειραφέτηση του Δέλτα του Νίγηρα (MEND) και των Εκδικητών του Δέλτα του Νίγηρα (NDA). Ωστόσο, πολλές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες είναι σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες παρά τις ισχυριζόμενες προσπάθειες να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη των παράκτιων κοινοτήτων. Η κοινωνικοοικονομική υπανάπτυξη δεν φαίνεται να είναι το κύριο κίνητρο για τους σύγχρονους πειρατές K&R που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συμβάλλει στην παρακίνησή τους, αφού βλέπουν λίγες οικονομικές εναλλακτικές λύσεις.

Η υποστήριξη της κοινότητας ποικίλλει σημαντικά για κάθε τύπο πειρατικών και θαλάσσιων εγκληματικών ομάδων.

Αναλυτικότερα, η τοπική κοινωνία δεν υποστηρίζει τους εγκληματίες του ποταμού, κάτι που μπορεί να σχετίζεται με τη στόχευση των εγκληματιών στα τοπικά σκάφη, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών επιβατικών πλοίων, βάζοντας αυτές τις ομάδες σε άμεση σύγκρουση με τις τοπικές κοινότητες.

Ταυτόχρονα, οι πειρατικές ομάδες Deep Offshore μοιράζονται περιστασιακά μικρά ποσοστά της αμοιβής τους με κοινότητες που αντιμετωπίζουν εκτεταμένη φτώχεια και ανεργία. Είναι απίθανο οι πειρατές που δωρίζουν σε τοπικές κοινότητες να έχουν αλτρουιστικά κίνητρα, ωστόσο. Το πιο πιθανό είναι πως «αγοράζουν» την κοινοτική υποστήριξη προς αυτούς.

Πολλές παράκτιες κοινότητες που «φιλοξενούν» πειρατικές ομάδες, έχουν σχέση φόβου μαζί τους, συμπεριλαμβανομένου μεταξύ άλλων του φόβου των αντιποίνων εάν θεωρηθεί ότι συνεργάζονται με τις δυνάμεις ασφαλείας.