Σε όλα αυτά δεν περιλαμβάνεται η συνολική φοροδιαφυγή, που εκτιμάται σε 20 δισ. ευρώ (σύμφωνα με τη διαφορά του μέσου όρου της είσπραξης φορολογικών εσόδων ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ Ελλάδος και ΕΕ.), αλλά και του κόστους της γραφειοκρατίας που υπολογίζεται σε 16 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σημειώνεται ότι το σύνολο της παραοικονομίας στην Ελλάδα υπολογίστηκε πρόσφατα από τον ΟΟΣΑ στο 25% του ΑΕΠ, δηλαδή σε 65 δισ. ευρώ τον χρόνο!

Μόνο τα «φακελάκια» από ιδιώτες το 2008 ανήλθαν σε 748 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια. Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισαν τις «μίζες» και τα «γρηγορόσημα» από επιχειρήσεις σε 850 εκατ. ευρώ και 340 εκατ. ευρώ αντίστοιχα το 2007. Ο «τζίρος» της πορνείας, των ναρκωτικών, των λαθραίων τσιγάρων και των οινοπνευματωδών ποτών υπολογίζεται σε 2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο, σύμφωνα με την ΕΣΥΕ. Τέλος, η φοροδιαφυγή στην αγορά καυσίμων υπολογίζεται σε 400 εκατ. ευρώ, βάσει έκθεσης της Hellastat.

Η χώρα μας πέρυσι εμφάνισε επιδείνωση στους τέσσερις από τους έξι δείκτες που μετρούν τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης ενός κράτους. Η Ελλάδα δεν «έπιασε» σε κανέναν δείκτη τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ και των ευρωπαϊκών χωρών. Το επίπεδο διαφάνειας της Ελλάδος, όπως αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα, συγκρίνεται με εκείνα της Κόστα Ρίκα, της Χιλής και του Μαυρίκιου. Σύμφωνα με την Ετήσια Εκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας η Ελλάδα παρουσίασε επιδείνωση, σε ό,τι αφορά τους δείκτες που μετρούν την ελευθερία του λόγου, την πολιτική σταθερότητα, την ποιότητα του θεσμικού πλαισίου και τον έλεγχο της διαφθοράς.

Μετεξεταστέα η Ελλάδα στη διαφάνεια

Στην ετήσια έκθεσή της η Διεθνής Διαφάνεια κατατάσσει την Ελλάδα μαζί με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία ως τις πιο διεφθαρμένες χώρες τις ΕΕ. Και όχι μόνο. Η Ελλάδα βρέθηκε φέτος κατά 14 θέσεις πιο χαμηλά απ' ότι πέρυσι. Ενώ το 2008 κατείχε την 57η θέση, φέτος κατατάσσεται μόλις στην 71η θέση με βαθμολογία 3,8 στην κλίμακα 1έως 10.

Οι λόγοι γι' αυτήν την “ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση”, όπως την χαρακτηρίζει η Διεθνής Διαφάνεια, εστιάζονται στη μη ικανοποιητική εφαρμογή μέτρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την καθυστέρηση στις προκαταρκτικές εξετάσεις και στις δικαστικές διαδικασίες, όπως και σε πληθώρα σκανδάλων διαφθοράς στις επιχειρήσεις.

Η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει ότι αν βελτιωθεί κατά μία μονάδα ένας δείκτης διαφάνειας, τότε μπορεί να τριπλασιασθεί το εισόδημα μακροπρόθεσμα και να μειωθεί η βρεφική θνησιμότητα 66% (ένδειξη βελτίωσης βιοτικού επιπέδου). Επίσης, σημειώνει ότι αναπτυσσόμενες χώρες, όπως Ουγγαρία, Τσεχία, Μαυρίκιος, Χιλή και Κόστα Ρίκα, σημείωσαν μεγαλύτερη βελτίωση απ’ ό,τι η Ελλάδα.

Με την ανοχή των πολιτών

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της MRB, η έκταση του φαινομένου της διαφθοράς έχει μειώσει την ανοχή του πολιτών, που στη συντριπτική πλειοψηφία τους (80%) διαφωνούν με πράξεις διαφθοράς, τις οποίες αντιμετωπίζουν πρωτίστως στα δημόσια νοσοκομεία, στις εφορίες και στις πολεοδομίες.

Αίσθηση, πάντως, προκαλεί η παραδοχή της έκτασης του φαινομένου. Εννέα στους δέκα πολίτες (91%) ομολογούν ότι η χώρα βρίσκεται παγιδευμένη στα πλοκάμια της διαφθοράς. Στην κλίμακα ιδεολογικής αποδοχής πράξεων διαφθοράς οι απαντήσεις δείχνουν ότι οι πολίτες συνειδητοποιούν πλήρως και καθαρά τι από όλα αυτά που κάνουν συνιστούν διαφθορά.

Ενδεικτικό είναι ότι το 74% των ερωτηθέντων θεωρεί σαφές κρούσμα του φαινομένου το «να βάλουμε μέσο για να προσληφθεί κάποιος συγγενής», ενώ το 90% αναγνωρίζει ως διαφθορά το «να δώσουμε χρήματα ή άλλο αντάλλαγμα σε εφοριακό για να τακτοποιηθούν τα χρέη μας».

Μάνος Ρούσσος
[email protected]