Ήδη από τα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας ο διεθνής τύπος βοά για πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα με αλληπάλληλες- όπως είναι φυσικό- διαψεύσεις αλλά και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο να τονίζει ότι «είναι αρκετά ξεκάθαρο ότι οι οικονομικές πολιτικές δεν είναι μόνο ζήτημα εθνικής ανησυχίας αλλά ευρωπαϊκής ανησυχίας».
Έτσι, την ίδια στιγμή ποη η επίσημη γραμμή της Ε.Ε. είναι οι σταθερές πιέσεις προς την Αθήνα για ευθυγράμμιση με τους στόχους του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, υπάρχουν "ανεπίσημες συζητήσεις" για ενδεχόμενη διάσωση.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αν τελικά η βοήθεια προς τη χώρα μας κριθεί αναγκαία για να «μη δημιουργηθεί ντόμινο αρνητικών εξελίξεων στην Ευρωζώνη», καθώς συγκεκριμένος μηχανισμός ενίσχυσης δεν προβλέπεται, οι αρμόδιες αρχές θα κληθούν να δημιουργήσουν έναν ανάλογο μηχανισμό εκ του μηδενός. Οι επιλογές που έχουν στα χέρια τους οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών είναι αρκετές, χωρίς να αποκλείται ένας συνδυασμός ορισμένων εξ αυτών.
Μια πρώτη στήριξη θα μπορούσε να προέλθει από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία ως ευρωπαϊκός βραχίονας έχει τη δυνατότητα να αντλεί χρήματα από τις αγορές σε χαμηλό κόστος. Ήδη η Τράπεζα, λόγω της κρίσης αύξησε τα δάνειά της προς τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης κατά 40% το 2009, στα 11,5 δισ. ευρώ. Κάτι ανάλογο μπορεί να γίνει και στην περίπτωση της Ελλάδας. Επίσης, η Τράπεζα θα μπορούσε να δανειστεί ή ίδια χρήματα από τις αγορές και να τα χρησιμοποιήσει για να αγοράσει ελληνικά ομόλογα, γεγονός που και επενδυτικά θα ήταν συμφέρον, καθώς τα ελληνικά ομόλογα έχουν υψηλότατες- πλέον- αποδόσεις.
Μια άλλη λύση είναι να να δοθούν «μαζεμένα», σύμφωνα και με τον προϋπολογισμό του 2007-2013, τα κοινοτικά κεφάλαια στήριξης στο διάστημα αυτό. Τα χρήματα αυτά υπολογίζονται κοντά στα 18 δισ. ευρώ. Και αυτός ο μηχανισμός είχε εφαρμοστεί στην περίπτωση της βοήθειας για χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες το 2009 έλαβαν κοντά στα 7 δισ. ευρώ σε κοινοτικά κονδύλια στήριξης για να αντιμετωπίσουν την κρίση. Και για τις δύο αυτές πρωτοβουλίες είναι απαραίτητη η σύμφωνη φνώμη του Ecofin.
Μια άλλη λύση που θα μπορούσε να δοθεί είναι τα δάνεια με κρατική εγγύηση από άλες χώρες της Ευρωζώνης ή να υπάρξει εγγύηση του ελληνικού χρέους από τις κυβερνήσεις της ΕΕ, κάτι που θα επιτρέψει στην Αθήνα να δανεισθεί χρήματα από τις αγορές με χαμηλό κόστος.
Προς το παρόν όμως η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαγορεύει κάτι τέτοιο, αναφέροντας ότι «η ένωση δεν θα πρέπει να θεωρείται υπεύθυνη ή να αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις των κεντρικών κυβερνήσεων» και έτσι, για το σενάριο αυτό θα πρέπει να βρεθεί ειδική φόρμουλα (όπως π.χ. η συγκεκριμένη εγγύηση για μία ειδική έκδοση).
Το έτερο σενάριο κάνει λόγο για έκδοση κοινών ευρωπαϊκών ομολόγων. Έτσι μπορούν να αντληθούν από τις αγορές κεφάλαια με χαμηλό κόστος και ένα μέρος από αυτά να δοθούν στην Ελλάδα. Ο πρόεδρος του Eurogroup έχει προτείνει να καλύπτεται το 40% των δανειακών αναγκών της Ευρωζώνης μέσω κοινών ομολόγων, τα οποία θα έχουν την εγγύηση ολόκληρης της νομισματικής ένωσης. Παρά τις αντιδράσεις της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας στην έκδοση ευρω-ομολόγου, δεν θα πρέπει να αποκλείεται ως λύση έσχατης ανάγκης.
Το Σχέδιο Β για την οικονομία
Στο μεταξύ, στο τραπέζι φαίνεται να «ρίχνει» το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης το «σχέδιο Β» για την οικονομία. Στις πολιτικές αυτές εντάσσεται το εναλλακτικό σενάριο που προβλέπει περιστολή των δαπανών μέσω νέας μείωσης επιδομάτων και αύξηση επιλεγμένων έμμεσων φόρων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, εντός του πρώτου τριμήνου η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών φέρεται να προχωρά στις εξής αλλαγές:
Αύξηση του ΕΦΚ καυσίμων. Ο κ. Παπακωνσταντίνου κατ’ επανάληψη έχει αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει από τους χαμηλότερους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Εντός του πρώτου τριμήνου του έτους υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στα καύσιμα. Μία αύξηση κατά 10% της τελικής τιμής στα καύσιμα ισοδυναμεί με επιπλέον έσοδα ύψους 800 εκατ. ευρώ.
Νέα ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους. Στις προθέσεις του οικονομικού επιτελείου είναι και η επαναφορά της ρύθμισης για τους ημιυπαίθριους χώρους. Η νέα διάταξη θα είναι ριζικά τροποποιημένη σε σχέση με τη ρύθμιση Σουφλιά που αποσύρθηκε, από την οποία το ελληνικό Δημόσιο εκτιμά ότι θα εισπράξει περί το 1,5 δισ. ευρώ.
Αυξάνονται οι Μοναδικοί Συντελεστές Καθαρού Κέρδους. Η κυβέρνηση σχεδιάζει την αύξηση των μοναδικών συντελεστών καθαρών κέρδους. Η αναπροσαρμογή τους θα αφορά πρωτίστως τις δραστηριότητες εκείνες που, λόγω των εξελίξεων στην αγορά, πήραν τη σκυτάλη του τζίρου από τις «παραδοσιακές» -πλην ξεπερασμένες- δραστηριότητες. Από την άλλη πλευρά μείωση μέχρι και ακύρωση περιμένει τους ΜΣΚΚ άλλων επαγγελμάτων που είτε δεν υπάρχουν πια ή έχουν μικρή δραστηριότητα.
Αιτιολογώντας την ανάγκη αναπροσαρμογής των Μοναδικών Συντελεστών, παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών υπογραμμίζουν ότι αυτή προέκυψε από την ύπαρξη στην αγορά πολλών νέων επαγγελμάτων, καθώς επίσης και για να αποφευχθούν τυχόν αμφισβητήσεις και αντιδικίες ανάμεσα στους φορολογούμενους και τις φορολογικές υπηρεσίες (ΔΟΥ).
Κατάργηση απαλλαγών που ισχύουν στον ΦΠΑ. Το οικονομικό επιτελείο σχεδιάζει την επιβολή ΦΠΑ στις εξής κατηγορίες δραστηριοτήτων:- παροχή υπηρεσιών από δικηγόρους, συμβολαιογράφους, άμισθους υποθηκοφύλακες, δικαστικούς επιμελητές, ιατρούς, οδοντιάτρους, οδοντοτεχνίτες, ψυχολόγους, μαίες, νοσοκόμους και φυσιοθεραπευτές, παράδοση ιδιαιτέρων μαθημάτων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης,παροχή υπηρεσιών από συγγραφείς, καλλιτέχνες και ερμηνευτές έργων τέχνης, ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εργασίες, διαχείριση αμοιβαίων κεφαλαίων, τραπεζικές εργασίες.
Αντικειμενικές αξίες. Ριζικές αλλαγές στον τρόπο προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων όταν αυτά μεταβιβάζονται εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών. Στις περιπτώσεις αγοραπωλησιών και μόνο, εξετάζεται η εφαρμογή ενός συστήματος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων το οποίο θα προβλέπει την προσαύξηση των αντικειμενικών αξιών με «συντελεστές συναλλαγής» που θα είναι υψηλότεροι από τη μονάδα.
Σε κάθε ζώνη θα ισχύει διαφορετικός συντελεστής ανάλογα με το πόσο «κοντά» είναι οι αντικειμενικές αξίες με τις εμπορικές τιμές.
Στόχος του υπουργείου Οικονομικών είναι να περιορισθεί το «μαύρο» χρήμα που διακινείται στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Σήμερα είθισται οι μεταβιβάσεις να γίνονται στην αντικειμενική αξία και το υπόλοιπο ποσό να αποδίδεται «κάτω από το τραπέζι».
Σημειώνεται ότι οι υπόλοιποι φόροι όπως για παράδειγμα ο νέος ΦΜΑΠ που θα αντικαταστήσει το ΕΤΑΚ, θα υπολογίζονται με βάση τις αντικειμενικές αξίες χωρίς των ειδικό συντελεστή. Στις προθέσεις πάντως του οικονομικού επιτελείου είναι η αναπροσαρμογή των υφιστάμενων αντικειμενικών αξιών τον προσεχή Ιούνιο.
Υπενθυμίζεται ότι την Τετάρτη αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα το κείμενο των προτάσεων της ΕΕ σχετικά με το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας κι Ανάπτυξης (ΠΣΑ) της ελληνικής οικονομίας. Την ίδια ημέρα συνεδριάζει το Κολέγιο των Επιτρόπων, το οποίο κι αναμένεται να ζητήσει τη λήψη επιπλέον μέτρων από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, προκειμένου να «στηριχθεί» ο στόχος για τα έσοδα και τις δαπάνες φέτος.
Υπενθυμίζεται ακόμη ότι στις 11 Φεβρουαρίου πρόκειται να πραγματοποιηθεί η έκτακτη σύνοδος κορυφής στις Βρυξέλλες, όπου το ελληνικό θέμα θα επανατεθεί ενώ στις 15 και 16 Φεβρουαρίου, οπότε και είναι προγραμματισμένες οι επόμενες συνεδριάσεις του EcoFin και του Eurogroup το ελληνικό ΠΣΑ θα πάρει το «πράσινο φως» της ΕΕ κι επισήμως.
Μάνος Ρούσσος
[email protected]