Πιο συγκεκριμένα το 2013 ποσοστό 69,68% των αλλοδαπών τουριστών ήρθε στη χώρα στο τετράμηνο Ιουνίου - Σεπτεμβρίου και 86,5% στο εξάμηνο Μαΐου - Οκτωβρίου. Την εντονότερη εποχικότητα παρουσιάζουν τα Ιόνια Νησιά (60,48%), το Νότιο Αιγαίο (55,81%) και η Κρήτη (54,87%), ενώ οι περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (38,80%), Ηπείρου (23,50%) και Αττικής (32,50%) εμφανίζουν σημαντικά χαμηλότερη εποχικότητα, σε σχέση με την επικράτεια (45,52%).
Αντίστοιχα, οι τουρίστες με την υψηλότερη εποχικότητα προέρχονται από την Τσεχία, την Πολωνία, τη Νορβηγία, την Αυστρία, την Ιταλία και τη Δανία, ενώ τη χαμηλότερη εποχικότητα εμφανίζουν οι τουρίστες που προέρχονται από την Κύπρο, την Ιαπωνία, την Τουρκία, την Κίνα, τη Βουλγαρία και τις ΗΠΑ. Με εξαίρεση τις ΗΠΑ, οι χώρες προέλευσης τουριστών με χαμηλή εποχικότητα εμφανίζουν σχετικά χαμηλά μερίδια συμμετοχής στο σύνολο των τουριστών.
Αντίθετα, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ιταλία, χώρες με τα υψηλότερα μερίδια αφίξεων σε καταλύματα στην Ελλάδα (αντιπροσωπεύοντας 39,4% των αφίξεων) εμφανίζουν εποχικότητα υψηλότερη από τη μέση του εισερχόμενου τουρισμού.
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Γιώργος Τσακίρης αναφερόμενος στον σκοπό της μελέτης επισήμανε ότι : «η υψηλή εποχικότητα υπονομεύει την βιωσιμότητα των Ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων, διότι κακά τα ψέματα, καμία επιχείρηση, όσο επιτυχημένη και εάν είναι η εκμετάλλευση της, δεν μπορεί να επιβιώσει 12 μήνες, δουλεύοντας μόνο τους 4 ή 5 από αυτούς».
Στο πλαίσιο της έρευνας του Ινστιτούτου που αποτελεί όργανο του Ξ.Ε.Ε., αναπτύσσονται, μεταξύ άλλων, οι λόγοι δημιουργίας του φαινομένου της εποχικότητας και παρατίθενται άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις για την απομείωσή του.
Τα τοπικά σύμφωνα
Κομβικό ρόλο στην άμβλυνση της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού θα έχουν οι Ειδικές Τοπικές Συμφωνίες Εποχικότητας όπου, σύμφωνα με την μελέτη, το Υπουργείο Τουρισμού οφείλει να αναλάβει το συντονιστικό ρόλο στην κατάρτισή τους και τον εποπτικό ρόλο στην υλοποίησή τους. Οι εν λόγω
Συμφωνίες συνάπτονται μεταξύ όλων των ιδιωτικού χαρακτήρα εμπλεκομένων φορέων και συλλογικοτήτων του τοπικού τουριστικού κυκλώματος καθώς και των δημοσίων και αυτοδιοικητικών αρχών με στόχο την τήρηση των δράσεων που έχουν συμφωνηθεί για την υποστήριξη της άμβλυνσης της εποχικότητας στην καθορισμένη περιοχή.
Οι Ειδικές Τοπικές Συμφωνίες Εποχικότητας, εκτός των τοπικών παρεμβάσεων και δράσεων, που εκ των πραγμάτων λαμβάνουν υπόψη και τις τοπικές ιδιομορφίες και ιδιαιτερότητες, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν ένα γενικό πλαίσιο κινήτρων, ικανό να προσελκύσει το ενδιαφέρον συμμετοχής των επιχειρήσεων σε αυτές τις συμφωνίες. Ειδικά την επιτυχία κατά τα πρώτα στάδια διαμόρφωσης ενός νέου τουριστικού μοντέλου, μπορεί να διασφαλίσει μόνον η δημόσια στήριξη με την μορφή επιδοτήσεων, φορολογικών κινήτρων ή, άλλων, αντίστοιχων μέτρων.
Οι προτάσεις
Επιπλέον η μελέτη προτείνει :
• τη μείωση του τέλους διαμονής παρεπιδημούντων που επιβάλλεται στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων των τουριστικών επιχειρήσεων,
• τη μείωση των δημοτικών τελών φωτισμού και καθαριότητας,
• τη μείωση των τελών ύδρευσης στα πλαίσια των τοπικών ιδιαιτεροτήτων ύδρευσης, • την επέκταση των απαλλαγών που ισχύουν για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και σε όσες τουριστικές επιχειρήσεις υποστηρίζουν την επιμήκυνση και είναι ενταγμένες στο πλαίσιο των Ειδικών Τοπικών Συμφωνιών Εποχικότητας,
• την απαλλαγή από το τέλος διαφήμισης υπέρ δήμων για όλες τις δράσεις προβολής και τις εκδηλώσεις των τουριστικών επιχειρήσεων που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα επιμήκυνσης.
Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΤΕΠ, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού σε περιόδους μη αιχμής -χωρίς την ανάλογη οικονομική στήριξη αυτών εγχειρημάτων από το κράτος- δεν μπορεί να επιφέρει ανατροπή του φαινομένου της εποχικότητας.
Η Ισπανία με την εφαρμογή πλήθους επιδοτούμενων από το κράτος προγραμμάτων ταξιδιών κατά τις περιόδους μη αιχμής για πάνω από 25 χρόνια έχει αναδειχθεί ως η χώρα με τις καλύτερες επιδόσεις στην αντιμετώπιση της εποχικότητας. Συνεπώς, η υιοθέτηση τέτοιου είδους προγραμμάτων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, και κυρίως ο τουρισμός ατόμων τρίτης ηλικίας, καθώς και η διείσδυση σε αγορές, όπως της Κίνας και της Ιαπωνίας οι οποίες δείχνουν προτίμηση σε ταξίδια σε περιόδους μη αιχμής, εμφανίζεται ως η καλύτερη στρατηγική στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου αντιμετώπισης της εποχικότητας στη χώρα μας.
Οι ομάδες στόχοι
Με βάση τα συμπεράσματα της ανάλυσης της μελέτης, τρεις είναι οι κύριες ομάδες εισερχόμενων τουριστών πάνω στις οποίες δύναται να βασιστεί μια πολιτική μείωσης του φαινομένου της εποχικότητας, στοχεύοντας, κατ’ αρχάς σε επιλεγμένες περιφέρειες μέσα στο πλαίσιο Ειδικών Τοπικών Συμφωνιών Εποχικότητας.
1.Τουρίστες τρίτης ηλικίας τόσο από εντός όσο και από εκτός ΕΕ.
2.Τουρίστες από χώρες, κατά βάση, εκτός ΕΕ (π.χ. Κίνα, Ιαπωνία, Η.Π.Α., Καναδάς), όπου οι θεσμικοί και κλιματολογικοί παράγοντες διαμορφώνουν, εξ αντικειμένου, τουριστική ζήτηση εκτός αιχμής για προορισμούς σαν την Ελλάδα.
3. Τουρίστες με ειδικά ενδιαφέροντα για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, οι οποίες είναι δεκτικές για ανάπτυξη κατά την περίοδο της επιμήκυνσης.
Τέλος στο πλαίσιο της μελέτης του ΙΤΕΠ επαναλαμβάνεται η ανάγκη για την ανάπτυξη α) του τουρισμού της τρίτης ηλικίας τόσο και κυρίως από χώρες της Ευρώπης όσο και από τρίτες χώρες, β) του Πολιτιστικού τουρισμού, γ) του γαστρονομικού τουρισμού, δ) του Τουρισμού ευεξίας, υγείας και ιατρικού τουρισμού, ε) του Συνεδριακού τουρισμού, στ)του θρησκευτικού τουρισμού, ζ) και του αθλητικού τουρισμού (γκολφ, ποδηλατικός τουρισμός κ.λ.π.).
Γιώργος Αλεξάκης