Όπως διευκρινίζουν αρμόδιες πηγές, η επαναλειτουργία του Χρηματιστηρίου δεν συνδέεται ευθέως με το άνοιγμα των τραπεζών ή την αποκατάσταση της ρευστότητας μέσω του ELA, αλλά με την διεύρυνση των τραπεζικών υπηρεσιών σε ότι αφορά στην εκκαθάριση και στις επιτρεπόμενες μετακινήσεις κεφαλαίων.
Σύμφωνα πάντως με τα έως τώρα δεδομένα γίνεται προσπάθεια να λειτουργήσει το ΧΑ την προσεχή Δευτέρα, με λίγες ωστόσο πιθανότητες ενώ οι ξένοι επενδυτές μπορούν να προβαίνουν κανονικά τόσο σε αγορές όσο και σε πωλήσεις μετοχών.
Μείζον ωστόσο θέμα έχει προκύψει με τους έλληνες επενδυτές και κυρίως όχι τόσο με την δυνατότητά τους να πωλούν μετοχές όσο να αγοράζουν. Και αυτό γιατί θα πρέπει:
• Να καταθέσουν μετρητά στις χρηματιστηριακές εταιρείες,
• Να φέρουν χρήματα από το εξωτερικό,
• Να χρησιμοποιήσουν το ποσό που αποκόμισαν από προηγούμενες πωλήσεις μετοχών. Υπ’ αυτές τις συνθήκες δυνατότητα αγορών θα υπάρχει μόνο για τους επενδυτές με «νέο χρήμα» και όχι για όσους επενδυτές επιθυμούν να αποκτήσουν μετοχές χρησιμοποιώντας τα λεφτά που έχουν ήδη στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς (παλιό χρήμα). Την ίδια στιγμή θολό παραμένει το τοπίο για το τι μέλλει γενέσθαι με την πρόταση που τέθηκε αρχικά από τους φορείς της χρηματιστηριακής αγοράς και αφορά στη δυνατότητα αγοράς μετοχών έως 5.000 ευρώ ανά συνεδρίαση μέσα από τη χρησιμοποίηση «παλαιού χρήματος» (μεταφορά από τραπεζικό λογαριασμό).
• Οι Έλληνες πελάτες θα μπορούν να κάνουν χρήση για αγορές ποσού έως 5.000 ευρώ την εβδομάδα, από το ενδεχόμενο πιστωτικό υπόλοιπο που διαθέτουν στο λογαριασμό τους στη χρηματιστηριακή εταιρεία με την οποία συνεργάζονται.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το γεγονός ότι οι Έλληνες επενδυτές πολύ πιθανόν να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν το «παλιό τραπεζικό τους χρήμα» προκειμένου να αγοράζουν μετοχές, δηλαδή δεν θα μπορούν να βγάζουν χρήματα από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς για να αγοράσουν τίτλους του ΧΑ.
Και αυτό, γιατί υπάρχει ο φόβος ότι μεταξύ των πωλητών θα συγκαταλέγονται και ξένοι επενδυτές, οι οποίοι με τη σειρά τους θα μπορούν να βγάλουν τα λεφτά τους στο εξωτερικό, πλήττοντας τη ρευστότητα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.
Άρα αν ισχύσει αυτός ο περιορισμός, οι Έλληνες επενδυτές θα μπορούν να αγοράζουν τίτλους μέσω της κατάθεσης μετρητών, μέσω της πώλησης ήδη υπαρχουσών μετοχών και τέλος μέσω μεταφοράς κεφαλαίων από το εξωτερικό.
Απέναντι σε ένα τέτοιο σενάριο, παράγοντες της αγοράς ζητούν από την ΤτΕ να χαλαρώσει ως ένα βαθμό τους όρους και έτσι να δίδεται η δυνατότητα κάποιων περιορισμένων αγορών (πχ να θεσπιστεί ανώτατο επιτρεπτό όριο ποσοστού καταθέσεων που να μπορεί να τοποθετηθεί στο ΧΑ, ή ένα ανώτατο ποσό αγορών). Με τις απόψεις αυτές φαίνεται να συντάσσονται και οι χρηματιστηριακές αρχές, ωστόσο είναι ζητούμενο το αν και κατά πόσο θα μπορέσουν να «περάσουν».
Οι στρεβλώσεις
Ωστόσο παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως αν το Χρηματιστήριο της Αθήνας ξεκινήσει με τέτοιους όρους, θα προκληθούν μια σειρά στρεβλώσεις καθώς η αγορά θα λειτουργεί:
α) Υπέρ των ξένων επενδυτών (θα έχουν δυνατότητα και αγορών και πωλήσεων) και σε βάρος των Ελλήνων (πρακτικά θα έχουν τη δυνατότητα μόνο πωλήσεων) και
β) Υπέρ των πωλητών και σε βάρος των αγοραστών, με ό,τι αυτό θα μπορούσε να σημάνει για την περαιτέρω πορεία των τιμών των μετοχών και του Γενικού Δείκτη.
Πέραν αυτών, σημαντικό πρόβλημα είναι το τι θα γίνει με την αγορά παραγώγων, όπου οι ζημίες των επενδυτών θα μπορούσαν να προκαλέσουν απίστευτες παρενέργειες στην αγορά. Κάτω από αυτές τις πιέσεις, προσανατολίζονται στο να κλείσουν τα παράγωγα του Ιουλίου με βάση τις αποτιμήσεις της τελευταίας συνεδρίασης πριν την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων και του κλεισίματος των τραπεζών.
Άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι οι σχέσεις των χρηματιστηριακών εταιρειών και των πελατών τους που έχουν κάνει χρήση margin. Πιθανή μεγάλη υποχώρηση των τιμών των μετοχών θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα και θα ωθήσει τις ΑΧΕ σε σημαντικές ρευστοποιήσεις τίτλων.
Το ΧΑ δεν πρέπει να ανοίξει πρόωρα
Θέση στο ζήτημα πήρε το μέλος του ΔΣ της SOLIDUS SECURITIES ΑΕΠΕΥ κ. Αλέξανδρος Σίνος ο οποίος επισημαίνει ότι ένα πρόωρο και βιαστικό άνοιγμα του Χρηματιστηρίου Αθηνών, πριν να έχουμε μια καθαρή εικόνα για το που πηγαίνει η χώρα, με ποια χρηματοδότηση και ακόμη με ποιό τρόπο θα κάνουμε τις συνήθεις μας συναλλαγές μπορεί να οδηγήσει σε ακραία φαινόμενα υποτιμητικής κερδοσκοπίας και κατάχρησης της αγοράς. Εν μέσω αυτής της αβεβαιότητας και της γενικής έλλειψης ρευστότητας ουσιαστικά θα έχουμε μια αγορά μόνο πωλητών!
Η κεφαλαιοποίηση του Χρηματιστηρίου Αθηνών θα υποστεί σημαντικές ζημιές έχοντας κάνει ελάχιστες συναλλαγές. Αγορά κλειστή, δεν είναι αγορά –συμφωνούμε όλοι. Αλλά και αγορά χωρίς ίσους κανόνες και διαφάνεια δεν μπορεί να υπάρχει. Πρέπει το τοπίο να ξεκαθαρίσει, πρέπει να προστατεύσουμε το επενδυτικό κοινό και τις εισηγμένες ελληνικές επιχειρήσεις. Το σχέδιο που συζητείται για την εφαρμογή των capital controls στις συναλλαγές του Χρηματιστηρίου Αθηνών προβλέπει περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων για την αγορά μετοχών. Ταυτόχρονα οι πωλήσεις τίτλων από επενδυτές του εξωτερικού θα εκκαθαρίζονται κανονικά από τους θεματοφύλακες τους, αποδίδοντάς τους το προϊόν της πώλησης στο εξωτερικό. Αυτό αποτελεί στρέβλωση, δημιουργεί μια αγορά πωλητών και θέτει τις προϋποθέσεις μιας κρίσης υποτίμησης στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η κρίση υποτίμησης επιτείνει περαιτέρω την έλλειψη εμπιστοσύνης. Δεν βοηθάει σε τίποτε.
Το Χρηματιστήριο Αθηνών πρέπει να ανοίξει όταν έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο με τη συμφωνία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς κι έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση του ελληνικού δημοσίου και των ελληνικών τραπεζών. Το Χρηματιστήριο Αθηνών πρέπει να ανοίξει με ίσους κανόνες για έλληνες και ξένους, αγοραστές ή πωλητές.