Πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν ότι αύριο θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες επιχειρείται να υπάρχει μια πρώτη μερική συμφωνία για τα μέτωπα που μπορούν να κλείσουν εντός του 2016. Αντιθέτως, οι αποστάσεις στα πρωτογενή πλεονάσματα του 2018-2019, με το ΔΝΤ να επιμένει σε μέτρα 4,5 δισ. ευρώ, είναι μεγάλες και θεωρείται ότι δύσκολα θα κλείσουν εντός του έτους.

Σε κάθε περίπτωση, το «σταυρόλεξο» μίας συμφωνίας εξακολουθεί να είναι αρκετά δύσκολο να λυθεί και με βάση τα σημερινά δεδομένα η αξιολόγηση δεν φαίνεται να μπορεί να κλείσει πριν τα μέσα του Γενάρη.

Εκτός από την αβεβαιότητα και δυσπιστία που δημιουργούν οι μονομερείς εξαγγελίες χωρίς να έχει προηγηθεί συμφωνία με τους δανειστές, ως επιπλέον λόγος για τις καθυστερήσεις προβάλλεται και το ότι «δεν υπάρχει λόγος να βιαστεί κανείς εάν δεν δρομολογηθεί έκτακτο Eurogroup πριν τις 26 Ιανουαρίου», αφού εκεί θα κλειστεί η τελική συμφωνία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Και αυτό γιατί στην κυβέρνηση δεν θα ήθελαν να κατατρίβονται με τις αλλαγές στα Εργασιακά ή στα κόκκινα δάνεια εν μέσω εορτών, ούτε φυσικά με τις αιτήσεις του ΔΝΤ για πρόσθετα μμέτρα 4,5 δισ. ευρώ, προκειμένου και οι βουλευτές του κόμματος να επισκεφτούν με ηρεμία τις εκλογικές περιφέρειές τους, έχοντας στις βαλίτσες τους τις εξαγγελίες για «δωράκια» στους συνταξιούχους ή και σε άλλες ευπαθείς ομάδες.

Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση ρισκάρει να μην υπάρχει μια βάση συμφωνίας έως τις 19 Ιανουαρίου 2017, όταν θα συνεδριάζει το ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και θα εξετάσει την ένταξη της Ελλάδας στην φτηνή χρηματοδότηση από την ΕΚΤ, για να ξεκινήσει η χρονιά με ένα «μποναμά» από τον Μάριο Ντράγκι για τη χώρα.

Κομφούζιο

Στην πράξη πάντως, ούτε και οι ίδιοι οι βουλευτές γνωρίζουν ακόμη τι τελικώς θα δοθεί, σε ποιους, με ποιους όρους και με ποιον τρόπο ακριβώς. Δεν γνωρίζουν καν αν θα νομοθετηθούν από τη Βουλή, αφού δεν υπήρξε καμία προσυνενόηση με το κόμμα. Αντιθέτως, ακόμα και σε δημόσιες δηλώσεις τους, φαίνεται πως αγνοούν και σε ποια βάση γίνονται οι παροχές.

Για παράδειγμα, μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ έλεγαν πως οι παροχές προβλέπονται από την Συμφωνία για το 3ο Μνημόνιο που υπεγράφη τον Αύγουστο του 2015, αγνοώντας ότι αυτά άλλαξαν τον Ιούνιο του 2016 με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο που υπεγράφη μετά την α΄ αξιολόγηση.

Η πρόβλεψη του 3ου Μνημονίου, όπως επικαιροποιήθηκε μετά από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, αναφέρει ρητώς ότι:

«Εάν τα ετήσια αποτελέσματα του Προϋπολογισμού επιβεβαιώνουν ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί παράγουν επαρκώς έτσι ώστε να οδηγούν σε μόνιμη υπεραπόδοση έναντι των στόχων του Προγράμματος, τότε οι Αρχές έχουν τη δυνατότητα κατόπιν συμφωνίας με τους Θεσμούς να εξετάσουν τη χρήση αυτού δημοσιονομικού περιθωρίου, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινωνική προστασία- κυρίως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης- ή/και να μειωθούν τα φορολογικά βάρη, υπό την προϋπόθεση ότι είναι διασφαλισμένη η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων».

Με βάση τα παραπάνω δηλαδή:

1. πρέπει να επιβεβαιωθεί η υπεραπόδοση του φετινού Προϋπολογισμού κι αυτό δεν μπορεί να γίνει νωρίτερα από τα τέλη του Απριλίου του 2017, όταν η Eurostat θα δημοσιοποιήσει τις πρώτες εκτιμήσεις για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2016 –ή τον Οκτώβριο ενδεχομένως όταν ανακοινώσει το τελικό αποτέλεσμα.

2. δεν αρκεί η πιστοποίηση ενδεχόμενης ή διαφαινόμενης υπεραπόδοσης, καθώς αυτή θα πρέπει να είναι μόνιμου χαρακτήρα και να μην οφείλεται σε συγκυριακούς παράγοντες

3. η υπεραπόδοση έναντι των στόχων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κυρίως για τη χρηματοδότηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος

4. η κατανομή του θα πρέπει να συμφωνηθεί με τους Θεσμούς και δεν γίνεται «αυτόματα».

Αντιθέτως, στο 3ο Μνημόνιο του Αυγούστου 2015 που υπέγραψε πριν τις εκλογές η κυβέρνηση (όπως και σε προηγούμενα Μνημόνια) προβλέπετο ότι τουλάχιστον το 30% ενδεχόμενης υπεραπόδοσης θα πάει στον ειδικό λογαριασμό για την εξόφληση του Χρέους και άλλο 30% στην εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, ενώ το 40% που θα απέμενε μπορούσε να διανεμηθεί σαν κοινωνικό μέρισμα την επόμενη χρονιά από την επίτευξη του πλεονάσματος.

Πώς στήνεται το 4ο μνημόνιο

Πίσω όμως από τη σκόνη που σήκωσε η κυβέρνηση με την εξαγγελία της για το βοήθημα στους χαμηλοσυνταξιούχους φαίνεται να έρχεται με μεγάλη ταχύτητα το τέταρτο μνημόνιο, το οποίο βρίσκεται ήδη στα σκαριά και αποτελεί τον μεγάλο εφιάλτη για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Τα προεόρτια του νέου μνημονίου επιβεβαιώθηκαν στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου και από τον κ. Χουλιαράκη στη Βουλή, καθώς τέθηκε το πλαίσιο για να δεσμευτεί η χώρα σε ένα νέο πολυετές πλαίσιο δημοσιονομικής προσαρμογής με τη σύμφωνη γνώμη και της Αθήνας. Ολοι μαζί οι υπουργοί, του κ. Ευκλείδη Τσακαλώτου περιλαμβανομένου, συμφώνησαν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να υλοποιήσει τον στόχο για πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3,5% «μεσοπρόθεσμα» και πάντως μετά το 2018, όταν και λήγει το τρέχον πρόγραμμα.

Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση του Eurogroup είναι ξεκάθαρη και αποκαλυπτική, καθώς προβλέπει τη λήψη μέτρων πριν από τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος, που θα ισχύσουν μετά από αυτό! Προ των θυρών βρίσκονται νέα μέτρα-σοκ ύψους 4,5 δισ. ευρώ προκειμένου να πειστεί το ΔΝΤ να μετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα, πέρα από όσα κατά καιρούς είχε ζητήσει ήδη, αλλά η κυβέρνηση εδώ και ενάμιση χρόνο αρνούνταν να τα διαπραγματευτεί.

Τον καμβά των πρόσθετων νέων μέτρων που θα απαιτηθεί να πάρει η κυβέρνηση για να πιάσει τους στόχους για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ στα χρόνια μετά το 2018, οπότε λήγει το τρίτο μνημόνιο, θα ετοιμάσουν οι απεσταλμένοι των θεσμών.

Νέα μέτρα

Σύμφωνα με πηγές κοντά στους θεσμούς, μεταξύ των νέων μέτρων που θα αξιώσει το ΔΝΤ να συζητηθούν προκειμένου να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι τα εξής:

1. Αύξηση συντελεστή ΦΠΑ από 13% σε 14% ή και 15% στα τρόφιμα. 

2. Αύξηση ΦΠΑ στους λογαριασμούς ρεύματος και ύδρευσης από 13% σε 24%. 

3. Νέα μείωση του αφορολόγητου ορίου για μισθούς και συντάξεις στις 5.000-6.000 ευρώ, αντί 8.636 ευρώ που ισχύει σήμερα για τους άγαμους. 

4. Κόφτης στους μισθούς και απολύσεις στο Δημόσιο που θα συνδεθούν και με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης. 

5. Κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις κύριες συντάξεις, που σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου προβλέπεται ότι θα διατηρούν οι συνταξιούχοι μετά τον επανυπολογισμό τους με τον νέο αλγόριθμο. 

6. Κατάργηση των επιδομάτων. Ηδη η κυβέρνηση έχει δεχτεί την ενσωμάτωση των πρώτων επιδομάτων στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης των 200-500 ευρώ τον μήνα (συνολικό πραγματικό εισόδημα μαζί με το επίδομα). 

Πέρα από αυτά, το ΔΝΤ αναμένεται να εγείρει εκ νέου αξιώσεις για ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και ενδεχομένως επίσπευση της αποκρατικοποίησης των ΕΛ.ΠΕ. επειδή ο εισπρακτικός στόχος εκτροχιάστηκε μετά την απώλεια των 400 εκατ. ευρώ από το ναυάγιο της αποκρατικοποίησης του ΔΕΣΦΑ.