Σύμφωνα με την έκθεση, η οικονομική πολιτική σε πολλές χώρες έχει δείξει ότι υπάρχουν τρόποι μια κυβέρνηση να παράξει άμεσο η φαινομενικό όφελος, η οποία όμως θα φέρει ζημιά στη συνέχεια. «Ο υπέρμετρος δανεισμός μπορεί να τρέφει την τρέχουσα ζήτηση αλλά επιβαρύνει τις επόμενες γενιές. Η υπερβολική φορολόγηση μπορεί να επιτρέπει πρόσθετες δημόσιες δαπάνες και μεταβιβαστικές πληρωμές αλλά στρεβλώνει την παραγωγική δομή. Και η κεντρική διαχείριση πόρων χωρίς μέριμνα για τη θεσμική λειτουργία, είναι τελικά επιβλαβής για τις επενδύσεις και την εργασία».
Επομένως, επισημαίνεται ότι η οικονομική πολιτική οφείλει κυρίως να δημιουργεί τις συνθήκες για διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα και για να επιτευχθεί αυτό είναι απαραίτητο να υπάρξει σταθεροποίηση της οικονομικής πολιτικής σε μια αξιόπιστη κατεύθυνση χωρίς αμφιβολίες για ενδεχόμενες παλινδρομήσεις.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ιδρύματος, η καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις καθιστά πολύ αμφίβολη την επίτευξη του στόχου για ανάπτυξη 2,7% το 2017, ενώ με τα σημερινά δεδομένα αυτή είναι πιθανό να κυμανθεί μεταξύ 1,5 με 2%.
Ο ΙΟΒΕ σημειώνει ότι πρόκειται για ένα καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό, αλλά δεν πρέπει να δημιουργεί έκπληξη, καθώς η βάση εκκίνησης ήταν χαμηλή. «Όμως, αυτή η θετική αντίδραση της οικονομίας δεν μπορεί να παρερμηνεύεται ότι εξασφαλίζει μια πορεία διατηρήσιμης ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα».
Οι θετικές προοπτικές και το όφελος του πλαστικού χρήματος
«Αν και βαριά τραυματισμένη πάντως, η οικονομία δεν έχει βρεθεί κάτω από το επίπεδο της εισόδου στην Ευρωζώνη, δεν είναι χωρίς σφυγμό και χωρίς θετικές προοπτικές», αναφέρεται στην έκθεση.
Η οικονομία έχει περάσει από ιδιαίτερα δύσκολα μονοπάτια, όμως ακόμα έχει σφυγμό, σημειώθηκε κατά την παρουσίαση της έκθεσης από τον ΙΟΒΕ, ενώ υπογραμμίστηκε ότι αυτό το βλέπουμε ιδιαίτερα στην πορεία επιχειρήσεων που καταφέρνουν θετικά αποτελέσματα χωρίς τεχνητή και πρόσκαιρη κερδοφορία στηριζόμενη στο κράτος.
Μάλιστα, στην παρουσίαση του ΙΟΒΕ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ωφέλιμη επίδραση του πλαστικού χρήματος στην οικονομία, με τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής να φαίνεται πως έχουν θετική επίπτωση στο ΑΕΠ, τα φορολογικά έσοδα, αλλά και στη μείωση της «μαύρης» οικονομίας.
Τι πρέπει να γίνει
Το μήνυμα του ΙΟΒΕ είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει κανένα περιθώριο για εφησυχασμό ή αμφιταλαντεύσεις και ότι η διαχείριση της ανάκαμψης που σήμερα παρατηρείται πρέπει να γίνει έτσι ώστε να αποτελέσει την έναρξη μιας διατηρήσιμης πορείας μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης.
Εκτός από τις διάφορες παρεμβάσεις που χρειάζεται η οικονομία και επισημαίνονται διαρκώς από τους διάφορους φορείς (μείωση και απλούστευση φορολογίας, στήριξη επενδύσεων, μείωση του κόστους από την αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης), ο ΙΟΒΕ στέκεται ιδιαίτερα και σε έναν ακόμα: το άνοιγμα της οικονομίας σε όσους βρίσκονται αποκλεισμένοι «εκτός των τειχών».
«Τόσο οι άνεργοι, υποαπασχολούμενοι και όσοι εγκαταλείπουν τη χώρα, όσο και επιχειρήσεις που δυνητικά θα προσέφεραν στην παραγωγή αλλά δεν τους επιτρέπεται, έχουν αναιμική εκπροσώπηση στο σημερινό γίγνεσθαι, και όμως η ενσωμάτωση τους στο σύστημα της οικονομίας είναι η κύρια προϋπόθεση για την αποφασιστική στροφή της οικονομίας προς την ανάπτυξη», επισημαίνεται στην έκθεση.
Το κόστος της καθυστερησης
Όσο υπάρχει χρονοτριβή στο ξεκαθάρισμα των όρων της ανάπτυξης της οικονομίας δημιουργείται επιπλέον κόστος, σχολιάστηκε στην παρουσίαση του ΙΟΒΕ, ενώ επισημάνθηκε ότι συχνά οι φορείς χάραξης πολιτικής υποτιμούν τη σημασία που μπορεί να έχει μια καθυστέρηση κάποιων μηνών.
Ο κίνδυνος από την καθυστέρηση αυτή γίνεται περισσότερο αντιληπτός σε τρία επίπεδα:
Πρώτον, η μερίδα του πληθυσμού που πλήττεται περισσότερο από την χρονοτριβή είναι όσοι βρίσκονται ή πλησιάζουν σε συνθήκες φτώχειας, ιδίως σε κατάσταση μακροχρόνιας ανεργίας.
Δεύτερον, όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα παγώνουν οι αποφάσεις για σημαντικές επενδύσεις, τόσο σε φυσικό κεφάλαιο (όπως στην ενέργεια και άλλους σημαντικούς κλάδους όπου παρατηρείται αποεπένδυση και απαιτείται ξεκαθάρισμα των κανόνων), όσο και σε ανθρώπινο κεφάλαιο (η εκπαίδευση είναι αναγκαίος μοχλός για ανταγωνιστικότητα χωρίς μείωση μισθών, για καινοτομία, όσο και για κοινωνική κινητικότητα).
Τρίτον, όπως σημειώνει ο ΙΟΒΕ η ελληνική κρίση πλέον εξελίσσεται μέσα σε ένα ευμετάβλητο και θολό ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον. Εάν οι εξελίξεις οδηγήσουν σε μια επιτάχυνση της εμβάθυνσης κοινών πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα δεν πρέπει να επιτρέψει να θεωρηθεί ότι απέχει σημαντικά από το κατάλληλο επίπεδο εκκίνησης. Αν, από την άλλη, παρατηρηθούν φυγόκεντρες τάσεις και έλλειψη συντονισμού, η χώρα έχει έναν λόγο παραπάνω να έχει καλύψει έγκαιρα το απαραίτητο έδαφος, αλλιώς θα βρεθεί εκτεθειμένη και ευάλωτη.
Μαρία Μιχάλη