ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ
- Η κυβέρνηση δεσμεύεται για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ από το 2018 και μετέπειτα (το ΔΝΤ εκτιμά πως τα ήδη δρομολογημένα μέτρα επαρκούν για πλεόνασμα μόλις 2,2% του ΑΕΠ για το 2018. Η δημοσιονομική “τρύπα” που ανοίγει ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ).
- Το κενό στο πρωτογενές πλεόνασμα για το 2018, η κυβέρνηση δεσμεύεται για μέτρα εξοικονόμησης 450 εκατ. ευρώ. Και συγκεκριμένα:
- Κατάργηση της έκπτωση από τον φόρο του 10% των ιατρικών δαπανών (εξοικονόμηση 121 εκατ. Ευρώ)
- εξάλειψη της έκπτωσης φόρου 1,5% στον φόρο εισοδήματος που παρακρατείται κάθε μήνα σε μισθούς και συντάξεις (Οι μισθωτοί θα χάσουν 68 εκατ. ευρώ ετησίως)
- επίδομα πετρελαίου θέρμανσης: μείωση κατά 50% του επιδόματος ανά δικαιούχο ή μείωση των εισοδηματικών κριτηρίων ώστε να το δικαιούνται λιγότεροι (εξοικονόμηση 58 εκατ. ευρώ).
- κατάργηση επιδομάτων για όσους λαμβάνουν το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (εξοικονόμηση 3 εκατ. ευρώ ετησίως), τα επιδόματα ανεργίας για τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας (εξοικονόμηση 5 εκατ. ευρώ), τα επιδόματα στήριξη για οικογένειες χαμηλού εισοδήματος (εξοικονόμηση 2 εκατ. ευρώ), τα επιδόματα φτώχειας και φυσικών καταστροφών (εξοικονόμηση 2 εκατ. ευρώ).
- Περικοπές στις δαπάνες Υγείας: χαμηλότερα πλαφόν για το 2017 και το 2018 στις πληρωμές στους προμηθευτές του ΕΟΠΥΥ, με στόχο την εξοικονόμηση 188 εκατ. ευρώ.
- Μείωση της έκπτωσης φόρου σε μισθούς, συντάξεις και εισοδήματα αγροτών κατά 650 ευρώ το χρόνο.
«Η μείωση θα εφαρμοστεί το 2020 ή αν κριθεί απαραίτητο το 2019» όπως τονίζεται στο προσχέδιο της νέας συμφωνίας με το ΔΝΤ.
ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΜΕΙΩΣΗ ΑΦΟΡΟΛΟΓΗΤΟΥ
- Έκπτωση φόρου των 1900 ευρώ σήμερα για τον άγαμος θα μειωθεί στα 1250. Αντίστοιχα και η έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ για γονείς με τρία παιδιά, θα μειωθεί στα 1.450 ευρώ. Στο κείμενο πάντως, το ποσό της μείωσης περικλείεται σε αγκύλη και αυτό σημαίνει πως τελεί ακόμα υπό διαπραγμάτευση ως προ το τελικό ύψος της περικοπής.
- Αν περάσει πάντως η πρόταση του ΔΝΤ “ως έχει”, αυτό οδηγεί σε μείωση του έμμεσου αφορολογήτου από 8.636 ευρώ για τον άγαμο στα 5.681 ευρώ, ενώ για τον έγγαμο με τρία παιδιά μειώνεται από τα 9.545 ευρώ στα 6.590 ευρώ.
Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΤΟ 2019
Δύο οι εναλλακτικές:
- Πλήρης εξάλειψη της «προσωπικής διαφοράς» ή, εναλλακτικά
- Μερική περικοπή της προσωπικής διαφοράς που προκύπτει για τους υφιστάμενους συνταξιούχους. Η πρόταση αυτή της κυβέρνησης προβλέπει περικοπή μέχρι ποσοστού 22% στο ποσόν της προσωπικής διαφορά, αλλά το ποσοστό αυτό έχει τεθεί σε αγκύλες και τελεί υπό διαπραγμάτευση. Επιπλέον, επειδή δεν καλύπτεται έτσι το ύψος της περικοπής των 2 και πλέον δισ. ευρώ, η κυβέρνηση δεσμεύεται για ταυτόχρονη μείωσης στις (ήδη “τσεκουρεμένες”) επικουρικές συντάξεις. Επιπλέον αναστέλλονται και οι τιμαριθμικές αυξήσεις για όλες τις συντάξεις κατά τη τριετία 2019-2021, ώστε να επιτευχθεί καθαρή εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ έως το 2019.
ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
- ΣΣΕ: Διατήρηση της κατάργησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων αλλά και της μετενέργειας έως το τέλος του νέου προγράμματος με δημιουργία έως τον Σεπτέμβριο του 2017 ενός αξιόπιστου διοικητικού συστήματος μέσω του οποίου θα υπάρξει εξασφάλισης της αντιπροσώπευσης όλων των κοινωνικών εταίρων στις διαπραγματεύσεις για τις κλαδικές συμβάσεις.
- ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ: Απελευθέρωση απολύσεων, με υποχρέωση για τον εργοδότη να έχει διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των εργαζομένων για τουλάχιστον 30 ημέρες. Ο εργοδότης υποχρεούται να καταθέσει στον ΟΑΕΔ την λίστα με όλους τους απολυθέντες. Ο εργοδότης, αφού ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, οφείλει να εφαρμόσει ένα «κοινωνικό σχέδιο», μέσω του οποίου θα εφαρμοστούν ορισμένα κοινωνικά μέτρα, μεταξύ των οποίων και η εκπαίδευση ή επαναπρόσληψη ορισμένων εκ των απολυθέντων.
- ΒΕΤΟ ΥΠΟΥΡΓΟΥ: Άρση του δικαιώματος βέτο των αρμόδιων υπουργών σε ό,τι αφορά τις απολύσεις και αντικατάστασή του με «έγγραφη προειδοποίηση».
- ΑΠΕΡΓΙΕΣ: Ενίσχυση του κατώτατου ορίου των εργαζομένων που μπορούν να συναινέσουν ώστε να προκηρυχθεί απεργία.
- ΜΑΥΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Έως τον Ιούνιο του 2017 ολοκλήρωση, με συναίνεση των θεσμών, της εξέτασης της αποτελεσματικότητας του τρέχοντος συστήματος επιβολής προστίμων για τη «μαύρη εργασία».
ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΉΣΕΙΣ–ΑΓΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
- ΠΩΛΗΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΕΗ: Αποεπένδυση του 40% της παραγωγικής ικανότητας λιγνίτη της ΔΕΗ, με σημαντικές αλλαγές στο σύστημα δημοπρασιών ΝΟΜΕ, με τη ΡΑΕ να προχωρά σε δημοπρασίες ανάλογες με την ετήσια μείωση του μεριδίου αγοράς της ΔΕΗ.
- ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ α. Αποπληρωμή όλων των ληξιπρόθεσμων χρεών του δημοσίου έως τα τέλη του 2017, β. Αναλυτικό σχέδιο για την αντιμετώπιση του θέματος της κλοπής ενέργειας, γ. Αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών, δ. Ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα της παροχής έξυπνων και προ-πληρωμένων μετρητών ρεύματος και ε. Επανεξέταση του προγράμματος έκδοσης λογαριασμών.
- Πλήρης ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ εντός του 2017
- ΝΕΡΑ: Οι EΥΔΑΠ και ΕYAΘ θα πρέπει να ξεκινήσουν την κατάρτιση business plans, στα οποία θα περιλαμβάνονται τόσο οι επενδύσεις όσο και οι βασικές προβλέψεις για την κεφαλαιακή τους επάρκεια για την επόμενη 5ετία.
ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ-ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
- Δημόσιο: μείωση συμβασιούχων κατά 1.028 άτομα
- Σήμερα κανόνας προσλήψεων-απολύσεων 1/5, το 2017 1/4, και το 2018 1/3
- ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: Θα υπάρξει στήριξη της κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων, με τη νομοθέτηση ενός μόνιμου πλαισίου βάσει του οποίου αυτή θα ισχύσει
- ΕΙΔΙΚΑ ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΑ: Οι αρχές θα πρέπει να προχωρήσουν στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που αφορούν τα ειδικά μισθολόγια.
- ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ: Εφαρμογή τριετούς προγράμματος βελτίωσης της λειτουργίας της Δικαιοσύνης,
- ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ: Δημιουργία νομικού πλαισίου το οποίο θα ελέγχει τον τρόπο χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων και θα καλύπτει κενά όπως αυτά των ανώνυμων δωρεών, μείωση της χρηματοδότησης των κομμάτων από τα κρατικά ταμεία.
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
- Capital Controls: Οι αρχές, σε συνεννόηση με τους θεσμούς μπορούν να προχωρήσουν σε σταδιακή άρση των capital controls, λαμβάνοντας, όμως, πάντα υπόψη την οικονομική κατάσταση του τραπεζικού συστήματος. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα προχωρήσει στη σύνταξη έρευνας, μέσω της οποίας θα αξιολογεί την εμπιστοσύνη των καταθετών και τις επιπτώσεις των capital controls στην οικονομία και η οποία θα δημοσιοποιηθεί τον Ιούλιο του 2017.
- Μη εξυπηρετούμενα δάνεια: Ως προαπαιτούμενο οι ελληνικές αρχές και η Τράπεζα της Ελλάδος θα πρέπει να στοιχειοθετήσουν τους όρους βάσει των οποίων θα λειτουργήσει μία δευτερογενής αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων.
- Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Στόχος η ένταξη στον εν λόγω μηχανισμό μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων με χρέη άνω ενός συγκεκριμένου ορίου, συμπεριλαμβανομένων και χρεών προ το Δημόσιο.
- Πτώχευση: Μείωση χρόνου της διαδικασίας πτώχευσης και να ξεπεραστούν οποιαδήποτε εμπόδια θέτουν ορισμένοι μέτοχοι των εταιρειών, που αυτή τη στιγμή μπορούν να μπλοκάρουν την όλη διαδικασία.
ΤΑ «ΑΝΤΙΜΕΤΡΑ»
- Η συμφωνία μιλά για αναπτυξιακά αντίμετρα και λιγότερα για νοικοκυριά
- ΜΟΝΟ με υπεραπόδοση πλεονασμάτων το 2018 τα αντίμετρα. Με πλεόνασμα 3,7% θα ξεκινά η ενεργοποίηση !
Φοροελαφρύνσεις
- Μείωση ποσοστού φόρου στις επιχειρήσεις από 29% σήμερα σε 26% το 2019 (κόστος στα κρατικά έσοδα 360εκ.€)
- Μείωση του χαμηλότερου συντελεστή φυσικών προσώπων από 22% σήμερα σε 20% το 2019. (Αφορά μόνον όσους έχουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, με στόχο να μετριαστούν οι απώλειες κατά περίπου 10%) από την μείωση των 650 ευρώ στην έκπτωση φόρου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες (εκτιμώμενο κόστος για το κράτος 0,5% του ΑΕΠ)
- «Προοδευτική μείωση» των συντελεστών που υπολογίζεται η εισφορά αλληλεγγύης, διατηρώντας τα υφιστάμενα όρια εισοδήματος. Αυτό ουσιαστικά θα σημάνει ελάφρυνση κυρίως στα υψηλά εισοδήματα (καθώς η υφιστάμενη κλίμακα έχει αυξηθεί “προοδευτικά” από 1%-4% που ίσχυε μέχρι το 2015, σε έως και 10%) (κόστος για κρατικά ταμεία 360εκ.€
- Επανασχεδιασμός (και όχι “μείωση έως 40%" ) στον ΕΝΦΙΑ με ελάχιστο κόστος για τα έσοδα του δημοσίου, κατά μόλις 0,1% του ΑΕΠ (περίπου 200 εκατ. Ευρώ). Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ δεν μπορεί να μειωθεί κάτω από τα 2,4 δισ. ευρώ, έναντι 2,65 δισ. που ισχύει.
Αύξηση δαπανών
- Αύξηση στεγαστικών επιδομάτων, σε συνδυασμό με επανασχεδιασμό του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (κόστος στα κρατικά ταμεία 360εκ.€)
- Αύξησης επιδόματος τέκνων (κόστος στα κρατικά ταμεία 180εκ.€)
- Σχολικά γεύματα (κόστος στα κρατικά ταμεία 180εκ.€)
- Νηπιαγωγείο / βρεφονηπιακοί σταθμοί (κόστος στα κρατικά ταμεία 270εκ.€)
- Μείωσης της συμμετοχής των ασφαλισμένων στις δαπάνες Υγείας (κόστος 180εκ.€)
Δημόσιες επενδύσεις
- Για την ενεργειακή απόδοση, την γεωργία κ.ά (360-540εκ.€)
- Ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας (180-360εκ.€)
Τα μέτρα λιτότητας θα πρέπει να εφαρμοστούν απαρέγκλιτα, όσο υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα και αν έχει τυχόν επιτευχθεί.
Επιπλέον, τα “φιλικά προς την ανάπτυξη” μέτρα, θα εφαρμοστούν μόνον αν ξεπεράσουν κατά τουλάχιστον 0,2 μονάδες τον στόχο για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Άρα για να ενεργοποιηθούν όσα από αυτά μπορούν, θα πρέπει το πρωτογενές πλεόνασμα να ξεπερνά το 3,7% του ΑΕΠ.
ΝΕΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ & ΠΑΡΑΓΡΑΦΕΣ
- Παραγραφή των ανέλεγκτων υποθέσεων πριν το 2012 απαιτεί το ΔΝΤ. Το Ταμείο απαιτεί να μπει τέλος στις απανωτές παρατάσεις παραγραφής των φορολογικών υποθέσεων, με τις οποίες το ελληνικό δημόσιο επεκτείνει -και αναδρομικά- τους φορολογικούς ελέγχους πολύ πέραν της προβλεπόμενης από το νόμο 5ετίας.
Η απαίτηση αυτή τίθεται σε μια στιγμή που “τρέχει” το πρόγραμμα ελέγχων στις καταθέσεις για αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας, από το 2002 και μετά. Επιπλέον τις αμέσως επόμενες ημέρες έχει οριστεί και η εκδίκαση στην Ολομέλεια του ΣτΕ των προσφυγών κατά των παρατάσεων του χρόνου παραγραφής -με θετική απόφαση του Τμήματος του Ανωτάτου Δικαστηρίου υπέρ της διακοπής των παρατάσεων αυτών.
- Οι φορολογικοί και ασφαλιστικοί έλεγχοι εναρμονίζονται. Θα πρέπει να εστιάζουν πλέον σε “ζωντανές” υποθέσεις της τελευταίας τριετίας και όχι του μακρινού παρελθόντος, αξιοποιώντας πληροφορίες από τις πρόσφατες δηλώσεις των φορολογουμένων. Θα αξιοποιούνται και πληροφορίες από εξωτερικές πηγές, όπως τα δεδομένα των τραπεζών για τις ηλεκτρονικές πληρωμές. Επιπλέον θα συνεκτιμούνται κριτήρια δυνατότητας πληρωμής των φόρων (πχ κερδοφορία, ανάλυση κόστους/κέρδους, ρευτσότητα κλπ).
- Για τα φορολογικά έτη που είναι παλαιότερα από τα συνηθισμένα όρια παραγραφής (δηλαδή πριν από το 2012) θα πρέπει να ακυρωθούν οι εντολές ελέγχου. Από αυτές θα παραμείνουν ανοιχτές μόνο οι περιπτώσεις για τις οποίες η φορολογική διοίκηση έχει ήδη επιβεβαιώσει σοβαρή φοροδιαφυγή μέσω ελέγχων για ύψος πάνω από τα 150.000 ευρώ.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ανατροπή στους ελέγχους για τις λίστες Λαγκάρντ, εμβασμάτων εξωτερικού και άλλες, που έχουν σαν αφετηρία τις φορολογικές δηλώσεις και τα στοιχεία καταθέσεων από το 2000 και μετά.
- Η κυβέρνηση θα δεσμεύεται πως οι εισαγγελικές παραγγελίες που εκδίδουν δικαστικές αρχές για υποθέσεις φοροδιαφυγής (εκτιμάται πως ξεπερνούν ήδη τις 10.000) δεν θα πρέπει να επιβαρύνουν τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό, προκειμένου να μην παρεμποδίζονται οι εφορίες στους τρέχοντες ελέγχους. Συγκεκριμένα το ΔΝΤ ζητά να καταργηθούν διατάξεις (ιδίως εκείνες που περιλαμβάνονται στο άρθρο 34 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και στο άρθρο 17Α του νόμου 2523/1997) που επιτρέπουν στους εισαγγελείς να απαιτούν από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων να διενεργούν ελέγχους και έρευνες. Στις εντολές ελέγχου που ήδη εκκρεμούν, οι εισαγγελείς θα ορίζουν σε ποιες θα δοθεί προτεραιότητα, λαμβάνοντας υπόψιν τον φόρτο ελέγχου του φοροελεγκτικού μηχανισμού.
Κυριακές καταστήματα ανοιχτά, ΜΗΣΥΦΑ στα σουπερμάρκετ
Προβλέπονται νομοθετικές αλλαγές για την άρση των περιορισμών για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές. Προβλέπεται επίσης η πώληση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) και εκτός φαρμακείων.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΝΔ
Στη σελίδα 3 του μνημονίου του ΔΝΤ (MEFP) υπάρχει μια αναφορά στη Νέα Δημοκρατία που προκαλεί ερωτηματικά. Πρόκειται ουσιαστικά για μια υποσημείωση στο μέτρο της μείωσης του αφορολόγητου που προγραμματίζεται να εφαρμοστεί το 2020. Στην υποσημείωση η κυβέρνηση, η οποία συνομολογεί το μνημόνιο με το ΔΝΤ, εμφανίζεται να υπόσχεται ότι η ΝΔ θα εφαρμόσει τα μέτρα!
«Θα παράσχουμε διαβεβαιώσεις στο προσωπικό του ΔΝΤ ότι η ΝΔ υποστηρίζει την προτεινόμενη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος και θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει ότι η νομοθεσία θα εφαρμοστεί σε μορφή και χρονοδιάγραμμα το οποίο είναι σύμφωνο με τις δεσμεύσεις της Ελλάδας στα έγγραφα του προγράμματος» αναφέρει το συγκεκριμένο σημείο στο MEFP.
Η ίδια αναφορά υπάρχει στο τεχνικό μνημόνιο αλλά κάπως πιο ουδέτερα καθώς δεν υπάρχουν στην αρχή τις λέξεις «θα παράσχουμε».
«Πείτε μας ότι δεν είναι αντισυνταγματικό»
Άλλο ένα «ιδιαίτερο σημείο» των κειμένων αφορά στη Δικαιοσύνη και εμφανίζεται αμέσως μετά την αναφορά στη ΝΔ και στα δύο κείμενα του Ταμείου. Στο τεχνικό κείμενο του ΔΝΤ αναφέρεται το εξής: «Το υπουργείο Οικονομικών θα διαβουλευθεί με τις αρμόδιες ανώτατες δικαστικές αρχές στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων του υπουργείου Δικαιοσύνης και ανεξάρτητων νομικών εμπειρογνωμόνων για να επιβεβαιώσει ότι ο χρόνος υλοποίησης της μεταρρύθμισης του φόρου εισοδήματος (και της δημοσιονομικής δέσμης για τη στήριξη της ανάπτυξης) είναι σύμφωνος με το ελληνικό σύνταγμα, και για αυτό το θέμα θα παράσχουν νομική γνωμοδότηση στο προσωπικό του ΔΝΤ ως το τέλος Μαΐου 2017».
Τι σημαίνει αυτή η δυσνόητη πρόταση; Πολύ απλά ότι το ΔΝΤ εμφανίζεται να ζητάει από την κυβέρνηση να προσφέρει διαβεβαιώσεις ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης και οι ανώτατες αρχές της Δικαιοσύνης κρίνουν ότι τα μέτρα μετά και τα αντίμετρα που θα νομοθετηθούν από τώρα για μετά τη λήξη της θητείας της. δηλαδή για το 2020, δεν είναι αντισυνταγματικά.