Όταν στις 2 Σεπτεμβρίου 2019 και στο άρθρο μας με τίτλο «Ελληνική Οικονομία και διεθνείς οικονομικές εξελίξεις» διατυπώσαμε την θέση ότι η εξέλιξη της διεθνούς οικονομικής συγκυρίας θα επηρεάσει θετικά ή αρνητικά το αίτημα της νέας Ελληνικής κυβέρνησης για μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, απλά περιγράψαμε το αυτονόητο.
Έχουμε αναφέρει επίσης στο παρελθόν ότι η εξέλιξη της διεθνούς οικονομικής συγκυρίας θα επηρεαστεί σε μείζονα κλίμακα από τις επικείμενες (στα μέσα Σεπτεμβρίου) παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο θεωρούσαμε και το είχαμε υπονοήσει εμμέσως όταν αναφέραμε ότι «είναι πραγματικά τραγική ειρωνεία, την χρονική περίοδο που η χώρα βγαίνει απο μία όντως δύσκολη περίοδο και προσπαθεί να ξαναδεί το μέλλον της με αισιοδοξία, ο διεθνής οικονομικός περίγυρος να μεταβάλεται καθημερινά προς το χειρότερο. Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα που έχει να διαχειρισθεί η Ελληνική κυβέρνηση και ο Κ. Μητσοτάκης», ότι πρέπει να επικεντρωθεί η προσπάθεια του Πρωθυπουργού για να πετύχει την επανεκίνηση της οικονομίας και την μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Είναι ένα κρίσιμο θέμα στο οποίο όμως όποιος τοποθετείται θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός αφού θα πρέπει να ασχοληθεί με την συμπεριφορά των Ελληνικών κρατικών ομολόγων. Τι εννοούμε;
Διαβάζουμε τις τελευταίες ημέρες και ώρες ειδήσεις σχετικά με την πτώση των αποδόσεων των Ελληνικών κρατικών ομολόγων σε ιστορικά χαμηλές τιμές. Αναμφίβολα θετικότατο νέο αφού μειώνει (σε περίπτωση σύναψης νέου δανείου και έκδοσης νέων ομολόγων και εφ’ οσον διατηρηθεί αυτή η συμπεριφορά) το κόστος δανεισμού της χώρας. Αλλα μέχρι εκεί.
Η ουσία βρίσκεται αλλού. Όπως προαναφέραμε, τις επόμενες ημέρες οι Κεντρικές Τράπεζες (συνεπώς και η ΕΚΤ) θα ανακοινώσουν τις παρεμβάσεις τους για να ελεγχθεί η επικείμενη οικονομική αναταραχή.
Οι παρεμβάσεις αυτές έχουν σαφέστατο πάντα περιεχόμενο.
Μείωση των επιτοκίων και επαναγορά με σχεδόν μηδενικά επιτόκια εταιρικών και κρατικών ομολόγων απο τις κεντρικές τράπεζες, ώστε να επανα-χρηματοδοτηθεί το κρατικό και εταιρικό χρέος με «φρέσκο χρήμα» είναι η περιβοήτη νομισματική πολιτική της «ποσοτικής χαλάρωσης».
Τι σημαίνει αυτή η διαδικασία σε υπερ-απλουστευμένη ανάγνωση και στην καθημερινότητα. Οι κάτοχοι «επιλέξιμων» ευρωπαϊκών κρατικών και εταιρικών ομολόγων έχουν την δυνατότητα να ενεχυριάσουν αυτά τα ομόλογα μέσω των εμπορικών τραπεζών στην ΕΚΤ και να πάρουν δάνειο με ελάχιστο επιτόκιο.
Στην ουσία πάρα πολύ φθηνός και εύκολος δανεισμός με ενέχυρα κρατικά και εταιρικά ομόλογα, φθηνό χρήμα που μπορεί και πρέπει να διοχετευθεί στην παραγωγική διαδικασία. Έχουν γραφτεί πάρα πολλά και έχει ασκηθεί εν πολλοίς και δίκαιη κριτική για τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκε αυτό το «φθηνό χρήμα» κατά την πρώτη φάση της ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή αμέσως μετά την χρηματοπιστική κρίση 2008-2009 και δεν είναι της παρούσης να τα αναφέρουμε εκ νέου.
Ένα είναι βέβαιο, η ΕΚΤ δίνει και πάλι την ευκαιρία στους κατόχους «επιλέξιμων» κρατικών και εταιρικών τίτλων να επαναχρηματοδοτήσουν το χρεός τους με φθηνό χρήμα.
Θυμόμαστε οι περισσότεροι τις εκρήξεις λαϊκισμού των εκπροσώπων της προηγούμενης κυβερνησης, όταν υπεραμύνονταν των μνημονιακών τους μεταλλάξεων. Πολλοί απ’ αυτούς είχαν διατυπωσει την θεωρία ότι «θα βρέξει δισεκατομμύρια» όταν τελειώσουν οι αξιολογήσεις και η Ελληνική οικονομία ενταχθεί στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ. Μόνο που οι αξιολογήσεις τελείωσαν εκείνη την χρονική περίοδο με τους πλέον επώδυνους όρους και η Ελληνική οικονομία δεν εντάχθηκε στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ.
Γιατί όμως προέκυψε αυτή η αρνητική εξέλιξη; Διότι τα Ελληνικά κρατικά και εταιρικά ομόλογα δεν ήταν εκείνη την περίοδο «επιλέξιμα». Και πως θα ήταν δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο όταν στην Ελλάδα πέραν των άλλων προβλημάτων είχαν επιβληθεί capital control, αυτό μόνο οι «βροχοποιοί» των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μπορούν να το εξηγήσουν.
Επειδή η πολιτική και η οικονομία είναι πολύ σοβαρές υπόθεσεις γιατί έχουν πάντα μετρήσιμα αποτελέσματα, ας επικεντρωθούμε και πάλι στην πραγματικότητα.
Τι σημαίνει «επιλέξιμα» ομόλογα.
Τα Ελληνικά ομόλογα μετα το κούρεμα του χρέους εντάχθηκαν στην κατηγορία Junk Bonds (σκουπίδια, στην διεθνή καθομιλουμένη επενδυτική ορολογία).
Η ΕΚΤ θεωρούσε ότι επιλέξιμα ομόλογα για εκείνη την φάση της ποσοτικής χαλάρωσης ήταν όσα ομόλογα κατατάσσονταν σε επενδυτική βαθμίδα (investment grade) πανω από ΒΒΒ-, από τουλάχιστον δύο (2) οίκους αξιολόγησης.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι αποδεκτοί οίκοι αξιολόγησης από την ΕΚΤ είναι τέσσερις (4), η S & P, η Moody’s, η Fitch και η DBRS. Συνεπώς για να δεχθεί η ΕΚΤ ως ενέχυρα Ελληνικά ομόλογα θα πρέπει τουλάχιστον δύο (2) από τους προαναφερόμενους οίκους αξιολόγησης να τα έχουν κατάξει τουλάχιστον στην κατηγορία ΒΒΒ-.
Έως σήμερα οι τρείς (3) απο τους προαναφερόμενους οίκους αξιολόγησης συνεχίζουν να κατατάσουν τα Ελληνικά ομόλογα στην κατηγορία Junk Bonds και μόνο η Fitch τα έχει κατατάξει στην κατηγορία ΒΒ-, δηλαδη δεν τα θεωρεί Junk Bonds αλλα ακόμα συνεχίζει να τα κατατάσει σε κατώτερη κατηγορία από την αποδεκτή επιλέξιμη κατηγορία (investment grade) της ΕΚΤ.
Συμπέρασμα: Τα Ελληνικά ομόλογα δεν θα ενταχθούν στα επίλεξιμα ομόλογα που θα μπορούν να συμμετέχουν στην νέα ποσοτική χαλάρωση που θα ανακοινώσει η ΕΚΤ. Άρα δεν πρόκεται σύντομα να «βρέξει δισεκατομμύρια» σύμφωνα με την προσφιλή έκφραση των μαθητευόμενων μάγων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Ο Κ. Μητσοτάκης θεωρεί ότι η κατάλληλη χρονική περίοδος για την διατύπωση του Ελληνικού αιτήματος για μείωση των πρωτεγενών πλεονασμάτων είναι το τέλος του 2020. Είναι μία ορθή προσέγγιση αφού τότε και πάντα σύμφωνα με την διακηρυγμένη πολιτική βούληση και τον προγραμματισμό, οι περισσότερες μεταρυθμίσεις θα έχουν νομοθετηθεί και λογικά οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησεις θα έχουν αναβαθμίσει (ακριβώς λόγω της υλοποίησης των μεταρυθμίσεων) την Ελληνική οικονομία, οπότε θα βρίσκεται προ των πυλών και η συμμετοχή των Ελληνικών ομολόγων στη νέα ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ.
Θα είναι η κρίσιμη χρονική περίοδος (D-Time) για την Ελληνική Οικονομία.
Ακόμα και αν το αίτημα του Κ. Μητσοτάκη για μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων δεν ικανοποιηθεί πλήρως ή ακόμα και στην ακραία εξέλιξη αν απορριφθεί, αρκεί η συμμετοχή των Ελληνικών ομολόγων στην νέα ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ για να υπαρξει σημαντική ώθηση στην αναπτυξιακή διάσταση της Ελληνικής οικονομίας.
Και αυτό (η συμμετοχή των Ελληνικών ομολόγων στην νεά ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ) είναι κατά την γνώμη μας το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο διακύβευμα του Κ. Μητσοτάκη αφού εάν προκύψει μία τέτοια εξέλιξη το φθηνό χρήμα που θα εισρεύσει στην χώρα θα είναι πολύ περισσότερο και πιο υγιές από τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από την μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων συνεπώς και την αντίστοιχη μείωση των φορολογικών συντελεστών.
Σίγουρα δεν «θα βρέξει δισεκατομμύρια», αλλά θα μπεί λίγη βενζίνη στο ρεζερβουάρ της μηχανής