Με μία ύφεση ανάλογη με αυτή του Μεγάλου Πολέμου να είναι ante portas στις 18.30 οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης θα έχουν τηλεδιάσκεψη για να δουν αν θα συνεχίσουν να εργάζονται για την αποτροπή των δραματικών οικονομικών επιπτώσεων του κορονοϊού με εργαλεία μόχλευσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων κτλ ή θα κάνουν πιο τολμηρά βήματα κοινής διαχείρισης τύπου ευρωομολόγων.
Όπως μεταδίδει το Bloomberg από τις Βρυξέλλες, στις έως τώρα συζητήσεις, η γερμανική πλευρά, παρά μια αρχική αναφορά της Άνγκελα Μέρκελ που γέννησε ελπίδες, επιμένει ότι δεν είναι έτοιμη να προχωρήσει στην εφαρμογή της ιταλικής πρότασης, που υποστηρίζεται σθεναρά και από Γαλλία και Ισπανία, για την έκδοση κοινού ομολόγου της ευρωζώνης με ειδικό σκοπό, δηλαδή για τη χρηματοδότηση των μέτρων που θα πάρουν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.
Φαίνεται, ότι η Γερμανία πηγαίνει με το «εγχειρίδιο» της κρίσης του 2008 ή και της ελληνικής «διάσωσης» ούσα ανοικτή μόνο σε μια υπό συνθήκες στήριξη μεμονωμένων κρατών μελών π.χ. της Ιταλίας και όχι σε γενναίες ροές ρευστότητας. Το «βλέποντας και κάνοντας» ή με ανταλλάγματα στήριξη μέσω των 410 δισεκατομμυρίων ευρώ από τον ESM χωρίς ρίσκα για τους άλλους εταίρους φαίνεται να προτάσσεται. Βέβαια μια διαφορετική προσέγγιση προϋποθέτει, με δεδομένο ότι οι πόροι του ESM είναι πεπερασμένοι, αμοιβαιοποίηση χρέους, την ώρα που τα εθνικά σύνορα είναι ανορθωμένα και πάλι ενώ και η κοινή οικονομική πολιτική αναζητείται.
Πάντως σε σχέση με το 2008 η διαφορά είναι ότι υπάρχουν δυο θετικά σημεία. Η σανίδα σωτηρίας της ΕΚΤ που μένει να αξιοποιηθεί αρκούντως και με στήριξη πολιτική και συντονισμό. Είναι το Pandemic Emergency Purchase Programme ή PEPP, ύψους 750 δισ. ευρώ, με την αγορά κρατικών (συμπεριλαμβανομένων και ελληνικών) αλλά και εταιρικών ομολόγων για όλη τη διάρκεια του 2020 ή και πέραν αυτού αν χρειαστεί, αλλά κι η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας Μάλιστα όπως έχει αναφερθεί από την ΕΚΤ τα όρια ανά κράτος-μέλος που έχουν επιβληθεί στις αγορές κρατικών ομολόγων ενδέχεται να αρθούν εάν φανεί ότι δυσχεραίνουν την αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος.
Προς το παρόν η μπάλα είναι μετά και την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, είναι σε κάθε κράτος μέλος για εθνικές πολιτικές στήριξης. Βέβαια έτσι οι αδύναμοι ή οι πληττόμενοι του νότου βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, καθώς απαιτούνται πόροι που δεν υπάρχουν (πέρα από το θησαυροφυλάκιο της Γερμανίας).
Στο φόντο αυτό κι εν όψει των ανακοινώσεων που θα κάνουν οι ηγέτες της ΕΕ την Τετάρτη είναι προφανές ότι βασικές καταστατικές αρχές της ΕΕ που γραμμένες στις Συνθήκες θα δοκιμαστούν π.χ. αλληλεγγύη κτλ., αν όχι και το ίδιο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα που ήδη έχει κακοπάθει.
Γιώργος Αλεξάκης