Στην έρευνα (16/3/2020 έως 20/3/2020) συμμετείχαν 281 εταιρείες και οργανισμοί η πλειονότητα των οποίων έχει νόμιμη παρουσία στην Ελλάδα, αλλά και εταιρείες που δραστηριοποιούνται τόσο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στις Η.Π.Α αλλά και σε άλλες χώρες του κόσμου.
Όπως παρουσιάζεται και στο διάγραμμα, το συντριπτικό ποσοστό ύψους 92% των εταιριών έχουν επηρεαστεί από το ξέσπασμα του ιού COVID-19. Ωστόσο, όπως φαίνεται υπάρχουν εταιρίες που δεν έχουν επηρεαστεί καθόλου ή ελάχιστα από τον ιό (8%). Αυτές οι εταιρίες ανήκουν κυρίως στον τομέα των F&B, της τεχνολογίας και της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Αξιολογώντας τις απαντήσεις των εταιριών, φαίνεται ότι η καθημερινή λειτουργία και τα έσοδα έχουν δεχθεί τις μεγαλύτερες επιπτώσεις από το ξέσπασμα του COVID-19. Αντίθετα, η παραγωγή έχει κλονιστεί λιγότερο, καθώς η ζήτηση κυρίως σε είδη πρώτης ανάγκης συνεχίζει να είναι αυξημένη.
Βαθμός επίδρασης του COVID-19 στα έσοδα των εταιριών
Το μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχουσών εταιριών ύψους 41%, φαίνεται πως κρίνουν ότι είναι πολύ νωρίς για να φανεί κάποια επίπτωση στα έσοδά τους. Η πλειοψηφία των απαντήσεων (56%) πιστεύει ότι θα υπάρξει μείωση των εσόδων τους, χωρίς όμως να γνωρίζουν την ακριβή ζημία στα έσοδά τους. Αξίζει να επισημανθεί πως το 3% φαίνεται πως υπολογίζει μία πιθανή αύξηση ή μηδενική επίδραση στα έσοδά τους. Οι εταιρίες αυτές ανήκουν στον τομέα πώλησης τροφίμων και τεχνολογικών προϊόντων. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι, πως οι περισσότερες εταιρίες μικρού μεγέθους (με <50 εργαζομένους), εκφράζουν έντονη ανησυχία αναφορικά με τα προβλεπόμενα έσοδά τους και αναμένουν μείωση ίση ή μεγαλύτερη του 50%.
Χρονικό περιθώριο εμφάνισης επιπτώσεων του COVID-19
Σε ό,τι αφορά τη χρονική εκτίμηση των συμμετεχόντων για την εμφάνιση των πρώτων επιπτώσεων στην εταιρία τους, σε περίπτωση συνέχισης του φαινομένου, το συντριπτικό ποσοστό της τάξεως του 81%, κρίνει πως θα χρειαστούν το μέγιστο 3 μήνες,ώστε να φανούν τα πρώτα σημάδια επίπτωσης στην εταιρία τους. Διακρίνεται λοιπόν μία γενικότερα έντονη ανησυχία σχετικά με τις συνέπειες του ιού, οι οποίες όπως όλα δείχνουν θα κάνουν πολύ άμεσα την εμφάνισή τους.
Εισαγωγικές / Εξαγωγικές χώρες
Οι εταιρίες κατέγραψαν τις χώρες στις οποίες παρουσιάζουν εισαγωγική/εξαγωγική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, στην κορυφή των δραστηριοτήτων τους βρίσκονται οι Η.Π.Α., ενώ οι υπόλοιπες απαντήσεις μοιράζονται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ασίας. Στο παρακάτω διάγραμμα εμφανίζονται οι χώρες που συγκέντρωσαν τις περισσότερες απαντήσεις.
Επίδραση στις εισαγωγικές / εξαγωγικές δραστηριότητες
Με το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό ύψους 61% οι περισσότερες εταιρίες, οι οποίες ακολουθούν εισαγωγική/εξαγωγική δραστηριότητα έχουν επηρεαστεί σημαντικά στον τομέα αυτό, ενώ μόλις το 39% δεν έχει καμία επίπτωση από το ξέσπασμα του ιού. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός πως οι περισσότερες χώρες έχουν εφαρμόσει ιδιαίτερα αυστηρά μέτρα, ως προς τις διακινήσεις προϊόντων από και προς τη χώρα τους.
Επίδραση στις επιχειρησιακές λειτουργίες
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας, ο COVID-19 φαίνεται ότι έχει επηρεάσει τις εταιρίες σε συγκεκριμένες βασικές λειτουργίες τους. Συγκεκριμένα, μεγάλη επίπτωση αποτυπώνεται στις μετακινήσεις (22%), αλλά και στην ανάληψη αποφάσεων λόγω φυσικά και της υψηλής αβεβαιότητας (18%). Ως εκ τούτου, γίνεται αντιληπτό πως οι περισσότερες επιχειρησιακές λειτουργίες έχουν δεχθεί σημαντικές επιπτώσεις είτε σε μεγαλύτερο είτε σε μικρότερο βαθμό, ενώ μόνο ένα ποσοστό της τάξεως του 1% αντιπροσωπεύει εταιρίες οι οποίες δεν έχουν καμία απολύτως επίπτωση στην λειτουργία τους.
Χρονικό διάστημα για επιστροφή των εταιριών στο κανονικό επίπεδο λειτουργιών
Πολλές εταιρίες λόγω της υφιστάμενης αβέβαιης κατάστασης, δεν είναι σε θέση να προβλέψουν το διάστημα που απαιτείται για την επαναπροσαρμογή τους στο κανονικό επίπεδο λειτουργιών (59%). Παρόλα αυτά αρκετές εταιρίες (31%) θεωρούν ότι το καλοκαίρι θα σηματοδοτήσει και την ύφεση του φαινομένου, οπότε και θα είναι σε θέση επιστροφής στις φυσιολογικές επιχειρησιακές τους λειτουργίες.
Επίπτωση στην προβλεπόμενη ανάπτυξη της αγοράς που δραστηριοποιούνται οι εταιρίες
Με το υψηλό ποσοστό της τάξεως του 62% οι συμμετέχοντες προβλέπουν μειωμένη ανάπτυξη της αγοράς που δραστηριοποιούνται για το έτος 2020, ενώ μόλις το 6% πιστεύει ότι θα υπάρξει κάποια αύξηση. Τέλος, το 29% πιστεύει ότι είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζει αν θα υπάρξει επίπτωση στην αγορά που λειτουργούν, ενώ το 3% κρίνει ότι δε θα υπάρξει καμία επίπτωση.
Επίπτωση στις προγραμματισμένες επενδυτικές αποφάσεις των εταιριών για το 2020
Αναφορικά με τις επενδυτικές αποφάσεις των εταιριών, αποτυπώνεται με το συντριπτικό ποσοστό της τάξεως του 86% η εκτίμηση πως λόγω του COVID-19 θα επηρεαστούν αρνητικά οι προγραμματισμένες επενδυτικές τους αποφάσεις. Αυτό το ανεστραμμένο κλίμα αποτυπώνει τον δισταγμό των εταιριών να προχωρήσουν άμεσα σε επενδυτικές πρωτοβουλίες μέσα στο έτος αυτό. Ένα μικρό ποσοστό των συμμετεχουσών εταιριών έκριναν πως οι επενδυτικές τους αποφάσεις θα έχουν θετική επίπτωση από τον COVID-19. Οι εταιρίες αυτές κινούνται στην αγορά των τροφίμων και ποτών, της υγείας και της τεχνολογίας.
Επίπτωση στην απασχολησιμότητα των εταιριών
Αναφορικά με τις επιπτώσεις του ιού στον τομέα της απασχόλησης, παρατηρείται και εδώ μία αρνητική επίδραση (75%). Η γενική αβεβαιότητα προκαλεί διαταράξεις στις επενδύσεις των εταιριών και όσον αφορά στο προσωπικό. Αξίζει να σημειωθεί πως και στην προκειμένη περίπτωση, εταιρίες που κινούνται στον κλάδο των τροφίμων και ποτών και στην τεχνολογία, φαίνεται ότι αναμένουν θετικές εξελίξεις ακόμα και στον τομέα της απασχόλησης, καθώς έχουν αυξηθεί οι ανάγκες σε προσωπικό.
Εργασία από το σπίτι
Σύμφωνα με τις απαντήσεις των συμμετεχουσών εταιριών, το συντριπτικό ποσοστό του 85% έχει εφαρμόσει την εργασία από το σπίτι ή κάποια σχετική πολιτική, με στόχο να διασφαλίσει τη συνέχιση της λειτουργίας της εταιρίας. Ωστόσο, υπάρχουν εταιρίες που η φύση του προϊόντος ή της υπηρεσίας που παράγουν δεν τους επιτρέπει την απασχόληση των εργαζομένων από το σπίτι και απαιτούν τη φυσική τους παρουσία.
Οι εταιρίες που εφαρμόζουν πολιτικές απομακρυσμένης εργασίας, έχουν παρατηρήσει με ποσοστό 37% πως το προσωπικό είναι το ίδιο παραγωγικό, ενώ το 33% ότι παρουσιάζει λιγότερη παραγωγικότητα. Παρόλα αυτά, το 21% δεν έχει διαμορφωμένη άποψη επί του ζητήματος, ενώ μόλις το 7% θεωρεί ότι το προσωπικό της είναι περισσότερο παραγωγικό.
Πρόσθετα μέτρα που έχουν λάβει οι εταιρίες
Οι εταιρίες σε μία πρώτη προσπάθεια αντιμετώπισης της υφιστάμενης κατάστασης προχώρησαν στην λήψη πρόσθετων μέτρων. Σε έναν μεγάλο βαθμό μείωσαν τις επαφές τους με άτομα εκτός της εταιρίας, ακύρωσαν τις προκαθορισμένες συναντήσεις, τη συμμετοχή ή διοργάνωση εκδηλώσεων και τα επαγγελματικά ταξίδια των στελεχών τους. Για τη συνέχιση της απρόσκοπτης λειτουργίας τους, εφαρμόστηκε σε μεγάλο βαθμό, όπου αυτό ήταν εφικτό, η εργασία από το σπίτι - τηλεργασία. Όλες οι απαραίτητες εργασίες και συναντήσεις διεξάγονται πλέον μέσω της χρήσης ψηφιακών μέσων.
Στις εταιρίες όπου απαιτείται η φυσική παρουσία των εργαζομένων τους, κρίθηκε απαραίτητη η μείωση του ωραρίου του προσωπικού, η εκ περιτροπής εργασία σε βάρδιες και η λειτουργία με προσωπικό ασφαλείας. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετές εταιρίες προχώρησαν στο κλείσιμο της λειτουργίας τους σε συνέχεια υπόδειξης του κράτους. Ένα ακόμη μέτρο που έλαβαν οι εταιρίες, οι οποίες δεν είναι σε θέση να διακόψουν την λειτουργία τους, είναι η αυστηρή εφαρμογή μέτρων υγιεινής στον χώρο εργασίας, είτε με την παροχή υγειονομικού εξοπλισμού (μάσκες, γάντια, αντισηπτικά) και την καθημερινή θερμομέτρηση των υπαλλήλων, είτε με την εντατική απολύμανση των χώρων εργασίας. Επιπρόσθετα, πολύ σημαντικό μέτρο για τις εταιρίες, αποτέλεσε η αναδιαμόρφωση της στρατηγικής τους για τους προσεχείς μήνες.
Η επανεξέταση του προϋπολογισμού τους, η περικοπή εξόδων, η μείωση του κόστους παραγωγής, η αναστολή πληρωμών όπου αυτό είναι εφικτό, καθώς και η επανεκτίμησή τους για τα προβλεπόμενα έσοδα, αποτέλεσαν τα βασικά σημεία αυτής της αναδιαμόρφωσης.
Επίπεδο ικανοποίησης από τα μέχρι στιγμής μέτρα που έχει λάβει το κράτος
Η ξαφνική επιδείνωση του φαινομένου του COVID-19, προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στις εταιρίες για το μέλλον τους. Το κράτος σε μία πρώτη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των εταιριών, προχώρησε στην λήψη μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης αυτής. Σε πρώτη φάση, φαίνεται πως η επιχειρηματική κοινότητα είναι διχασμένη αναφορικά με τα ληφθέντα μέτρα, καθώς το 42% είναι ικανοποιημένο από τα μέχρι στιγμής μέτρα, ενώ το 58% φαίνεται να μην είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένο και να πιστεύει ότι απαιτείται η λήψη επιπρόσθετων ενεργειών.
Επιπρόσθετα μέτρα λήψης από το κράτος
Οι επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις απαντήσεις που καταγράφηκαν φαίνεται ότι ανησυχούν ιδιαιτέρως για το οικονομικό τους μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό οι περισσότερες εταιρίες επιζητούν τη στήριξη του κρατικού μηχανισμού με την παροχή χρηματοδοτικών ενισχύσεων.
Ένα προτεινόμενο μέτρο είναι η αναστολή των φορολογικών και δανειακών υποχρεώσεων των εταιριών, σε συνδυασμό με τη διευκόλυνσή τους στη χορήγηση δανείων με χαμηλότερα επιτόκια. Επίσης, επιζητούν την εφαρμογή πολιτικών στήριξης αναφορικά με τις πληρωμές των εργαζομένων και το πάγωμα των εργοδοτικών εισφορών, ενώ είναι εξίσου απαραίτητη η κρατική ενίσχυση των επιχειρήσεων που πλήττονται σημαντικά από το ξέσπασμα του φαινομένου.
Ένα επιπρόσθετο μέτρο που θεωρούν αναγκαίο οι εταιρίες για τον περιορισμό της εξάπλωσης του φαινομένου, αποτελεί η απαγόρευση κυκλοφορίας ακόμη και μέσω της επιβολής προστίμων, καθώς και το κλείσιμο των εταιριών (εκτός εκείνες με είδη πρώτης ανάγκης - π.χ. τρόφιμα, φάρμακα). Στο μέτρο αυτό είναι σημαντική η σύμπραξη του κράτους με τις εταιρίες τηλεπικοινωνιών, με στόχο την ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών της χώρας.
Τέλος, η εξασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των υποδομών υγείας και η διασφάλιση κονδυλίων για την έρευνα και ανάπτυξη εμβολίων και φαρμάκων κατά του COVID-19, αποτελεί απαραίτητο πρόσθετο μέτρο.
