Η κρίση της πανδημίας βρήκε το τραπεζικό σύστημα σε ένα μεταίχμιο. Οι ελληνικές τράπεζες δεν είχαν ακόμη προλάβει να αντιμετωπίσουν ριζικά το πρόβλημα των προβληματικών δανείων που συσσώρευσε η προηγούμενη κρίση, τα 8 χρόνια ύφεσης. Και ενώ η οικονομία έκανε τα πρώτα σταθερά βήματα ανάπτυξης, το lockdownέφερε μια μεγάλη όσο και αναπάντεχη ανατροπή. Η αναγκαστική αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας θα φέρει για φέτος όπως σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες, έτσι και στην Ελλάδα, βαθιά ύφεση. Κάθε ύφεση συνοδεύεται από αθετήσεις δανειακών υποχρεώσεων, κάτι που σημαίνει ότι μετά από αρκετά τρίμηνα μείωσης των νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα δούμε και πάλι ανοδική τάση.
Η απειλή είναι προφανής. Να σχηματιστεί ένα νέο στρώμα μη εξυπηρετούμενων δανείων, πάνω από τα ήδη υπάρχοντα. Αναδεικνύεται έτσι η διπλή πρόκληση: αφενός να αντιμετωπιστεί έγκαιρα το πρόβλημα που θα προκύψει λόγω του κορωνοϊού και, αφετέρου, να μην πάει στις καλένδες η λύση για το απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων που φτάνει σήμερα περίπου στα 62 δισ. ευρώ.
Η εμπειρία μας δείχνει την ανάγκη για έγκαιρη δράση. Όταν ξέσπασε η κρίση του 2009, δεν υπήρχε εμπειρία. Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια μέχρι οι τράπεζες αποκτήσουν τεχνογνωσία και να στρέψουν τις δυνάμεις τους στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Η στροφή, αν και αναγκαία, οδήγησε σε κρίση ταυτότητας, καθώς οργανισμοί προσανατολισμένοι στην παροχή δανείων και στην επέκταση των εργασιών έπρεπε να αναπροσανατολιστούν ριζικά προς τις μαζικές ρυθμίσεις και τις αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων. Τώρα πια ξέρουμε ότι εάν τα προβληματικά δάνεια αφεθούν να λιμνάσουν, ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη θα είναι βαρύς.
Σήμερα, υπάρχει εμπειρία και πρότυπο. Το «μοντέλο Eurobank» που εφαρμόζεται πια σχεδόν καθολικά προβλέπει τιτλοποιήσεις δανείων μεγάλης έκτασης. Το Δημόσιο έχει ενεργοποιήσει το σχέδιο «Ηρακλής» για την παροχή εγγυήσεων σε αυτές τις τιτλοποιήσεις, ώστε να φύγουν από τους ισολογισμούς των τραπεζών τα προβληματικά χαρτοφυλάκιαμε έγκριση των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών. Ταυτόχρονα, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος, εκτός από τις τράπεζες και τις ασφάλειες, περιλαμβάνει μια νέα, τρίτη συνιστώσα. Οι Εταιρείες Διαχείρισης Δανείων, οι λεγόμενοι servicers, είναι γέννημα της συγκυρίας και προσαρμοσμένοι εξαρχής στις απαιτήσεις της. Έτσι, μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στη διαχείριση των προβληματικών δανείων του παρελθόντος και, προφανώς, όσων προκύψουν λόγω της πανδημίας. Στην πράξη αποτελούν ένα μηχανισμόπαράλληλης εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών αλλά και της οικονομικής δραστηριότητας ευρύτερα. Αναλαμβάνοντας τη διαχείριση των προβληματικών δανείων εκτός τραπεζικού συστήματος, επιτρέπουν στις τράπεζες να εστιάσουν στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Ταυτόχρονα, στηρίζουν τις βιώσιμες επιχειρήσεις, με αναδιαρθρώσεις χρεών ή και εισροή νέων κεφαλαίων, ενώ οι μη βιώσιμες δεν καταλήγουν στο παρατεταμένο αδιέξοδο που στερεί πόρους από την οικονομία και συχνά οδηγεί σε ασφυξία άλλες επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να ανακάμψουν και να συνεχίσουν.
Η λειτουργία των Εταιριών Διαχείρισης Δανείωναναδεικνύεται έτσι σε κεντρικό μοχλό για την αναδιάταξη του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας, με όρους διαφάνειας, καθαρών σχέσεων, αποτελεσματικότητας και αναπτυξιακής ώθησης. Η doValueέχει το μέγεθος, τις προδιαγραφές, την υποδομή, την τεχνογνωσία αλλά και ένα πλαίσιο εταιρικών αξιών για να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλάδου στην Ελλάδα.
Η ένταξη της κορυφαίας ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Δανείων, της EurobankFPS, στον όμιλο της doValue, της ηγέτιδας εταιρείας διαχείρισης δανείων και ακινήτων στη Νότια Ευρώπη, είχε ανακοινωθεί το 2019, αλλά συντελείται στο νέο περιβάλλον. Η ολοκλήρωση της συμφωνίας συνιστά όχι μόνο ένδειξη της αξιοπιστίας των δύο συμβαλλόμενων, που θα διατηρήσουν και στρατηγική και μετοχική συνεργασία στην ελληνική δραστηριότητα της doValue, αλλά και μια ψήφο εμπιστοσύνης στις προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από ένα σημαντικό ξένο επενδυτή μέσα σε συνθήκες που πολλοί θα θεωρούσαν απαγορευτικές. Η doValueείναι από την πρώτη μέρα λειτουργίας της ο μεγαλύτερος servicerστην Ελλάδα. Διαχειρίζεται ήδη δάνεια ονομαστικήςαξίας 26 δισ. ευρώ, από τα χαρτοφυλάκια που τιτλοποίησε το τελευταίο έτος η Eurobank, από χαρτοφυλάκια τρίτων πελατών, ενώ θα διαχειρίζεται και όλες τις δανειακές οφειλές, από την πρώτη μέρα καθυστέρησης, για λογαριασμό της Eurobankσε βάθος 14ετίας. Η doValue έχει κορυφαία εξειδίκευση στη διαχείριση δανείων στη μεγαλύτερη αντίστοιχη ευρωπαϊκή αγορά, την Ιταλία, ενώ στον όμιλό της ανήκει και η Altamira, κορυφαία εταιρεία στη διαχείριση ακινήτων με προέλευση την Ισπανία, όπου υπάρχουν και τα μεγαλύτερα τραπεζικά χαρτοφυλάκια ακινήτων.Η μεταφορά τεχνογνωσίας αιχμής αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα και συνεισφορά, καθώς το αντικείμενο του κλάδου μεγαλώνει, όπως και η σημασία του για την οικονομία.
Αυτή είναι και η αποστολή των Εταιρειών Διαχείρισης Δανείων και κατεξοχήν της πρωτοπόρου εταιρείας του κλάδου. Αξιοποιώντας τη βέλτιστη τεχνογνωσία, να βοηθήσουν νοικοκυριά να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και βιώσιμες επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση και εξυγίανση, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά τους, να διατηρηθούν θέσεις εργασίας και να απελευθερωθούνπαραγωγικές δυνάμεις για την ανάπτυξη της οικονομίας.