Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος πέρα από την άμεση κατάθεση του Νομοσχεδίου που αφορά τα πλαστικά μιας χρήσης, επισημαίνει την ανάγκη να προβλέπει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο κανόνων ώστε να ξέρουν οι επιχειρήσεις τι θα κάνουν. Παράλληλα ζητεί να ληφθούν επιπλέον μέτρα για τον κλάδο της μεταποίησης καθώς το νέο πλαίσιο αναμένεται, όπως αναφέρεται, να δημιουργήσει «προβλήματα επιβίωσης σε υγιείς επιχειρήσεις, που συνεισφέρουν στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας μας.»

Βέβαια στην πρόσφατη παρουσίαση του Σχεδίου Νόμου είχε γίνει λόγος για τη δημιουργία ειδικού χρηματοδοτικού εργαλείου μέσω ΕΣΠΑ για τη στήριξη της βιομηχανίας στην μετάβαση στο νέο αυτό πλαίσιο που αναμένεται να οδηγήσει σταδιακά στη μείωση χρήσης των πλαστικών μιας χρήσης.

Πάντως ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος που όπως σημειώνει «συμμετείχε ενεργά και με τεκμηριωμένες προτάσεις στις συζητήσεις με όλους τους αρμόδιους φορείς για την προετοιμασία του σχεδίου νόμου» εκφράζει την απορία του για την μη κατάθεση ακόμη του νομοσχεδίου. Σύμφωνα με όσα αναφέρει «είχε δρομολογηθεί για τις αρχές Ιουλίου, εντούτοις μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη, επιδεινώνοντας το σκηνικό αβεβαιότητας, που επικρατεί σε έναν από τους πλέον δυναμικούς επιχειρηματικούς κλάδους στην Ελλάδα. Εκατοντάδες εταιρείες και οι εργαζόμενοι σε αυτές δεν έχουν επίσημη πληροφόρηση για το μέλλον τους και τους κανόνες που θα διέπουν τη λειτουργία του κλάδου. Σε αυτή τη χρονική συγκυρία, όπου οι οικονομικές επιπτώσεις από τη μεγάλη περιπέτεια της πανδημίας της νόσου COVID-19, έχουν γίνει πλέον ορατές και επηρεάζουν το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας, θα αναμέναμε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος μεγαλύτερη ευαισθησία προς έναν κλάδο και τους εργαζόμενους σε αυτόν, που θα πληγούν άμεσα από το περιεχόμενο του νομοσχεδίου για τα πλαστικά μιας χρήσης» αναφέρει ο Σύνδεσμος.

H πανδημία

Επίσης ο Σύνδεσμος επισημαίνει ότι εν όψει «ενός δεύτερου κύματος της πανδημίας και την καθημερινή αύξηση των κρουσμάτων παγκοσμίως» η χρήση των πλαστικών συμβάλλει στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. «Η ανθρώπινη υγεία αναδεικνύεται ως η νούμερο ένα (1) προτεραιότητα για όλα τα κράτη στον κόσμο. Η αποτελεσματική καταπολέμηση της πανδημίας περνά μέσα από τα πλαστικά, χάρη στα οποία παράγεται ο ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός και αυτός ήταν ο λόγος, που η «EuPC» (Ευρωπαίοι Μεταποιητές πλαστικών) κατέθεσε επίσημο αίτημα προς την Ε.Ε. ζητώντας την αναβολή της εφαρμογής της οδηγίας για τα πλαστικά μιας χρήσης. Ανάλογο αίτημα υπέβαλλε στις ελληνικές αρχές και ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος. Τα αιτήματα αυτά δεν έγιναν δεκτά. Στην Ελλάδα, δε, καθυστερεί απίστευτα η κατάθεση του Νομοσχεδίου για τα πλαστικά μιας χρήσης, θέτοντας σε κίνδυνο εκατοντάδες θέσεις άμεσης απασχόλησης» αναφέρεται σχετικά.

Σύμφωνα με το Σύνδεσμο ο κλάδος συνεισφέρει περίπου 3 δισ. ευρώ ή 1,6% στο ΑΕΠ, 1,8% στην απασχόληση και σχεδόν 4% στις εξαγωγές προϊόντων. Επικαλούμενος πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ τονίζει ότι η συνεισφορά του κλάδου των πλαστικών είναι περίπου η ίδια με αυτόν της βιομηχανίας φαρμάκων και «παρά ταύτα αντιμετωπίζεται από τις αρμόδιες αρχές, με τρόπο που δεν αρμόζει στην πολύτιμη συνεισφορά του στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Μοιάζει δεδομένο ότι η πρωτοφανής υγειονομική κρίση θα αφήσει σημαντικά τραύματα στην ελληνική οικονομία για τα επόμενα χρόνια. Η βιομηχανία πλαστικών και τα μέλη της είναι στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας και προσπαθούν με όλες τις δυνάμεις τους να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής, Κυκλικής Οικονομίας, η οποία στοχεύει στην εξάλειψη των αποβλήτων μέσω της συνεχούς επαναχρησιμοποίησης των πόρων. Έχει αναχθεί σε συλλογική αποστολή κλάδου, σε μια συγκυρία, που η κυκλική οικονομία είναι η μόνη αποτελεσματική λύση για την ανάπτυξη των οικονομιών και την προστασία του περιβάλλοντος» αναφέρει σχετικά ο Σύνδεσμος.

Μάλιστα σημειώνει ότι τα πλαστικά είναι υλικά με σημαντικά μειωμένο αποτύπωμα άνθρακα σε σύγκριση με τις εναλλακτικές λύσεις και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, γίνεται αντιληπτός ο ρόλος τους ως ένα πολύτιμο υλικό για την παραγωγή ιατρικού αλλά και προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Σ.Β.Π.Ε. τονίζει , δε, ότι, «Εύκολες λύσεις στο πρόβλημα των απορριμμάτων δεν υπάρχουν. Μέχρι σήμερα οι εύκολες λύσεις ήταν οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί. Πλέον αναζητείται μια πολύπλοκη και μακροπρόθεσμη διαδικασία ανάπτυξης πολιτικών που θα αντιμετωπίσουν το πραγματικό πρόβλημα των απορριμμάτων».

Σημειώνεται ότι Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (Σ.Β.Π.Ε.) ιδρύθηκε το 1958 τα μέλη του αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% της ελληνικής παραγωγής πλαστικών. Στο Σύνδεσμο συμμετέχουν ως τακτικά μέλη βιομηχανίες παραγωγής πλαστικών προϊόντων όπως φιλμ, σωλήνες, κιβώτια, προϊόντα εξέλασης φύλλου και θερμοδιαμόρφωσης, Masterbatch. Επίσης μέλη του είναι κατασκευαστές μηχανών όπως και εισαγωγείς Α’ υλών. Ο Σ.Β.Π.Ε. είναι μέλος της «EuPC» (European PlasXcsConverters- Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Μεταποιητών Πλαστικών) και συμμετέχει στην «PlasXcsEurope» (Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Πλαστικών Πρώτων Υλών)

Το νομοσχέδιο

Σημειώνεται ότι τα βασικά σημεία της νέας κανονικότητας που διαμορφώνεται με στόχο την ελαχιστοποίηση των πλαστικών που μολύνουν το περιβάλλον και ειδικά θάλασσες κι ακτές είναι:

- Η επιβολή ενός ποσού που προσδιορίζεται στα 4 λεπτά συν ΦΠΑ) για τα πλαστικά ποτήρια (π.χ. του καφέ), περιέκτες τροφίμων. Το ποσό αυτό θα μπαίνει σε προϊόντα που διατίθενται σε τελικά σημεία πώλησης (μαγαζιά delivery καφέ, καντίνες κτλ) κι όχι σε σούπερ μάρκετ. Στόχος είναι να περιοριστεί η χρήση αυτών των προϊόντων που κατά τις διαθέσιμες εκτιμήσεις φτάνουν το 1 εκατομμύριο τη μέρα και να ενθαρρυνθεί η χρήση των επαναχρησιμοποιούμενων ποτηριών. Στα σούπερ μάρκετ δεν επιβάλλεται το τέλος αυτό, μια και εκτιμάται ότι η οικιακή χρήση των πλαστικών ποτηριών συνοδεύεται από μια πιο ορθή διαδικασία διαχείρισης απορριμμάτων (απορρίπτονται σε κάδους). Όπως αναφέρθηκε χτες μάλιστα από τον υπουργό Περιβάλλοντος Κωστή Χατζηδάκη «έχουμε 1 εκ κυπελάκια του καφέ κάθε μέρα, 2,5 δισεκ κάθε χρόνο μπουκάλια. Μετρημένα, το 80% της ρύπανσης στις θάλασσες οφείλεται στα πλαστικά. Κι από αυτό το 80% το 50% προέρχεται από τα πλαστικά μιας χρήσης. Με βάση λοιπόν μια πρόχειρη εκτίμηση ο καφές που θα μπαίνει σε πλαστικό θα επιβαρύνεται με ένα ποσό 4 λεπτών συν ΦΠΑ.

- Μπαίνουν νέες προδιαγραφές στα πλαστικά μπουκάλια. Π.χ. τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα, τα μπουκάλια πρέπει να φτιάχνονται από ανακυκλωμένο πλαστικό. «Όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο έχουν τα προϊόντα αυτά, τόσο θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές» ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης και προσέθεσε ότι θα προβλεφθεί και μια νέου τύπου σήμανση . «Θα τα δούμε όλα αυτά στη διαβούλευση που θα ακολουθήσει καθώς υπάρχουν ενστάσεις. Αλλά έχουμε υποχρεώσεις που θα πρέπει να τηρήσουμε» τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος. Μάλιστα τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 30% το 2030.

- Διαμορφώνεται, επίσης ένα σύστημα ανταμοιβής για τα πλαστικά μπουκάλια. Δηλαδή , θα χτιστεί ένα πανελλαδικό σύστημα επιστροφής αξίας στον πολίτη για πλαστικές φιάλες που θα επιστρέφει σε σημεία πώλησης. Όπως μάλιστα αναφέρθηκε θα γίνει διαβούλευση με την αγορά για ποσό που θα οριστεί για κάθε φιάλη που εφόσον επιστρέφεται θα αποδίδεται στον καταναλωτή. Ουσιαστικά είναι μια επέκταση συστημάτων ανταμοιβής που ισχύει και σήμερα για γυάλινες φιάλες μπύρας ή κάποιων κωδικών αναψυκτικών. Η επιλογή αυτή έγινε για να καταστεί εφικτή η υλοποίηση του στόχου υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής πλαστικών μπουκαλιών 77% για το 2025 και 90% για το 2023.

- Έως τον Ιανουάριο του 2023 προβλέπεται ότι θα έχουν θεσπιστεί συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για δύο νέες ομάδες προϊόντων όπως τα καπνικά προϊόντα και τα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και για άλλες οκτώ κατηγορίες προϊόντων (κυπελλάκια ποτών, περιέκτες τροφίμων, περιέκτες ποτών, πακέτα και περιτυλίγματα, λεπτές σακούλες μεταφοράς, υγρά μαντηλάκια και μπαλόνια). Τα συγκεκριμένα συστήματα θα είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση των αποβλήτων των συγκεκριμένων προϊόντων και για τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων και ακτών από τα απόβλητά τους. Ουσιαστικά δημιουργούνται νέα ρεύματα ανακύκλωσης π.χ για τις γόπες των τσιγάρων, τα δίκτυα αλιείας κτλ. Σύμφωνα με όσα είπε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, έως στις 5/6/2023 θα πρέπει να δημιουργηθούν τα ειδικά αυτά συστήματα, που θα αναλάβουν την ανακύκλωση συσκευασιών.

- Παράλληλα, οι επιχειρήσεις στον τομέα της μαζικής εστίασης υποχρεώνονται να κάνουν χρήση εναλλακτικών προϊόντων.

- Μέσω ΕΣΠΑ θα δοθούν κίνητρα και χρηματοδοτικά εργαλεία σε επιχειρήσεις πλαστικών να αναμορφώσουν παραγωγή τους, αλλά και καταστήματα ψιλικών και λιανικής να υποδεχτούν τα ρεύματα ανακύκλωσης πλαστικών μπουκαλιών. Σημειώνεται ότι με βάση όσα είπε ο κ. Χατζηδάκης μόλις το 10% των πωλήσεων της εγχώριας βιομηχανίας πλαστικών βασίζεται στα πλαστικά μιας χρήσης.

- Σύμφωνα με τις διατάξεις, τα πρόστιμα καθορίζονται για τις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και λιανικού εμπορίου στα 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500€), 200 έως 5000 ευρώ για μη απόδοση εισφοράς και σε περίπτωση υποτροπής διπλασιασμός, ενώ ως προς τους παραγωγούς των προϊόντων στο 1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος για διάθεση απαγορευμένων προϊόντων και στο 1% επί του κύκλου εργασιών του, για προϊόντα που δεν ικανοποιούν προδιαγραφές.

Γιώργος Αλεξάκης