Περίπου δύο χρόνια πριν, στις 25 Μαΐου 2018, η έναρξη εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων («GDPR») αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα ρυθμιστικά ορόσημα των τελευταίων ετών στην Ευρώπη.
Με τον GDPR υποδεχτήκαμε ένα νέο πλαίσιο προστασίας των προσωπικών δεδομένων, με κανόνες που εφαρμόζονται πλέον ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και ενισχύουν τα δικαιώματα των πολιτών-υποκειμένων των δεδομένων, ανεβάζοντας αντίστοιχα τον πήχη των απαιτήσεων για τις επιχειρήσεις που τα επεξεργάζονται.
Δύο χρόνια μετά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την πρόσφατη έκθεση αξιολόγησής της αναγνωρίζει τον επιτυχή ρόλο του GDPR, με κάποιες πρώτες προκλήσεις, ωστόσο, να έχουν ήδη αναδειχθεί από την έως τώρα εφαρμογή του.
Η διαρκώς επίκαιρη αξία της συμμόρφωσης
Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, η πολυπλοκότητα και ο αρκετά τεχνικός χαρακτήρας των νέων κανόνων αποτέλεσαν «αχαρτογράφητα νερά» για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Την αβεβαιότητα της πρώτης περιόδου, ενισχυμένη από την καθυστερημένη υιοθέτηση του εθνικού νόμου για τα μέτρα εφαρμογής του GDPR, διαδέχεται σταδιακά η εμπέδωση της επιτυχούς συμμόρφωσης ως στοιχείο που παράγει αυτοτελή αξία για την επιχείρηση.
Η διασφάλιση ενισχυμένης προστασίας προσωπικών δεδομένων λειτουργεί κατ’ αρχήν ως παράγοντας εμπιστοσύνης στις σχέσεις με συνεργάτες, πελάτες και καταναλωτές κάθε επιχείρησης και τεκμήριο υιοθέτησης μιας συνολικά υπεύθυνης συμπεριφοράς. Το γεγονός αυτό ενισχύει την αξία των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, προσελκύει επενδυτικό ενδιαφέρον και προστατεύει την καλή φήμη στην αγορά, όπου η εγγυώμενη προστασία προσωπικών δεδομένων έχει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για τις προτιμήσεις των καταναλωτών.
Παράλληλα, η εφαρμογή λύσεων «έξυπνης συμμόρφωσης» αποτελεί επιταχυντή του ψηφιακού μετασχηματισμού της επιχείρησης και ευκαιρία καθιέρωσής της στην ψηφιακή οικονομία. Η λειτουργία του απαραίτητου συστήματος διακυβέρνησης και προστασίας των προσωπικών δεδομένων απαιτεί την ακρίβεια και ταχύτητα ψηφιακών λύσεων, η ενσωμάτωση των οποίων ενθαρρύνει την ανάπτυξη της καινοτομίας σε διάφορες όψεις της επιχειρηματικής λειτουργίας.
Η δε απόδειξη υψηλού επιπέδου συμμόρφωσης ευνοεί τη διεθνοποίηση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων, καθιστώντας τες αξιόπιστους εταίρους σε συνεργασίες που απαιτούν διασυνοριακές διαβιβάσεις μεγάλου όγκου δεδομένων.
Με το βλέμμα στην επόμενη μέρα
Οι νέοι κανόνες του GDPR είχαν καθολικό αντίκτυπο στην αγορά, καθώς πρακτικά μιλώντας, δύσκολα μπορεί να βρεθεί επιχείρηση που να μην διαχειρίζεται σε κάποιο βαθμό προσωπικά δεδομένα εργαζομένων, καταναλωτών, συνεργατών της, κ.ό.κ. . Αναπόφευκτα, λοιπόν, η ανάγκη συμμόρφωσης στο σύνθετο πλέγμα υποχρεώσεων του GDPR προκάλεσε μαζικό «κύμα» υλοποίησης προγραμμάτων συμμόρφωσης, που προϋπέθεταν εκτεταμένη προσαρμογή επιχειρηματικών λειτουργιών και διαδικασιών και ανακατανομή πόρων.
Με το πρώτο διάστημα προσαρμογής να έχει παρέλθει, για την ελληνική επιχειρηματικότητα, προτεραιότητα πλέον πρέπει να έχει η αποτελεσματική εφαρμογή ενός λειτουργικού και πλήρως αποσαφηνισμένου πλαισίου κανόνων, σε απόλυτη συμβατότητα με τα προβλεπόμενα από τον GDPR, καθώς και η ολοένα και μεγαλύτερη εξοικείωση πολιτών και καταναλωτών με τα δικαιώματά τους.
Κομβικός σε αυτή την προσπάθεια είναι ο ρόλος της εθνικής εποπτικής αρχής, αλλά και των αρμόδιων ευρωπαϊκών οργάνων, στην παροχή συγκεκριμένης πρακτικής καθοδήγησης και πρότυπων εργαλείων για την πληρέστερη δυνατή συμμόρφωση.
Στο Special Report του ΣΕΒ για τα δύο χρόνια εφαρμογής του GDPR, αναπτύσσονται ειδικότερες προτάσεις για την περαιτέρω πρόοδο που απαιτείται να καταγραφεί σε εθνικό και ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, καθώς, επίσης, και ως προς την ανταπόκριση εποπτικής αρχής, επιχειρήσεων και πολιτών στους νέους κανόνες.
Με δεδομένη, άλλωστε, τη διαρκώς αυξανόμενη σημασία των δεδομένων στις συναλλακτικές σχέσεις, η προσαρμογή των επιχειρήσεων στη μετά-GDPR εποχή δεν θα πρέπει να καθηλωθεί σε μια τυπική άσκηση συμμόρφωσης, αλλά να μετατραπεί σε ενεργή διεκδίκηση του ανταγωνιστικού προβαδίσματος που αυτή προσφέρει.