Μπορεί οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο να έδωσαν ένα πρώτο στίγμα, ωστόσο όπως είναι γνωστό το τρίτο τρίμηνο είναι το βαρόμετρο για την πορεία τη οικονομίας, καθώς εκεί φαίνεται πόσο «ζύγισε» στην πορεία των εσόδων ο τουρισμός.
Ουσιαστικά τα στοιχεία από τα έσοδα και συνολικά τα δεδομένα από την τουριστική κίνηση είναι εκείνα που θα αποτελέσουν ένα ασφαλή οδηγό για να φανεί πού θα «κάτσει» η ύφεση φέτος.
Βέβαια τα πράγματα στην οικονομία της φιλοξενίας δεν πήγαν καλά. Η θερινή σεζόν έκλεισε με πληρότητες των ξενοδοχειακών μονάδων που δεν ξεπέρασαν πανελλαδικά το 30%. Μόνο κοντινοί προορισμοί στην Αθήνα ή οδικοί προορισμοί πήγαν καλά και αυτό μόνο τον Αύγουστο.
Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του ΣΕΤΕ, όπως αποτυπώθηκαν σε επιστολή του προέδρου Γιάννη Ρέτσου, προς την κυβέρνηση για την ανάγκη λήψης μέτρων για τον κλάδο, τα έσοδα δεν αναμένεται να υπερβούν τα 3,5 δισ. ευρώ έναντι 18,2 δισ. ευρώ πέρυσι. Παράλληλα και η εστίαση λόγω της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων για το ωράριο λειτουργίας και της αύξησης των κρουσμάτων έχει γράψει μεγάλες απώλειες που φτάνουν σε πολλές περιπτώσεις και το 60% σε σχέση με πέρυσι.
Είναι ενδεικτικά για την πορεία του τουρισμού και τα στοιχεία της κίνησης από το Δ.Α.Α. «Ελ. Βενιζέλος». Τον Αύγουστο του 2020 ήρθαν στη χώρα μας μέσω του «Ελευθέριος Βενιζέλος» 717.747 επιβάτες έναντι 2.124.732 πέρυσι τον ίδιο μήνα (-66,2% όπως προαναφέρθηκε). Συνολικά η κίνηση στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» τον Αύγουστο σε σχέση με τα αντίστοιχα επίπεδα του 2019 κατέγραψε σημαντική μείωση της τάξης του 60,4% στους 1,2 εκατ. επιβάτες έναντι 3.039.865 πέρυσι τον ίδιο μήνα.
Οι επιβάτες των πτήσεων εσωτερικού κατέγραψαν μείωση της τάξης του 47% (484.853 έναντι 915.133 πέρυσι).
Συνολικά, κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου, η κίνηση του αεροδρομίου ανήλθε στο επίπεδο των 6 εκατ. επιβατών, σημειώνοντας πτώση της τάξης του 65,3% σε σχέση με το 2019 λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας κατά την περίοδο Μαρτίου-Αυγούστου. Η διεθνής κίνηση μειώθηκε κατά 68,4%, ενώ οι επιβάτες εσωτερικού παρουσίασαν πτώση της τάξης του 58,3%. Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των πτήσεων κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2020 ανήλθαν σε 77.584 καταγράφοντας πτώση της τάξης του 49,7% σε σχέση με το 2019 λόγω των ακυρώσεων πτήσεων κατά τη διάρκεια της περιόδου Μαρτίου - Αυγούστου, εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19. Οι πτήσεις εσωτερικού μειώθηκαν κατά 44,2% και οι διεθνείς πτήσεις κατά 53,8%.
Στο φόντο αυτό είναι προφανές ότι στην προσπάθεια σύνταξης του προϋπολογισμού ο τουρισμός είναι μια μεταβλητή που έχει αρνητικό αποτύπωμα. Βέβαια στην κυβέρνηση αισιοδοξούν μετά τις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ ότι οι δυσμενέστερες των προβλέψεων δε θα αποδειχτούν αληθινές. Όπως ανέφερε χτες και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης η ύφεση στο α΄ εξάμηνο ήταν 7,9% παρά τις προβλέψεις για χειρότερη απόδοση, ενώ από κυβερνητικά στελέχη τονίζεται ότι για να γραφτεί διψήφιο ποσοστό ύφεσης σε ετήσια βάση φέτος θα πρέπει και στα επόμενα 2 τρίμηνα να υπάρξει ίδια ή χειρότερη ύφεση, κατά 12% κατά μέσο όρον, παρά τις ενέσεις ρευστότητας που γίνονται. «Αυτό μπορεί να συμβεί με πόλεμο ή με 2ο κύμα πανδημίας ή και με τα 2 αυτά μαζί» αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη με νόημα.
Πάντως με βάση την ΕΛΣΤΑΤ στο β΄ τρίμηνο:
- Η συνολική (δημόσια και ιδιωτική) καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε μείωση κατά 10,1% σε σχέση με το β΄ τρίμηνο του 2019. Η κατανάλωση των νοικοκυριών περιορίστηκε κατά 11,6%, ενώ εκείνη της Γενικής Κυβέρνησης μειώθηκε κατά 3,2%. Ουσιαστικά ο τομέας του λιανικού εμπορίου στο πρώτο εξάμηνο του έτους έχασε έσοδα άνω των 8 δισ. ευρώ.
- Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 10,3% σε σχέση με το β΄ τρίμηνο του 2019.
- Οι εξαγωγές αγαθών παρουσίασαν μείωση κατά 15,4% σε σχέση με β΄ τρίμηνο 2019.
- Οι εξαγωγές υπηρεσιών (υπηρεσίες Τουρισμού κυρίως) μειώθηκαν κατά 49,4% (!) σε ετήσια βάση (β΄ τρίμηνο 2020 προς β΄ τρίμηνο 2019).
Με δεδομένο πάντως ότι η οικονομία θα έχει κινηθεί σε βαθιά ύφεση έστω κι αν δεν φτάσει το διψήφιο, όπως ευελπιστεί η κυβέρνηση, θα πρέπει τα περιθώρια για επεκτατική πολιτική να διευρυνθούν και για το επόμενο έτος. Το θέμα θα συζητηθεί στο άτυπο Eurogroup στις 11 του μήνα στο Βερολίνο. Όπως έχει αναφέρει σε δημόσιες τοποθετήσεις του ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας το 2021 οι αυστηροί κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας δε θα ισχύσουν. Βέβαια σύμφωνα με πληροφορίες θα πρέπει η όποια επεκτατική πολιτική να συνδέεται με μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας π.χ. για ενίσχυση των συστημάτων υγείας, για έκτακτες ενισχύσεις επιχειρήσεων- νοικοκυριών, για αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων. Γι’ αυτό η κυβέρνηση εξετάζει κύρια για φέτος μέτρα «one – off» δηλαδή προσωρινά και με φειδώ «βλέπει» πώς θα προχωρήσει σε μόνιμου χαρακτήρα ελαφρύνσεις για του χρόνου.
Γιώργος Αλεξάκης
