Βασικά ρίσκα που διαμορφώνουν την καταγραφή των σεναρίων είναι η πανδημία και η εξέλιξή της αλλά και η πορεία των επιτοκίων. Βέβαια λαμβάνεται ως δεδομένο ότι η χώρα θα καταφέρει να απορροφήσει με επάρκεια ένα μεγάλο ποσό κοινοτικών χρηματοδοτήσεων μέσω του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, που ξεπερνούν τα 90 δισεκ. ευρώ.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ του έτους 2021 της τάξεως του 1%, που δεν θα επιδράσει όμως στους ρυθμούς ανάπτυξης των επόμενων ετών. Στο δημοσιονομικό σκέλος, το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώνεται σε επίπεδο σταθερά υψηλότερο ανά έτος κατά 0,5% του ΑΕΠ και διαμορφώνονται θετικές τιμές για το διαρθρωτικό ισοζύγιο ήδη από το 2022, προσεγγίζοντας το 2% του ΑΕΠ το 2024.
Το τρίτο σενάριο στηρίζεται στην υπόθεση ότι θα κινηθούν ανοδικά τα επιτόκια, με την αύξησή τους όμως να πραγματοποιείται σταδιακά και με επιβραδυνόμενο ρυθμό, και να ανέρχεται σε 100 μονάδες βάσης, την τριετία 2022-2024. Η προαναφερόμενη εξέλιξη αναμένεται να έχει ήπια αρνητική επίδραση στο ρυθμό ανάπτυξης, με το πραγματικό ΑΕΠ το 2025 να είναι μόνο κατά 0,19% χαμηλότερο από το αντίστοιχο του σεναρίου βάσης. Αντίστοιχα, η επίδραση στο ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώνεται στο 0,1% του ΑΕΠ το 2022 και προσεγγίζει το 0,3% κατά το τέλος του χρονικού ορίζοντα της προγραμματικής περιόδου, αλλά η επίδραση στο πρωτογενές πλεόνασμα είναι πολύ χαμηλή, έως 0,1% του ΑΕΠ. Η αρνητική επίδραση στο δημόσιο χρέος είναι επίσης μικρή, με το ποσοστό χρέους να ανέρχεται σε επίπεδο μόλις 0,2% υψηλότερο έναντι της πρόβλεψης του σεναρίου βάσης το 2025.
Πάντως οι κυβερνητικές προβλέψεις ειδικά στο «καλό σενάριο» της ανάπτυξη βασίζονται στο ότι θα υπάρξει πλήρης αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αναθέρμανση της ιδιωτικής κατανάλωσης, εκρηκτική άνοδος των επενδύσεων ειδικά το 2022 και ενίσχυση των εξαγωγών. Κάτι που βέβαια σημαίνει ότι θα μπορέσει η ελληνική οικονομία να κάνει μεγάλες υπερβάσεις.
Ειδικότερα η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 2,6% φέτος στο 2,9% το 2022 και κατά μέσον όρο 2,5% τα επόμενα έτη. Οι επενδύσεις εκτιμάται ότι θα απογειωθούν το επόμενο έτος σημειώνοντας ιστορικό ρεκόρ αύξησης 30,3% και θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία με ρυθμό πάνω από 10% έως το 2025. Όσον αφορά τις εξαγωγές από 10,4% φέτος θα αυξηθούν κατά 13,8% το 2022, για να πέσουν στο 7,5% το 2023, στο 6,2% το 2024 και στο 5,2% το 2025.
Οι κίνδυνοι
Αξίζει να σημειωθεί ότι χτες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στο Υπουργικό Συμβούλιο και παρουσιάζοντας το Μεσοπρόθεσμο αναφέρθηκε σε πιο ισχυρή από τις αρχικές εκτιμήσεις άνοδο του ΑΕΠ το 2021, «καλύπτοντας ήδη σημαντικό τμήμα των απωλειών της δεκαετίας», ωστόσο όμως, είπε, εξακολουθούν να υφίστανται 6 κίνδυνοι:
Αυτοί είναι:
· Αβεβαιότητα στο υγειονομικό πεδίο.
· Αβεβαιότητα στις τουριστικές εισπράξεις.
· Υψηλή μεταβλητότητα στις εξωτερικές μακροοικονομικές εξελίξεις.
· Εξωτερικοί κίνδυνοι, συμμετρικές ευρωπαϊκές απειλές.
· Ασυμμετρίες στην ανάκτηση των οικονομικών απωλειών μεταξύ κλάδων και επιχειρήσεων.
· Συσχέτιση σταδιακής απόσυρσης μέτρων στήριξης με τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
«Όλα αυτά απαιτούν σύνεση, προσοχή, υπευθυνότητα, σοβαρότητα, μεθοδικότητα και ρεαλισμό» επισήμανε.
Οι ελαφρύνσεις
Το ενδιαφέρον πάντως είναι ότι στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025 σημειώνεται ότι οι νέες φοροελαφρύνσεις θα εξαρτηθούν από τη πολιτική που θα υιοθετήσει η ΕΕ στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «το σενάριο βάσης απεικονίζει αποκλειστικά τις ήδη θεσμοθετημένες κυβερνητικές αποφάσεις, δεν αντανακλά τις κυβερνητικές πολιτικές που θα νομοθετηθούν στο μέλλον στη βάση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου που κατά περίπτωση προκύπτει από τον συνδυασμό του ΜΠΔΣ και των νέων στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων που θα γίνουν γνωστοί σε μεταγενέστερο χρόνο όταν ολοκληρωθούν οι σχετικές συζητήσεις για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες που θα ισχύσουν στην ευρωζώνη από το 2023 και εντεύθεν».
Βέβαια, όπως σημειώνεται, «κατόπιν της ενεργοποίησης της γενικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, τα μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας είναι προσωρινής φύσης και δεν παρουσιάζονται εν προκειμένω μέτρα που οδηγούν σε σημαντικές δημοσιονομικές αποκλίσεις σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα».
Σημειώνεται ότι ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, στο υπουργικό συμβούλιο περιγράφοντας το νέο Μεσοπρόθεσμο, έκανε λόγο για τέσσερις προσωρινές φοροελαφρύνσεις, που είναι πιθανόν να μονιμοποιηθούν, εάν υπάρξει ο απαιτούμενος δημοσιονομικός χώρος:
· Αναστολή καταβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα για το 2021 και το 2022.
· Επιπλέον μείωση – κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες – των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα για το 2021 και το 2022.
· Μείωση του ΦΠΑ στις μεταφορές, στον καφέ και τα μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους και τις θεατρικές παραστάσεις (έως 30.09.2021).
· Μείωση του ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο (έως 31.12.2021).
Γιώργος Αλεξάκης
