Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, εμφανίστηκε πρόθυμος να ανοίξει περαιτέρω τις στρόφιγγες των αγωγών φυσικού αερίου «υπενθυμίζοντας» στην ΕΕ με έμμεσο τρόπο το πόσο ενεργειακά εξαρτημένη είναι από τη «Ρωσική αρκούδα». Ωστόσο παρά τις προθέσεις της Ρωσίας που στέλνει μηνύματα για το ρόλο της με αυτόν τον τρόπο, το πρόβλημα παραμένει ακόμη και μετά την πρώτη θετική αντίδραση των αγορών.
Η «πράσινη» μετάβαση που αναδεικνύει το στρατηγικό ρόλο του φυσικού αερίου ως μεταβατικού καύσιμου , η απορρόφηση τεράστιων ποσοτήτων LNG, αλλά και άνθρακα ή πετρελαίου από τις χώρες της Άπω Ανατολής και ειδικά την Κίνα , η εκτόξευση των τιμών δικαιωμάτων ρύπων, η ανεπάρκεια των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας καθώς ακόμη η αποθήκευση δεν έχει εξελιχθεί, τροφοδοτούν την άνοδο των τιμών συντηρώντας ένα κλίμα αβεβαιότητας στην αγορά Ενέργειας. Παράλληλα η αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος μετά την πανδημία, έχει οδηγήσει στην εκτόξευση των χονδρικών τιμών του ηλεκτρικού στο + 240% από πέρσι.
Είναι ενδεικτικό ότι με βάση τα χθεσινά στοιχεία από το Χρηματιστήριο Ενέργειας, η χονδρική τιμή κινήθηκε πάνω από τα 204 ευρώ/MWh, ενώ στο ολλανδικό hub TTF (Title Transfer Facility), η τιμή του φυσικού αερίου διαμορφώθηκε στα 116,02 ευρώ/MWh με διακύμανση από 101,535 έως 132,93 ευρώ/MWh.
Στο φόντο αυτό η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ανακοινώσει αύξηση της επιδότησης των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος κατά 40-50%, καθώς ήδη το πρώτο κύμα στήριξης που ανακοίνωσε πριν λίγες εβδομάδες φαντάζει ελλειμματικό. Άλλωστε βασίστηκε σε τιμές που πλέον είναι πολύ πιο χαμηλές από τις σημερινές αλλά και τις εκτιμώμενες για το άμεσο μέλλον.
Με βάση αυτές τις πληροφορίες, η επιδότηση θα ανέβει στα 40-45 ευρώ/MWh από 30 ευρώ που έχει ανακοινωθεί, με αποτέλεσμα το μηνιαίο όφελος για όλα τα νοικοκυριά ανεξαρτήτως παρόχου να φτάνει στα 14- 15 ευρώ αντί για 9 ευρώ ανά λογαριασμό. Υπενθυμίζεται ότι παράλληλα η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει έκπτωση στα τιμολόγια της, η οποία διαμορφώνεται σε 30% ως τις 300 kWh και φτάνει ως το 40% για κατανάλωση από 300 ως 600 kWh. Έτσι το συνολικό ποσό, μόνο για την επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος φτάνει, πλέον, στα 280 με 300 εκατ. Ευρώ.
Παράλληλα σε διαδικασία ετοιμασίας είναι και το σχέδιο για την επιδότηση του φυσικού αερίου. Το κονδύλι που θα διατεθεί υπολογίζεται σε 150 με 200 εκατ. Ευρώ, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι στο τραπέζι υπάρχουν δύο σενάρια. Στο πρώτο σενάριο, η επιδότηση φυσικού αερίου- η οποία προβλέφθηκε με σχετική τροπολογία- θα τεθεί υπό την “ομπρέλα” του επιδόματος θέρμανσης, που θα έχει αυξημένα (20-30%) εισοδηματικά όρια έτσι ώστε να καλύψει μεγαλύτερο αριθμό δικαιούχων.
Στο δεύτερο σενάριο, η επιδότηση θα έχει οριζόντιο χαρακτήρα, δηλαδή θα αφορά σε όλα τα νοικοκυριά, όπως ακριβώς ισχύει για την επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος. Σε αυτήν την περίπτωση, το ποσό της έκπτωσης θα περάσει στους λογαριασμούς του φυσικού αερίου είτε των πολυκατοικιών για τη θέρμανση είτε και των οικιακών καταναλωτών.
Ευρωπαϊκή αντίδραση
Πάντως το όλο θέμα συζητήθηκε χτες στο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας και Περιβάλλοντος της ΕΕ χωρίς ωστόσο να ληφθούν αποφάσεις που παραπέμπονται στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 21-22 Οκτωβρίου.
Στο μεταξύ η Επιτροπή θα έχει υποβάλει ανακοίνωση σχετικά με τις αυξανόμενες τιμές ενέργειας πριν από τις συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Πάντως, τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ελλάδα δε λείπουν οι εισηγήσεις για μειώσεις στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Ωστόσο παγίως για μια τέτοια κίνηση υπάρχει δισταγμός στο οικονομικό επιτελείο καθώς ο προϋπολογισμός έχει σημαντικά έσοδα, (παρά το λαθρεμπόριο που οργιάζει) βγαίνει από τους ειδικούς φόρους και κυρίως από τον ΦΠΑ 24% στα καύσιμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022 αναμένονται 1,6 δισ. ευρώ περισσότερες εισπράξεις από τον ΦΠΑ.
Έτσι οι όποιες κινήσεις, ακόμη και το τελικό ύψος των επιδομάτων θα αποφασιστούν προϊόντος του χρόνου και όταν ξεκαθαρίσει το τοπίο. Το πάγιο πάντως μέλημα είναι να μην πειραχτεί ο λογαριασμός των διαθεσίμων που ξεπερνούν τα 40 δισ. ευρώ όπως αναφέρει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού. Οπότε είτε με ένα μικρό μέρος αυτών των κεφαλαίων είτε με νέο δανεισμό εξετάζεται η στήριξη νοικοκυριών κι επιχειρήσεων για την ενεργειακή ακρίβεια.
Υπενθυμίζεται ότι στο πλάνο για τις εκδόσεις χρέους ήταν να βγει μια τελευταία ομολογιακή έκδοση, προς το τέλος της χρονιάς, αλλά λόγω της συγκυρίας ίσως έρθει τελικά νωρίτερα.
Πάντως όλο το σχέδιο διαχείρισης θα συνεκτιμηθεί με τους θεσμούς στο πλαίσιο της 12ης αξιολόγησης.
Γιώργος Αλεξάκης
