Όλα αυτά εν αναμονή της «Εργαλειοθήκης» που θα αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο τέλος του μήνα μετά από σχετικές εισηγήσεις της Κομισιόν, που ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται γνωστές.
Έτσι η κυβέρνηση με στόχο κυρίως τα νοικοκυριά προσπαθεί να στηρίξει το εισόδημα απέναντι στις αυξήσεις στο πετρέλαιο, στο φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα. Το συνολικό πακέτο φτάνει τα 500 εκ. ευρώ με τα 300 εκ. ευρώ να στοχεύουν στην απορρόφηση μέρους των αυξήσεων στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος. Πιο συγκεκριμένα η αρχική μηνιαία επιδότηση των 9 ευρώ αυξάνεται στα 15 ευρώ (δηλαδή 60 ευρώ στο τετράμηνο Σεπτεμβρίου- Δεκεμβρίου). Αυτό για τους συνδρομητές της ΔΕΗ και κάποιων άλλων παρόχων, που ακολουθούν τις σχετικές κυβερνητικές παινέσεις, συνοδεύεται και από μια επιπλέον έκπτωση που αθροιστικά προς ώρας, με βάση τις κυβερνητικές αναφορές, οδηγεί και σε απορρόφηση άνω του 80% των ανατιμήσεων. Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει έκπτωση ως 40% για μηνιαίες καταναλώσεις ως 600 kWh.
Τα υπόλοιπα 200 εκατ. ευρώ πηγαίνουν σε δράσεις «ανάχωμα» στις ανατιμήσεις σε πετρέλαιο-φυσικό αέριο. Σύμφωνα μάλιστα με κυβερνητικές πηγές οι δράσεις αυτές θα καλύψουν το 75% των νοικοκυριών. Ειδικά για το φυσικό αέριο, όπου η κατάσταση έχει ξεφύγει στις διεθνείς αγορές, προωθείται η διπλή ενίσχυση, στους δικαιούχους επιδόματος θέρμανσης που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Έτσι η απορρόφηση των ανατιμήσεων εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει και το 43%, ενώ για τους υπόλοιπους, που είναι εκτός περιμέτρου επιδόματος θέρμανσης, το «κούρεμα» στις αυξήσεις φτάνει στο 25%.
Αναλυτικά, στις ανακοινώσεις που θα γίνουν στις 11 σήμερα προβλέπεται να ενταχθούν τα εξής μέτρα:
- Μέσω της ΔΕΠΑ Εμπορίας, με τρόπο ώστε να μην εκληφθεί ως κρατική επιδότηση της εταιρίας, αναμένεται να λειτουργήσει μηχανισμός απορρόφησης τουτ 25% της ανατίμησης που έχει υποστεί το φυσικό αέριο. Καθώς η ΔΕΠΑ έχει ένα σημαντικό κομμάτι της πίτας των εισαγωγών φυσικού αερίου εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ως «αμορτισέρ» στην αγορά. Πάντως και εδώ φαίνεται πόσο σημαντικό είναι σε περιόδους κρίσης να υπάρχουν κρατικά εργαλεία παρέμβασης στην αγορά.
- Προωθείται αναθεώρηση των εισοδηματικών – περιουσιακών κριτηρίων με στόχο να δοθεί σε περισσότερους το επίδομα θέρμανσης. Έτσι, εξετάζεται η αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων κατά 20% - 30% (από 12.000 σε 15.000-16.000 ευρώ για τον άγαμο), με παράλληλη προσαύξηση για κάθε προστατευόμενο μέλος από 2.000 ευρώ σε 3.000 ή 4.000 ευρώ.
- Επίσης, με βάση πληροφορίες, αναμένεται να αυξηθεί το ποσό της οριζόντιας επιδότησης για τους λογαριασμούς ρεύματος. Με βάση τις μέχρι τώρα ανακοινώσεις προβλεπόταν η επιδότηση να ανέλθει στα 200 εκατ. ευρώ έως το τέλος του έτους. Αυτό σήμαινε έκπτωση 9 ευρώ ανά 300 Kwh. Με βάση όμως τα τελευταία δεδομένα το κονδύλι αναμένεται να αυξηθεί στα 300 εκατ. ευρώ, με την επιδότηση να κυμαίνεται στο επίπεδο των 13-14 ευρώ. Ουσιαστικά υπάρχει αύξηση της επιδότησης από 30 ευρώ σε 40 ευρώ ανά Mwh.
Πηγές χρηματοδότησης των νέων αυτών παρεμβάσεων αναμένεται να είναι ο προϋπολογισμός, ο λογαριασμός για τη στήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛΑΠΕ), αλλά και τα έσοδα από της δημοπρασίες ρύπων αναμένεται να «τροφοδοτήσουν» με ρευστό τις δράσεις αυτές της κυβέρνησης. Βέβαια υπάρχει και το «μαξιλάρι» ρευστότητας με διαθέσιμα ποσά άνω των 40 δισεκ. αλλά και το ενδεχόμενο νέου δανεισμού. Να σημειωθεί ότι ήδη έχει δρομολογηθεί η δημιουργία του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Εν αναμονή της ΕΕ
Πάντως η όλη επιχείρηση ανάσχεσης των αυξήσεων στην ενέργεια έχει δυναμικό χαρακτήρα και δεν αποκλείεται να ενισχυθεί περαιτέρω ανάλογα με την πορεία διεθνώς των τιμών.
Ήδη η σχετική «εργαλειοθήκη» ετοιμάζεται από την Κομισιόν ώστε να τεθεί υπόψη των ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 21-22 Οκτωβρίου. Με βάση το προσχέδιο προτείνονται μέτρα που αφορούν εισοδηματικές ενισχύσεις, υπό την προϋπόθεση ότι είναι προσωρινή και «στοχευμένη» στους οικονομικά ευάλωτους, πρόβλεψη για «αναβαλλόμενες πληρωμές» λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας για όσους έχουν χαμηλό εισόδημα, πακέτα ενίσχυσης μικρών επιχειρήσεων, μηχανισμούς ευκολότερης εναλλαγής παρόχων, πρόβλεψη μηχανισμού προμηθευτών τελευταίου καταφυγίου, αλλά και μέτρα για την ενεργειακή αναβάθμιση.
Κλειδί βέβαια αποτελεί και το τι θα γίνει με τις επιχειρήσεις που στην Ελλάδα ήδη αντιμετωπίζουν κόστη για ενέργεια αυξημένα κατά 40% σε σχέση με πριν λίγους μήνες. Ήδη η μεταποίηση εκπέμπει SOS ώστε να μην οδηγηθεί η χώρα σε νέα λουκέτα και νέο κύμα αποβιομηχάνισης. Κι αυτό σε συνδυασμό με την εκτίναξη των τιμών στα τρόφιμα, όπου πχ σε σχέση με πέρυσι το ψωμί έχει πάρει 15%, ο καφές 10%, τα ζυμαρικά πάνω από 20%, η ζάχαρη πάνω από 50% κτλ, μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε ένα νέο σπιράλ κρίσης με απρόβλεπτες συνέπειες.
Υπενθυμίζεται ότι με έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ υπάρχει πρόθεση αυξήσεων από 1 στις 4 επιχειρήσεις, λόγω του κύματος ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες, τρόφιμα κι ενέργεια. Ήδη, βέβαια, παρά τη στάση αναμονής που κρατούν πολλές επιχειρήσεις ώστε να μη χάσουν μερίδια αγοράς, καταγράφονται αυξήσεις που πλήττουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό που μάλιστα δεν έχει αυξημένες εισροές καθώς οι μισθοί ουσιαστικά παραμένουν καθηλωμένοι.
Γιώργος Αλεξάκης
