Δείγμα των δυσκολιών που έχει η κατάρτισή του εντοπίζεται βασικά σε δυο μέτωπα. Το ένα έχει να κάνει με την πορεία των τιμών ενέργειας και το άλλο αφορά τη δημοσιονομική “ρότα” που θα ακολουθήσει η ΕΕ μετά και την απόφαση της Γερμανίας να ανακοινώσει ένα “πακέτο” στήριξης της τάξης των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ειδικότερα, με άνοδο κατά 103% έκλεισαν οι σημερινές τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα η οποία για μια ακόμη φορά τον τελευταίο μήνα είναι η ακριβότερη αγορά της Ευρώπης. Η κίνηση αυτή οφείλεται αφενός στην ενσωμάστωση των υψηλών τιμών TTF Αυγούστου αλλά και στην αυξημένη στάθμιση στο ενεργειακό μείγμα του φυσικού αερίου για σήμερα. Να σημειωθεί ότι μέσα σε 48 ώρες από τα 387 ευρώ έπεσαν στα 182 ευρώ ανά MWh, αλλά σήμερα επανήλθαν σε υψηλά επίπεδα λόγω της μεγάλης συμμετοχής του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μίγμα της χώρας.

Η συμμετοχή του φυσικού αερίου στο εγχώριο μείγμα βρίσκεται σήμερα στο 33,5 %. Οι ΑΠΕ μετέχουν στο μείγμα κατά 27,6%, οι λιγνίτες στο 4,2% και τα  υδροηλεκτρικά στο 4%, ενώ οι εισαγωγές έχουν  μερίδιο 23,5%. Αντίθετα το μερίδιο των εξαγωγών υποχωρεί στο 6,8%.

Δημοσιονομικές ισορροπίες

Σε σχέση με το τι δημοσιονομικές ισορροπίες θα διαμορφωθούν στην Ευρώπη επίσης ο ορίζοντας είναι θολός. Η απόφαση της Γερμανίας να ανοίξει την κάνουλα των κρατικών χρηματοδοτήσεων με ένα “πακέτο” 200 δισεκ. ευρώ δημιουργεί έντονους προβληματισμούς. Άραγε η ΕΕ θα κινηθεί στην κατεύθυνση ενός πιο χαλαρού δημοσιονομικά δρόμου ή θα επιλέξει το μονοπάτι του κατακερματισμού με όσους έχουν τις δυνατότητες να δρουν αυτόνομα και συχνά σε βάρος της κοινοτικής αλληλεγγύης. Και βέβαια η Ελλάδα είναι μια ξεχωριστή περίπτωση καθώς επιδιώκει μέσα από τον “ορθό δημοσιονομικά” δρόμο την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. 

Σε αυτό το κλίμα κατατίθεται λοιπόν το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού. Βέβαια ήδη ο κ. Σταϊκούρας έχει καταγράψει δύο εναλλακτικά σενάρια για την οικονομία αποτυπώνοντας το δείκτη αβεβαιοτήτων της συγκυρίας. "Τις τελευταίες 10 μέρες είχαμε ανακοινώσεις 10 διαφορετικών οικονομικών μεγεθών. Η οικονομική πολιτική χτίζεται με το σύνολο των οικονομικών δεικτών. Έχουμε πολύ υψηλή ανάπτυξη, μην το προσπερνάμε αυτό. Έχουμε υψηλότερα τουριστικά έσοδα από το 2019. Έχουμε 6% λιγότερη ανεργία. Έχουμε υψηλότερες επενδύσεις και εξαγωγές, που σημαίνει υψηλότερο διαθέσιμο εισόδημα. Έχουμε διπλή αύξησης του κατώτατου μισθού και σημαντικές μειώσεις φόρων. Αυτά είναι τα σημαντικά στοιχεία της οικονομίας. Από την άλλη πλευρά έχουμε ένα εξαιρετικά αρνητικό στοιχείο που επηρεάζει την καθημερινότητα των πολιτών και αυτό είναι ο υψηλός πληθωρισμός. Η κυβέρνηση έρχεται να δώσει 13 εκατομμύρια ευρώ φέτος για μέτρα. Εκ των οποίων τα 10 δισεκατομμύρια είναι για την επιδότηση του ρεύματος στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η εκτίμησή μας είναι ότι η πίεση θα είναι έντονη φέτος με χαμηλότερους ρυθμούς αύξησης του πληθωρισμού του χρόνου. Πάλι θα είναι υψηλός ο πληθωρισμός του χρόνου, και επίμονος, αλλά και σε όλη την Ευρώπη θα είναι υψηλός. Έχουμε ένα εξωγενές πρόβλημα, που απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις. Από το δεύτερο τρίμηνο του 2023 θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωση του υψηλού πληθωρισμού, κατά το βασικό σενάριο", είπε.

"Το δυσμενές σενάριο, θα ταράξει την οικονομία και θα οδηγήσει την Ευρώπη σε ύφεση το 2023. Γι’ αυτό χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί και να έχουμε πολεμοφόδια. Η Ελλάδα δεν έχει επενδυτική βαθμίδα και πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όσο βοηθάμε, δίνουμε τα περισσότερα στην Ευρώπη και αυτό έχει αποδειχθεί. Εάν δεν προσέξουμε τα δημοσιονομικά μας, με δεδομένο ότι το κόστος δανεισμού είναι υψηλό σε όλη την Ευρώπη, θα οδηγηθούμε σε καταστάσεις που βιώσαμε πρόσφατα. Η Ελλάδα για παράδειγμα να μην έχει πρόσβαση στις αγορές", τόνισε χαρακτηριστικά.

Προβλέψεις

Σε σχέση με τις προβλέψεις με βάση όσα έχει αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, στην εισαγωγική ομιλία του στο συνέδριο του Economist,  το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί εφέτος στα περίπου 210 δισ. ευρώ και στα 220 δισ. ευρώ το 2023, αυξανόμενο εφέτος κατά 5,3% (από αρχική εκτίμηση 3,1%) και λίγο πάνω από 2% το επόμενο έτος, την ώρα που προς ώρας ο ευρωπαϊκός μέσος όρος εκτιμάται στο 3,1%. Ο δε, πληθωρισμός φέτος εκτιμάται ότι  θα κλείσει μεσοσταθμικά σε ετήσια βάση στο 9% και θα αποκλιμακωθεί στο 3% το 2023.

Σε ό,τι αφορά το τελικό αποτέλεσμα θα προβλέπεται η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος, αλλά σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που προβλέπονται στο μεσοπρόθεσμο. Όπως αναφέρουν οι τελευταίες πληροφορίες, το πρωτογενές πλεόνασμα θα κυμαίνεται στην περιοχή του 0,5% έως και 0,7% και πάντως σε κάθε περίπτωση χαμηλότερα από το 1%. Σημειώνεται ότι με βάση το μεσοπρόθεσμο υπήρχε η δέσμευση ότι θα έπρεπε να επιτύχει πλεόνασμα στο 2% του ΑΕΠ.

Μέτρα

Επίσης στο Προσχέδιο αναμένεται να ενταχθούν μια σειρά από μέτρα που έχουν ήδη ανακοινωθεί από τον Πρωθυπουργό στη ΔΕΘ. Συγκεκριμένα:

• Μονιμοποίηση της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών. Το κόστος ανέρχεται στα 871 εκατ. ευρώ. 

• Μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα. Το κόστος ανέρχεται στα 765 εκατ. ευρώ. 

• Απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος για επιτηδευματίες και μικρές επιχειρήσεις, με ακαθάριστα έσοδα έως 2 εκατ. ευρώ ετησίως, που αυξάνουν τον μέσο ετήσιο αριθμό εργαζομένων πλήρους απασχόλησης, κατ’ ελάχιστο για 3/12 σε ετήσια βάση, για το έτος που συντελείται η αύξηση.

• Κίνητρα μετατροπής συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε πλήρη απασχόληση, για επιχειρήσεις με υψηλά ποσοστά εργαζόμενων μερικής απασχόλησης. Από φέτος και ως το τέλος του 2023, όσες επιχειρήσεις έχουν ποσοστό εργαζομένων με μερική απασχόληση άνω του 50%, για συμβάσεις εργαζομένων τους που έχουν συναφθεί πριν τις 10 Σεπτεμβρίου και μετατραπούν από μερικής σε πλήρους απασχόλησης, απαλλάσσονται, για 1 έτος, από το 40% των ασφαλιστικών εισφορών για τον εν λόγω εργαζόμενο.

• Επέκταση επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα, για 32.000 γυναίκες, από τους 6 στους 9 μήνες, από το 2023. Το κόστος ανέρχεται στα 64 εκατ. ευρώ. 

• Μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στους δημοσίους υπαλλήλους. Το κόστος ανέρχεται στα 202 εκατ. ευρώ. 

• Κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων.

• Άμεση διευθέτηση παγίων μισθολογικών αιτημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων.

• Αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των 20.000 γιατρών του Ε.Σ.Υ., από την 1η Ιανουαρίου 2023, με αύξηση του βασικού μισθού, του επιδόματος νοσοκομειακής απασχόλησης και του επιδόματος θέσης ευθύνης. 

• Μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης σε 1 εκατ. συνταξιούχους. Το κόστος ανέρχεται στα 274 εκατ. ευρώ. 

• Αύξηση κύριων συντάξεων το 2023. Η αύξηση αφορά 1,5 εκατ. συνταξιούχους με χαμηλή ή μηδενική προσωπική διαφορά. Το ύψος της αύξησης θα προκύπτει κατά 50% από την αύξηση του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή στο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.Υπολογίζεται, στο πρώτο έτος εφαρμογής, η αύξηση να υπερβεί το 6%. Το κόστος αναμένεται να ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ για το 2023.

• Αύξηση ΚΑΠ των ΟΤΑ, από το 2023. Το κόστος ανέρχεται στα 120 εκατ. ευρώ. 

• Αναστολή ισχύος του ΦΠΑ στο 24% για νέες οικοδομές, έως τέλος του 2024, Το κόστος ανέρχεται στα 18 εκατ. ευρώ. 

• Αναμόρφωση πλαισίου λειτουργίας κεφαλαιαγοράς, έως το τέλος του 2023, με σημαντικά επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα, όπως είναι: 

• Η μείωση του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων, από το 0,5% στο 0,2%.

• Η μείωση κατά 50% του φόρου χρηματιστηριακών συναλλαγών.

• Η κατάργηση του φόρου τόκων ομολόγων σε επιχειρηματικά και κρατικά ομόλογα. 

• Επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ στις μεταφορές, στον καφέ, στα μη αλκοολούχα ποτά, στα γυμναστήρια, στις σχολές χορού, στον κινηματογράφο και στο τουριστικό πακέτο, έως τον Ιούνιο του 2023. Το κόστος ανέρχεται στα 246 εκατ. ευρώ.  

Γιώργος Αλεξάκης