Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σελίδα 90 της Εισηγητικής Έκθεσης του Προϋπολογισμού 2023, «η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στον προϋπολογισμό αποτελεί βασική συνιστώσα του νέου συστήματος δημοσιονομικής μεταρρύθμισης. Η διαδικασία ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης στον προϋπολογισμό (Green Budgeting) ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2020, όταν η χώρα προσχώρησε στο δίκτυο συνεργασίας κρατών Paris Collaborative on Green Budgeting που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ. Για την επιτυχία του εγχειρήματος, το Υπουργείο Οικονομικών εργάζεται για την αποτελεσματική συμπερίληψη της πράσινης διάστασης στη δημοσιονομική διαχείριση σύμφωνα και με τα διεθνή πρότυπα, συνδέοντας αυτή τόσο με τις επισκοπήσεις δαπανών όσο και με τον προϋπολογισμό επιδόσεων. Το σχεδιαζόμενο σύστημα πράσινου προϋπολογισμού (green budgeting) αναμένεται να υποστηρίζει αποτελεσματικά την ενσωμάτωση στα διάφορα στάδια της διαδικασίας προϋπολογισμού των κύριων κυβερνητικών στόχων και δεσμεύσεων στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής στρατηγικής της χώρας» αναφέρει το Υπ. Οικονομικών και συμπληρώνει ότι:
«Η Ελλάδα λαμβάνει υπόψη της τη διεθνή εμπειρία προκειμένου το σύστημα που θα διαμορφωθεί να ενσωματώνει καλές διεθνείς πρακτικές, ώστε να υποστηρίζει τη βέλτιστη ανταπόκριση της χώρας στις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών στους οποίους μετέχει. Παράλληλα, λαμβάνεται μέριμνα για τη βέλτιστη ενσωμάτωση των πρακτικών αυτών, προσαρμοσμένων στις ειδικές συνθήκες της ελληνικής κοινωνίας.
Η παρουσίαση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των χρηματοδοτούμενων πολιτικών αναμένεται να υποστηρίξει τη λήψη αποφάσεων σε συστημικό - ολιστικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τόσο οικονομικά δεδομένα, όσο και στοιχεία επίδοσης, τα οποία θα παρακολουθούνται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού επιδόσεων, καθώς επίσης και τις ειδικές συνθήκες που ισχύουν διεθνώς στον τομέα της ενέργειας.
Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων, συστάθηκε υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Οικονομικών, κοινή ομάδα εργασίας με τα αρμόδια στελέχη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η ομάδα αυτή εργάστηκε το 2022 για τη θέσπιση των γενικών κανόνων και της βασικής μεθοδολογίας αναφορικά με τον τρόπο ενσωμάτωσης της πράσινης διάστασης στον προϋπολογισμό. Η μεθοδολογία αυτή αναμένεται να συμπληρωθεί περαιτέρω τα επόμενα έτη, ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη εξειδίκευση στο σκέλος των δαπανών και σταδιακή επέκταση στο σκέλος των εσόδων.
Οι βασικοί κανόνες, οι οποίοι διαμορφώθηκαν κατά τα ανωτέρω και σε στενή συνεργασία με εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ, αναφορικά με την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στον προϋπολογισμό έχουν ως ακολούθως:
Η αξιολόγηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των πολιτικών που αναμένεται να χρηματοδοτηθούν γίνεται στο επίπεδο του Προγράμματος, αναλύοντας τις ειδικότερες δράσεις που αυτό περιλαμβάνει.
Οι δράσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα αξιολογούνται ως προς τη θετική, αρνητική ή ουδέτερη συμβολή τους σε κάθε έναν από τους έξι στόχους που ορίζει η ευρωπαϊκή ταξινόμηση των στόχων βιώσιμων δραστηριοτήτων και συγκεκριμένα: α) μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, β) προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, γ) βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και των θαλάσσιων πόρων, δ) μετάβαση σε κυκλική οικονομία, ε) πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης και στ) προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.
Για την ταξινόμηση των Προγραμμάτων κατά τα ανωτέρω, λαμβάνονται υπόψη οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με τον χαρακτηρισμό των δαπανών ως προς το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
Για τον προϋπολογισμό 2023, παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση (tagging) των Προγραμμάτων των Υπουργείων Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), λαμβάνοντας υπόψη την περιβαλλοντική διάσταση αυτών κατά τα ανωτέρω.»
Οι δράσεις των Προγραμμάτων που εκτιμάται ότι συμβάλουν θετικά στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα αυτών περιλαμβάνονται στα ΕΣΠ των Φορέων Κεντρικής Διοίκησης στην ειδική έκδοση «Προϋπολογισμός Επιδόσεων 2023» που συνοδεύει την παρούσα.
