Με κίνδυνο η Ελλάδα να απολέσει κονδύλια 9 δισεκ. ευρώ, με σπασμένο τον παραδοσιακό άξονα Παρισιού – Βερολίνου και με την Βρετανία να ζητεί επιμόνως τη δραστική περικοπή του κοινοτικού προϋπολογισμού, ξεκινάει το βράδυ της Πέμπτης η συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη διαμόρφωση του κοινοτικού προϋπολογισμού 2013 – 2020. Πρόκειται ουσιαστικά για μια δοκιμασία αντοχής της Ένωσης, που καλείται να πιστοποιήσει στα μάτια των πολιτών της, εάν υπάρχει βούληση για σύμπλευση των 27 ή για υιοθέτηση, έστω και δια της αδράνειας, κεντρόφυγων στρατηγικών, που ήδη ξεδιπλώνονται στο πεδίο της κρίσης χρέους.

Στο πλαίσιο αυτό η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον κ. Σαμαρά, φέρουσα το βάρος της πλέον «προβληματικής χώρας», καλείται να δώσει άλλη μία σκληρή μάχη, σε ένα πεδίο, όπου όλοι καταφέρονται κατά όλων κι όλοι μαζί δυσπιστούν απέναντι στην Ελλάδα. Οι νάρκες που θα πρέπει να αποφύγει ο πρωθυπουργός είναι πολλές, ώστε να διασφαλίσει την απρόσκοπτη ροή ζωτικών κονδυλίων για τα επόμενα χρόνια.

Σημειώνεται ότι ο πήχης του ΕΣΠΑ 2007 – 2013 είναι υψηλός, έστω κι αν «περάσαμε από κάτω λόγω χαμηλής απορροφητικότητας». Έπειτα από διαπραγμάτευση το 2005 η συνεισφορά της Ε.Ε. στη χώρα ανήλθε στα 25 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία, μάλιστα, αποτέλεσαν για την κυβέρνηση Καραμανλή ισχυρό πολιτικό επιχείρημα στα χρόνια 2005 – 2007 απέναντι στην τότε αντιπολίτευση.

Ο κίνδυνος που σήμερα αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι μεγάλος και σωρευτικά προστίθεται στο πρόβλημα ρευστότητας που έχει. Κινδυνεύει να πάει από τα 20,4 δισ. ευρώ που δικαιούται στα 11,2 δισ. ευρώ μετά το 2013. Εκεί υπάρχει μια «γραμμή άμυνας» από τον κοινοτικό κανονισμό, που απαγορεύει τα χρήματα να είναι μικρότερα από το 55% αυτών που ένα κράτος μέλος είχε λάβει με τον προηγούμενο προϋπολογισμό. Άρα, σύμφωνα με ρεαλιστικές προσεγγίσεις κοινοτικών αξιωματούχων, η κυβέρνηση παλεύει για να περιορίσει μία απώλεια που μπορεί να φτάσει από τα 6 έως τα 9,2 δισ. ευρώ.

Οι παγίδες της διαπραγμάτευσης

Δυστυχώς, τα επιχειρήματα των εταίρων μας είναι πολλά. Πιο συγκεκριμένα:

-Ο υπολογισμός των χρημάτων, που δικαιούται κάθε χώρα προσδιορίζεται στη βάση των στοιχείων ΑΕΠ του 2009, όπου η Ελλάδα καταγραφόταν ως πλούσια χώρα. Επιπλέον, με το δεδομένο αυτό, υπάρχει ο ορατός κίνδυνος να εξαιρεθούν οι περισσότερες περιφέρειες της χώρας από τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις

-Η Ελλάδα δεν έχει απορροφήσει 14 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, οπότε εύλογα οι άσπονδοι φίλοι εγείρουν ζητήματα αξιοποίησης υφιστάμενων πόρων ή εισαγωγής συγκεκριμένης ρήτρας αιρεσιμότητας. Όσο μεγαλύτερη η απορρόφηση τόσο μεγαλύτερη και η εκταμίευση, ακόμα κι από το ΕΣΠΑ.

-Το ενδεχόμενο εισαγωγής ρήτρας ελλείμματος και στα κοινοτικά κονδύλια, οδηγεί στον κίνδυνο οι δημοσιονομικά «ανοικτές» χώρες να αντιμετωπίζουν «ποινές» περικοπών. Ως αντιστάθμισμα προτείνεται σε όσους έχουν δημοσιονομική πειθαρχία να παίρνουν μπόνους από ένα αποθεματικό που θα φτάνει στο 5% του προϋπολογισμού.

-Η σύνδεση της επιτυχίας του μνημονίου με την αποδέσμευση κονδυλίων μπορεί να οδηγήσει σε απώλειες ή σε τμηματικές καταβολές ακόμα και του ΕΣΠΑ.

-Η αδυναμία καταβολής ελληνικής εθνικής συνεισφοράς, οδηγεί στο αίτημα ειδικής μεταχείρισης, κάτι που «αδυνατίζει» περαιτέρω τη διαπραγματευτική θέση της χώρας

-Η παραδοσιακή απροθυμία της Βρετανίας να συνεισφέρει έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου των αντιρρήσεων των Ανατολικών (Ουγγαρίας κτλ), αλλά και της Ισπανίας και κυρίως Ιταλίας, που με βεβαρημένα δημόσια οικονομικά, αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους ως μεγάλων κοινοτικών χωρών.

Τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς

Στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες, η Ελληνική Κυβέρνηση υπενθύμισε τις αποφάσεις των προηγούμενων Συμβουλίων για τη διαμόρφωση ενός νέου σχεδίου Μάρσαλ για τη χώρα. Έτσι, θέλησε να αποσυνδέσει το ΕΣΠΑ από τη νέα διαπραγμάτευση, για να αποφύγει τον υπαρκτό κίνδυνο να απολεσθούν κατοχυρωμένα κονδύλια. Επίσης, τόνισε ότι η παρατεταμένη ύφεση έχει οδηγήσει τη χώρα βίαια, με κίνδυνο ανθρωπιστικής καταστροφής, σε επίπεδο ΑΕΠ προηγούμενων δεκαετιών, οπότε ο η βάση του ΑΕΠ του 2009 είναι άκυρη.

Άτυπος σύμμαχος οι σφοδρές αντιδράσεις της Γαλλίας στις περικοπές της ΚΑΠ και των διαρθρωτικών ταμείων, οι οποίες μπορεί να συμπαρασύρουν και την ελληνική περίπτωση.

Οι αντίπαλοί μας

Η Βρετανία και τα κράτη της Βόρειας Ευρώπης επικαλούμενα ν δική τους οικονομική κρίση αλλά και τα πολύ φτωχά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης λέγοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειδική μεταχείριση αποτελούν τους αντιπάλους της Ελλάδας.

Αναλυτές, πάντως, δεν θεωρούν καθόλου βέβαιο ότι θα υπάρξει απόφαση, που ίσως παραπεμφθεί το Δεκέμβριο, κάτι που αποτελεί άλλο ένα πρόβλημα για τη χώρα

Το κρυφό χαρτί Ρομπέι

Οι περικοπές στους μισθούς της κοινοτικής υπαλληλίας ίσως αποτελέσει το κλειδί για την διαμόρφωση της ενδεχόμενης λύσης. Αποτελεί σύμφωνα με πληροφορίες ένα κρυφό χαρτί του προέδρου του Συμβουλίου. Η αρχική πρόταση της Κομισιόν ήταν αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού κατά 4.8%, ενώ οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις μεταξύ Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατέληξαν σε «αδιέξοδο».

Η τελευταία πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπέι, έκανε λόγο για προϋπολογισμό ύψους 950 δισεκ. €, 75 δισεκ. € δηλαδή λιγότερα από την αρχική πρόταση της Κομισιόν, με σαφείς μειώσεις τόσο στην αγροτική και την περιφερειακή πολιτική της ΕΕ.

Στο μεταξύ στην επιστολή προς τους αρχηγούς κρατών της ΕΕ ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειών, Ραμόν Λουί Βαλσαρσέλ, υπογραμμίζει τον κίνδυνο οι περιφερειες «να στερηθούν τα απαραίτητα μέσα για να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν».

Σε δύσκολη θέση οι περιφέρειες της Ε.Ε.

Ο Πρόεδρος Βαλσαρσέλ προειδοποίησε ότι τυχόν «νέες περικοπές στα κονδύλια της πολιτικής για τη συνοχή θα μπορούσαν να βλάψουν τις προοπτικές ανάπτυξης και να πλήξουν την οικονομική ανάκαμψη».

«Ενόψει του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 22-23 Νοεμβρίου 2012, θα ήθελα να υπενθυμίσω το αποτέλεσμα που έχουν αυτές οι επενδύσεις, χάρη στη συγχρηματοδότηση από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο» τόνισε ο Βαλσαρσέλ.

«Στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία, θεωρούμε σοβαρό σφάλμα να στερηθούμε τη συνεισφορά από έναν προϋπολογισμό όπως αυτός της ΕΕ —τη μόνη δημόσια και σταθερή πολυετή πηγή χρηματοδότησης για τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης, η οποία κατά 94% προορίζεται για επενδύσεις», συνέχισε.

Αφού κάλεσε τους αρχηγούς των κρατών μελών να επιτευχθεί συμφωνία για τον προϋπολογισμό πριν τα τέλη του 2012, προκειμένου να μην «υπάρξουν καθυστερήσεις» στον προγραμματισμό της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, υπογράμμισε ότι είναι αναγκαία η «εφαρμογή του Συμφώνου για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση», προκειμένου να «υπάρξουν πραγματικές επενδύσεις».