Στο φόντο της επίσκεψης Junker στην Αθήνα φαίνεται ότι η Επιτροπή αναλαμβάνει πιο ενεργό ρόλο, μετά και την παραδοχή από το νέο πρόεδρο ότι ο υβριδικός θεσμός της τρόικας δεν έχει την απαιτούμενη ευρωπαϊκή νομιμοποίηση. Προφανώς ήλθε η ώρα για ένα συνολικό rebranding της ξένης εποπτείας της χώρας, με τη Γερμανία λόγω κυρίαρχης θέσης στην Επιτροπή και την Task Force.

Ερώτημα πάντως αποτελεί το πώς το ΔΝΤ θα συνεχίσει τη χρηματοδότηση της χώρας, καθώς εκκρεμούν δόσεις, οι οποίες όμως δίνονται με το κριτήριο της βιωσιμότητας του χρέους. Είναι προφανές ότι η κίνηση αυτή ανοίγει το διάλογο για τη διαχείριση του Ελληνικού χρέους, κάτι που θα έχει συνολικές γεωπολιτικές προεκτάσεις. Στο συζήτηση που θα γίνει θα φανεί, εάν, (όπως εκτιμάται), Γερμανία και ΗΠΑ (που ασκεί μεγάλη επιρροή στο ΔΝΤ), θα ισορροπήσουν τα εθνικά τους συμφέροντα εν Ελλάδι, σε μια κρίσιμη περίοδο για την Ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και τη ΝΑ Ευρώπη. Το πιο πιθανό είναι η Γερμανί αν έχιε τον πρώτο οικονομικό λόγο στη χώρα μέσω της Task Force και οι ΗΠΑ πιέζοντας μέσω ΔΝΤ να αποσπάσουν μια σχετική αναδιάρθρωση χρέους, αλλά και διαιώνιση της σοβαρής αμυντικής και γεωπολιτικής παρουσίας τους στη χώρα.
Έτσι, σύμφωνα με το Reuters οι Βρυξέλλες εξετάζουν το ενδεχόμενο να καταργήσουν την τρόικα η οποία αξιολογεί την πορεία εκτέλεσης του προγράμματος οικονομικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα και να αναθέσουν στην Αθήνα να εφαρμόσει ένα δικό της σχέδιο για την ανάταξη της ελληνικής οικονομίας, με αντάλλαγμα μια ελεγχόμενη ροή ελάφρυνσης χρέους.
Η διάλυση της τρόικας -που αποτελείται από κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και ορισμένοι στην Ελλάδα «παρομοιάζουν με την κατοχή της ναζιστικής Γερμανίας», όπως τονίζει το πρακτορείο- θα είναι ένα από τα κεντρικά στοιχεία του νέου σχεδίου για την Αθήνα, σύμφωνα με τις πηγές αυτές.
Μετά την έξοδο της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας από τα προγράμματα στήριξης των οικονομιών τους νωρίτερα φέτος, η τρόικα συνεχίζει τις επιθεωρήσεις μόνον στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Κύπρου. Ορισμένοι ειδικοί προβλέπουν ότι η Αθήνα θα χρειαστεί περαιτέρω βοήθεια.
Βάσει του σκεπτικού που περιέγραψαν οι πηγές του Ρόιτερς, οι έλεγχοι που ασκεί η τρόικα θα αντικατασταθούν από μια ειδική ομάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θα διενεργεί ελέγχους ανά διετείς περιόδους και όχι κάθε τρεις μήνες, εάν η Ελλάδα δεν χρειαστεί νέο δανεισμό.

Τα ανταλλάγματα για την κατάργηση της τρόικας

Σε αντάλλαγμα η Αθήνα θα δεσμευτεί σε ένα εξαετές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, και όταν επιτυγχάνει τα ορόσημα που θα της έχουν τεθεί θα εξασφαλίζει ελάφρυνση χρέους με κάποια μορφή, όπως για παράδειγμα την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των ισχυόντων δανείων μάλλον, παρά τη χορήγηση νέων.

«Δεν θα υπάρχει τρόικα», είπε ένας αξιωματούχος ο οποίος είναι ενήμερος για τους υπό συζήτηση σχεδιασμούς, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Θα πρέπει οι Έλληνες να αναλάβουν τις μεταρρυθμίσεις. Οι Έλληνες θα πρέπει να καταρτίσουν ένα πρόγραμμα ως τον Οκτώβριο, και κατόπιν θα υπάρξει απόφαση (γι' αυτό) ως τον Δεκέμβριο για τις αρχές του 2015», είπε η πηγή αυτή.
Για την περίπτωση που υπάρξει υποτροπή, στην Ελλάδα θα χορηγηθεί μια προληπτική γραμμή πιστώσεων από την ευρωζώνη, είπε ένας δεύτερος αξιωματούχος. Εάν χρησιμοποιηθεί, θα επανέλθει η αυστηρότερη επιτήρηση.
Το ΔΝΤ παράλληλα θα συνεχίσει χωριστά το πρόγραμμα στήριξης ως το 2016, ασκώντας επιρροή στην Αθήνα.
«Ήταν λάθος το ότι δεν δόθηκε μια προληπτική γραμμή πιστώσεων στην Πορτογαλία», είπε ο ίδιος αξιωματούχος, αναφερόμενος στην ολοκλήρωση του προγράμματος της Λισαβόνας χωρίς να έχει συμφωνηθεί μια λύση της υστάτης προσφυγής. «Δεν μπορεί να κάνει κάποιος το ίδιο λάθος με την Ελλάδα», πρόσθεσε.
Η κατάργηση της τρόικας θα σηματοδοτήσει το τέλος του μοντέλου της επιβολής των οικονομικών μεταρρυθμίσεων στην Αθήνα, που πολλοί στην Ελλάδα και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επέκριναν.
Μια κρίσιμη αξιολόγηση της πορείας του προγράμματος της Ελλάδας θα αρχίσει με τις συνομιλίες στο Παρίσι τον Σεπτέμβριο, καθώς η ελληνική κυβέρνηση έχει επιχειρηματολογήσει πως η μακρόχρονη αυτή διαδικασία θα έβλαπτε το κλίμα εάν γινόταν στην ελληνική πρωτεύουσα, αναφέρει το Ρόιτερς. Το νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα θα έχει ως λέξεις κλειδιά στον τίτλο του εκφράσεις όπως «ανάπτυξη και απασχόληση», μεταφέροντας εκεί την έμφαση, παρά στις δημοσιονομικές περικοπές. Το προσχέδιό του θα καταρτιστεί από την ελληνική κυβέρνηση.
Η έναρξη αυτού του εξαετούς προγράμματος θα επέτρεπε στην ΕΚΤ να αποσυρθεί από τη διαδικασία.
Το κρίσιμο για τους ευρωπαίους αξιωματούχους είναι να φανεί ότι οι μεταρρυθμίσεις εφαρμόζονται με την πρωτοβουλία της κυβέρνησης της Ελλάδας και όχι επειδή επιβάλλονται από το εξωτερικό, επέμειναν αξιωματούχοι. Παράλληλα, το Ρόιτερς σημειώνει πως το σχέδιο αυτό θα ενίσχυε την κυβέρνηση της Ελλάδας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και πιθανόν θα εξασφάλιζε την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας μετά το τέλος της θητείας του Κάρολου Παπούλια τον Μάρτιο του 2015.
Ωστόσο για να λειτουργήσει ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να ξεπεραστούν πολλά εμπόδια. Εάν η Αθήνα χρειαστεί νέο δανεισμό, για παράδειγμα για να στηρίξει τις τράπεζές της, αυτό θα απαιτούσε ένα νέο μνημόνιο. «Αν χρειαστεί περαιτέρω δανεισμός από άλλα κράτη, δεν υπάρχει ούτε ένα κοινοβούλιο στην Ευρώπη που θα τον ενέκρινε», είπε η ευρωπαϊκή πηγή.
Έλληνες κυβερνητικοί αξιωματούχοι λένε πως ελπίζουν ότι μπορεί να αποφευχθεί ένα νέο πακέτο στήριξης. «Δεν θέλουμε νέο πρόγραμμα λιτότητας. Δεν θέλουμε άλλα χρήματα», είπε ένα στέλεχος της ελληνικής κυβέρνησης στο Ρόιτερς.
«Είμαστε δεσμευμένοι στις μεταρρυθμίσεις. . . αλλά δεν θα θέλαμε να έχουμε ένα μαχαίρι στο λαιμό, διότι αυτό πλήττει την προώθηση αυτών των μεταρρυθμίσεων», είπε ο ίδιος έλληνας κυβερνητικός αξιωματούχος και πρόσθεσε πως η ιδέα της ελάφρυνσης χρέους κατά στάδια θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα, αρκεί ο μηχανισμός αξιολόγησης να μην έχει «καμιά ομοιότητα» με αυτόν της τρόικας.
Οι βασικές επιλογές για την ελάφρυνση χρέους οι οποίες εξετάζονται είναι η μείωση των επιτοκίων δανεισμού ή η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων. Αυτοί οι όροι πάντως θα ισχύσουν μόνον για τα δάνεια που έχουν χορηγήσει κράτη της Ευρωζώνης, που ανέρχονται περίπου στο μισό ποσό του ελληνικού χρέους, Τα δάνεια της ΕΚΤ ή του ΔΝΤ δεν θα επηρεαστούν.
«Υπάρχει μεγάλη διαφορά αν έχεις 30 χρόνια για την αποπληρωμή ή 50», εξήγησε ένας αξιωματούχος.
Οι σχεδιασμοί αυτοί, έναντι των οποίων σύμφωνα με το Ρόιτερς διάκειται ευνοϊκά ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αντώνης Σαμαράς, θα γίνονταν επίσης ευνοϊκά δεκτοί από τον εκλεγμένο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

Αντίδραση ΣΥΡΙΖΑ

Σε σχόλιο του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, για τη συνάντηση Σαμαρά-Γιούνκερ η Αξιωματική Αντιπολίτευση τονίζει ότι «η επαναλαμβανόμενη αφήγηση περί τέλους της κρίσης και η σύγκριση ανόμοιων καταστάσεων γίνεται μόνο και μόνο για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η σκληρή μνημονιακή πολιτική της λιτότητας που εφαρμόζει πιστά ο κ. Σαμαράς και υποστηρίζεται από κυρίαρχους κύκλους στην Ευρώπη. Η εμμονή, όμως, σε αυτή την πολιτική είναι που έχει οδηγήσει και συνεχίζει να οδηγεί σε αδιέξοδο την κοινωνία και την οικονομία έχοντας εγκαταστήσει ένα μνημονιακό καθεστώς, γεγονός που αποδεικνύεται καθημερινά και από το πολυνομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα καθώς και από την βάρβαρη και άδικη φορολογία των ακινήτων».

Στο φόντο των σημαντικών αυτών εξελίξεων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον λαμβάνει η προκήρυξη του Διεθνούς Γύρου Παραχωρήσεων των Δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης στις 20 θαλάσσιες περιοχές (blocks) στο Ιόνιο και Νότια της Κρήτης, η οποία όμως, όπως αναφέρεται στο τεύχος δε θα περάσει από τη Βουλή.

Η κίνηση αυτή αναμένεται να ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων καθώς με το γεωπολιτικό κι ενεργειακό παζάρι ανοικτό, όπως προαναφέρθηκε, οι εξελίξεις με τους υδρογονάνθρακες λαμβάνουν ενδιαφέροντες διαστάσεις, καθώς ς κολοσσοί από Γαλία, ΗΠΑ, Ισραήλ, Κίνα και Ρωσία ενδιαφέορονται...
Γιώργος Αλεξάκης