Πρώτο και κύριο η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των χρημάτων του ΤΧΣ, που βρίσκονται σε επίπεδο λίγο πάνω από τα 11 δισ. ευρώ. Χωρίς, πλέον, οι τράπεζες να έχουν ανάγκη κεφαλαιακών ενέσεων τα χρήματα αυτά των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων αποτελούν ένα «καλό κουμπαρά». Ωστόσο αυτός δεν μπορεί να ανοίξει κατά το δοκούν, αλλά απαιτείται πολιτική απόφαση με συνεννόηση των εταίρων.

Είναι ενδεικτικό ότι από την πλευρά του ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ πριν λίγες ημέρες  μετά το τελευταίο  Eurogroup ανέφερε ότι υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές για την αξιοποίηση των χρημάτων αυτών:

• Να επιστραφούν στον EFSF για τη μείωση του χρέους.

• Να παραταθεί για ένα χρόνο η διαθεσιμότητά τους για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονται (τράπεζες) κάτι που μπορεί να γίνει εύκολα.

Ωστόσο επεσήμανε ότι στο ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθούν για διαφορετικό σκοπό (όχι για τις τράπεζες) τότε η αλλαγή αυτή θα  πρέπει να περάσει από το Συμβούλιο του EFSF και ίσως και από ορισμένα ευρωπαϊκά κοινοβούλια.

Στο φόντο αυτό η κυβέρνηση αναμένεται να θέσει στην επικείμενη διαπραγμάτευση με την τρόικα το όλο ζήτημα με στόχο την αξιοποίησή τους γα την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού. Η κίνηση αυτή αναμένεται να οδηγήσει μαθηματικά σε όξυνση της πολτικής αντιπαράθεσης καθώς η αξιωματική αντιπολίτευση με τον αέρα των δημοσκοπήσεων θα σηκώσει τους τόνους με στόχο τη διεκδίκηση ρόλου στη λήψη αποφάσεων.

Το δεύτερο στοίχημα έχει να κάνει με τη σχέση των τραπεζών με την πραγματική οικονομία.

«Ο τραπεζικός τομέας λειτουργεί πλέον σε στέρεες βάσεις και οι τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν το ρόλο που τους αναλογεί για την ουσιαστική ενίσχυση της ρευστότητας και την ανάκαμψη της οικονομίας» αναφέρουν κύκλοι το υπουργείου Οικονομικών στέλνοντας το μήνυμα. Ωστόσο τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα εδώ . Το άνοιγμα της κάνουλας των τραπεζών έχει να κάνει κύρια με την πορεία της οικονομίας κι όχι με την κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών. «Λεφτά υπάρχουν, αλλά δεν τα παίρνει κανείς». Αυτό επεσήμανε μιλώντας στο Reporter υψηλό στέλεχος συστημικής τράπεζας αναφερόμενος στην πιστωτική επέκταση που αναζητείται ακόμα… Αξίζει να σημειωθεί ότι π.χ. η ΕΤΕ μέχρι τέλους του έτους έχει διαθέσιμα 2 δισ. προς δανειοδότηση ΜμΕ. Το θέμα είναι ότι είτε  κανείς δεν τα ζητά λόγω φόβου για το οικονομικό μέλλον, είτε τα απαιτούμενα collateral δεν μπορούν να τα εκπληρώουν οι επιχειρήσεις…

Το τρίτο σημείο που αποτελεί πρόκληση για την κυβέρνηση έχει να κάνει με την πολιτική διαχείριση των αποτελεσμάτων των τέστ αντοχής. Το Μέγαρο Μαξίμου θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τα αποτελέσματα για να πιστοποιήσει την ορθότητα των πολιτικών επιλογών.

Ανοικτό ενδεχόμενο να μειωθεί το χρέος

Κύκλοι του υπ. Οικονομικών αναφέρουν ότι «σήμερα οι τέσσερις συστημικές  τράπεζες υπερκαλύπτουν τους όρους κεφαλαιακής επάρκειας που θέτει η Βασιλεία ΙΙΙ. Μπορούν να υποστηρίξουν ότι είναι από τις καλύτερα κεφαλαιοποιημένες τράπεζες τις Ευρώπης.

Το 2013, μετά από την μεγαλύτερη αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος σε επίπεδο πιστωτικών ιδρυμάτων που οδήγησε στον σχηματισμό των τεσσάρων συστημικών τραπεζών με τη σημερινή τους μορφή, ολοκληρώθηκαν οι αυξήσεις των μετοχικών κεφαλαίων (ΑΜΚ) με την συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), συνολικού ποσού περίπου 26 δισ.

Στο πρώτο εξάμηνο του 2014, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες άντλησαν, μέσω Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου περί των 8,3 δισ. ευρώ.

Οι επιτυχημένες ΑΜΚ επέτρεψαν:

Πρώτον, την εξασφάλιση των απαραίτητων κεφαλαίων για τη θωράκιση των ελληνικών τραπεζών εν όψη των stress test της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.  Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν σήμερα επιβεβαιώνουν τον συγκεκριμένο ισχυρισμό.

Δεύτερον, την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές για άντληση ρευστότητας με κόστος χαμηλότερο - σε ορισμένες περιπτώσεις - από το αντίστοιχο του Ελληνικού Δημοσίου.

Τρίτον, τη σηματοδότηση από μέρους των αγορών της αρχής του τέλους για την ελληνική δημοσιονομική κρίση.

Ταυτόχρονα, η διευρυμένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στις τράπεζες επιτρέπει την σταδιακή επιστροφή των ποσών που έχει δανειστεί από το Ελληνικό Δημόσιο και συνεπώς,  την σημαντική μείωση του δημοσίου χρέους» Αυτή η τελευταία αναφορά έχει πυροδοτήσει τα σενάρια ενδεχόμενη μείωση της συμμετοχής του ΤΧΣ στις τράπεζες με αύξηση της ιδιωτικής συμμετοχής, πράγμα που σημαίνει και παραπάνω έσοδα τα οποία θα προστεθούν στα 11,4 δις. ευρώ του «μαξιλαριού» του ΤΧΣ.

Το θέμα πάντως της μείωσης της συμμετοχής του ΤΧΣ στις τράπεζες και της εκποίησης περιουσιακών στοιχείων μαζί με την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου θα μπουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης εν όψει τρόικας. Είναι προφανές ότι το Μαξίμου θα βρεθεί προ σκληρών διλημμάτων καθώς οι εταίροι είναι έτοιμοι να συναινέσουν σε όποια βοήθεια φτάνει να πειστούν ότι οι μεταρρυθμίσεις που έχουν καταγραφεί στο μνημόνιο δε θα μείνουν κενό γράμμα. Εκεί θα κριθεί και συνολικά το μέλλον του προγράμματος, αλλά και της πολιτικής πορείας της χώρας.

Γιώργος Αλεξάκης