Κεντρικά στοιχεία του νέου αναπτυξιακού μοντέλου θα πρέπει να είναι η ποιοτική εκπαίδευση και η κατάρτιση των εργαζομένων, η νέα επιχειρηματικότητα και η καινοτομία, η αύξηση της απασχόλησης και η επένδυση στις δεξιότητες.
Στην πρόταση αυτή καταλήγει μελέτη του ΙΣΤΑΜΕ (Ινστιτούτο Στρατηγικών και Αναπτυξιακών Μελετών Ανδρέας Παπανδρέου) η οποία εξετάζει την πορεία της Ελλάδας αναφορικά με τους δείκτες της Στρατηγικής της Λισσαβώνας αρχής γενομένης από το 2000 που ξεκίνησε και η εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου της Λισαβώνας.
Στην μελέτη, η οποία παρουσιάστηκε σήμερα σε ειδική εκδήλωση στην Θεσσαλονίκη στην οποία παρευρέθηκαν οι πρόεδροι του ΣΕΒ κ. Δ. Δασκαλόπουλος, της ΓΣΕΕ κ. Γ. Παναγόπουλος και της ΓΣΕΒΕΕ κ. Δ. Ασημακόπουλος, επισημαίνεται ότι για την επίτευξη του κοινού ευρωπαϊκού στόχου απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εφαρμογή μιας σειράς μεταρρυθμίσεων που θα αφορούν τις δομές του οικονομικού και κοινωνικού ιστού.
Βέβαια οι μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η ελληνική οικονομία απαιτούν και τις ανάλογες κοινωνικές συμφωνίες, επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης του ΙΣΤΑΜΕ τονίζοντας μάλιστα ότι αν δεν εξασφαλισθεί ο αναγκαίος βαθμός συναίνεσης οι μεταρρυθμίσεις δεν θα μπορέσουν να εφαρμοστούν στην πράξη και θα απορριφθούν από την κοινωνία .
Μάλιστα, «επειδή η λειτουργία του κράτους αποτελεί σήμερα συχνά τροχοπέδη στην ανάπτυξη και εμπλοκή στην προσπάθεια των μεταρρυθμιστικών πολιτικών» οι μελετητές της έκθεσης προτείνουν μια σειρά από προτάσεις οι οποίες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «ρηξικέλευθες» σε σχέση με τα ιδεολογικά δεδομένα του ΠΑΣΟΚ.
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν, η «αναδόμηση» της κυβέρνησης σε ένα ευέλικτο, επιτελικό σχήμα που θα προέλθει από συγχωνεύσεις τομέων, ενώ προτείνεται και η μεταφορά εξουσίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Για τις σχέσεις κράτους και αγοράς, η μελέτη του ΙΣΤΑΜΕ κάνει λόγο για σταδιακή απόσυρση του κράτους από τομείς όπως είναι οι τηλεπικοινωνίες, οι αερομεταφορές και τα πιστωτικά ιδρύματα. Για την ενέργεια, τα ταχυδρομεία, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και την ύδρευση παραμένει αναγκαία η κρατική συμμετοχή, αλλά με διαφορετικούς όρους από ό,τι το παρελθόν, ενώ συνεχιζόμενος έλεγχος προτείνεται για τον σιδηρόδρομο και τις αστικές συγκοινωνίες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους απόψεις των μελών της ομάδας εργασίας του ΙΣΤΑΜΕ σε σχέση με το νέο αναπτυξιακό μοντέλο προτείνουν τους εξής παρακάτω στόχους:
1. Ποιοτική εκπαίδευση για όλους. Συγκεκριμένα προτείνεται ο τερματισμός του γραμματικού και ψηφιακού αναλφαβητισμού με παροχή 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του σχολείου με πρόσθετες δωρεάν δραστηριότητες, η αυτονόμηση του λυκείου από τις πανεπιστημιακές σπουδές, η αναβάθμιση των ηλεκτρονικών υποδομών που δημιουργήθηκαν στην εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια, η σύνδεση προγραμμάτων σπουδών με την προοπτική της απασχόλησης, η ουσιαστική επανεκπαίδευση των εκπαιδευτικών.
Για την τριτοβάθμια εκπαίδευση προτείνεται αυτονομία στη λειτουργία χωρίς άρση μηχανισμών δημοσίου ελέγχου, δημόσια αξιολόγηση, θέσπιση σύνθετων κριτηρίων χρηματοδότησης (επιβράβευση καλών πρακτικών, ενθάρρυνση νέων τμημάτων), ενίσχυση των διοικητικών δομών με σύγχρονες μεθόδους διοίκησης, ενίσχυση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, ενθάρρυνση της καινοτομίας, συμμετοχή του παραγωγικού μηχανισμού στην εκπαίδευση (δωρεές, χρηματοδότηση εδρών), συμμετοχή των Πανεπιστημίων στη δια βίου εκπαίδευση, διαδικτυακή υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο για την πιστοποίηση της ποιότητας των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών από μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, ενθάρρυνση και ενίσχυση της κινητικότητας των φοιτητών και μελών ΔΕΠ, ειδικές ρυθμίσεις για φοιτητές που εργάζονται ή ανατρέφουν παιδιά, και παράλληλη θέσπιση κατ εξαίρεση δυνατότητας διακοπής σπουδών ή μερικής φοίτησης, ενίσχυση της σύνδεσης των Πανεπιστημίων με τις τοπικές κοινωνίες.
2. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην οικονομία.
Στον τομέα αυτ