«Επιθέσεις τζιχαντιστών, μεταναστευτική κρίση, ελληνικό χρέος, αυξανόμενος εθνικισμός: Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ανησυχία και η διαίρεση αυξάνονται με έναν τρόπο που δεν έχουμε ξαναδεί από τη δεκαετία του 1940», αναφέρει ο Guez στο άρθρο του, τονίζοντας πως μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις η Ευρώπη έχει παραλύσει.
«Το πιο επικίνδυνο στοιχείο για το ευρωπαϊκό όνειρο μόλις και μετά βίας διακρίνεται: Ένα ρήγμα που βαθαίνει ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία και το οποίο αφορά τον τρόπο με τον οποίον οι δύο χώρες πιστεύουν ότι θα συνεχιστεί η ευημερία και η ασφάλεια στην Ευρώπη, έννοιες ζωτικής σημασίας για τα εθνικά τους συμφέροντα», αναφέρει ο Guez.
Το ρήγμα μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας
Όπως αναφέρει ο Guez, αν η Γαλλία και η Γερμανία δεν μπορούν να εργαστούν μαζί, το όνειρο μιας ενωμένης Ευρώπης θα διαλυθεί. Στη δεκαετία του 1950, όταν το «στο τιμόνι» του ευρωπαϊκού εγχειρήματος ο Καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ και ο Πρόεδρος Σαρλ ντε Γκολ, εδραιώθηκε μια συνεννόηση ιστορικής σημασίας: η γαλλογερμανική συνεργασία θα ήταν το θεμέλιο για την οικοδόμηση και την αναβίωση της Δυτικής Ευρώπης. Η Γαλλία θα οδηγούσε την πολιτική ανασυγκρότηση της Ευρώπης, ενώ η Δυτική Γερμανία θα τροφοδοτούσε την οικονομία της. Φαινόταν λογικό. Στα ερείπια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα δύο έθνη είχαν συγκρίσιμη δύναμη και για 30 χρόνια εργάστηκαν μαζί στα σχέδια για μια κοινή αγορά, για μια πανευρωπαϊκή πολιτική βίζας και για ένα κοινό νόμισμα.
Η αλλαγή της δεκαετίας του ΄90
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Guez, στη δεκαετία του 1990, η επανένωση της Γερμανίας ανέτρεψε την ισορροπία. Η Γαλλική επιρροή εξασθένισε, καθώς η οικονομία της Γερμανίας απέκτησε μεγάλη ισχύ. Η Γαλλία πολέμησε την παγκοσμιοποίηση, αρνούμενη να ανταλλάξει τα κοινωνικά οφέλη του κράτους πρόνοιας με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της. Έτσι, η Γερμανία έγινε σύντομα η κύρια φωνή εντός της ευρωπαϊκής αγοράς. Όταν ήρθε το κοινό νόμισμα, οι γερμανικές τράπεζες κατέλαβαν την πρώτη θέση. Από το 2005, οι ψηφοφόροι της Γαλλίας έδειχνα απρόθυμοι στην εκχώρηση περισσότερης κυριαρχίας: Σε ένα ιστορικό δημοψήφισμα, που ακολουθήθηκε σύντομα και από ένα αντίστοιχο στην Ολλανδία, οι Γάλλοι σταμάτησαν την Ευρωπαϊκή ορμή προς ένα πανευρωπαϊκό Σύνταγμα.
Στη συνέχεια ήρθε το οικονομικό κραχ του 2008 για να αποκαλύψει το οικονομικό χάσμα και τις πολιτικές δυσαρέσκειες μεταξύ της Βόρειας Ευρώπης, που καθοδηγεί η Γερμανία, και του «λιγότερου εργατικού» Νότου.
Σύμφωνα με τον Guez, αυτό το στοιχείο είναι επικίνδυνο πολιτικά, καθώς η ανωτέρω σύγκρουση αναδεικνύει ένα ακόμη χάσμα μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας, το οποίο αφορά αυτή τη φορά το εργατικό δυναμικό τους, τις πολιτικές τους κοινωνικής πρόνοιας και την διπλωματία τους. Πέρυσι, η τρομοκρατία και η προσφυγική κρίση στη Μέση Ανατολή τα έφεραν, πιο ξεκάθαρα από ποτέ πριν, στο επίκεντρο της επικαιρότητας.
Το προσφυγικό και οι διαφωνίες
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, η πιο επικίνδυνη σύγκρουση μπορεί να σημειωθεί στο πεδίο του προσφυγικού.
Πέρυσι, η Γερμανία, που ενεργεί μονομερώς, υποδέχθηκε πάνω από ένα εκατομμύριο στα εδάφη της, ενώ η Γαλλία πήρε - απρόθυμα - μερικές χιλιάδες. Η Γαλλία θέλει να κλείσει τα σύνορα της ηπείρου, ενώ η Γερμανία θέλει την Τουρκία να συμβάλει αναλαμβάνοντας περισσότερους πρόσφυγες . Μια διαφαινόμενη σύγκρουση όμως δεν θα αφορά διαφορετικές συνειδήσεις, όσο θα βασίζεται σε ανταγωνιστικές οικονομικές επιδιώξεις. Η Γερμανία απαιτεί περισσότερους εργαζομένους, δεδομένης της γήρανσης του πληθυσμού της (δεύτερη στον κόσμο μετά την Ιαπωνία), ενώ η Γαλλία, αντίθετα, αντιστέκεται, καθώς έχει τεράστια ποσοστά ανεργίας – και έναν από τους υψηλότερους δείκτες γεννήσεων στην Ευρώπης. Η Γαλλία έχει επίσης αναγνωρίσει ότι η μεγαλύτερη κοινωνική πρόκληση που αντιμετωπίζει είναι η ενσωμάτωση εκατομμυρίων μουσουλμάνων Γάλλων πολιτών στην κοσμική κοινωνία της.
Η Ευρώπη και η κρίση
Μπορούμε να ελπίζουμε ότι η Ευρώπη θα ξεπεράσει κι αυτή την κρίση; διερωτάται μεταξύ άλλων ο αρθρογράφος των NYT.
Όπως σημειώνει, στη δεκαετία του 1990, ο Φρανσουά Μιτεράν και Χέλμουτ Κολ, όπως ο Αντενάουερ και ο Ντε Γκολ πριν από αυτούς, μπορούσαν να συνεργαστούν, εν μέρει επειδή είχαν βιώσει την απόλυτη εναλλακτική λύση - τη φρίκη του πολέμου. Αλλά τέτοιοι «πολιτικοί γίγαντες» απουσιάζουν εδώ και καιρό από το «ευρωπαϊκό γήπεδο». Δεν υπάρχει σήμερα ούτε κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα να ακολουθηθεί, ούτε η αληθινή αλληλεγγύη που απαιτείται και οι ιστορικές μνήμες έχουν ξεθωριάσει. Η Μέρκελ και ο Ολάντ έχουν περισσότερο από ποτέ επικεντρωθεί στις δικές τους εθνικές διακυβεύσεις: που για τη Γαλλία είναι, πώς να ελέγξει την τρομοκρατία και για τη Γερμανία, πώς να αντιμετωπίσει τους πρόσφυγες.
Αυτό που οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν κάνει είναι να προετοιμάσουν τους πολίτες τους προς την κύρια προϋπόθεση για περαιτέρω πρόοδο, αυτήν της μεγαλύτερης ενότητας. Αντ 'αυτού, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δείχνουν να προδίδουν τα όνειρα των λαών τους με το να ξιφουλκούν μεταξύ τους, τονίζει μεταξύ άλλων ο Guez.