Η απόφαση για την Bank Saderat, εν μέρει κρατική τράπεζα η οποία διαχειρίζεται το μεγαλύτερο τραπεζικό δίκτυο του Ιράν και κατηγορείται από τις ΗΠΑ για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, ήρθε από υψηλόβαθμους αξιωματούχους της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, όπως δήλωσαν Έλληνες και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, καθώς η Αθήνα επιδιώκει να ξαναχτίσει στενές οικονομικές σχέσεις με το Ιράν μετά τη συμφωνία της Τεχεράνης τον Ιούλιο του 2015 να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα, αναφέρει η WSJ.
Είναι η πρώτη φορά που μία κυβέρνηση προβαίνει σε μια τέτοια ενέργεια, σημειώνεται στο δημοσίευμα.
Η Wall Street Journal σημειώνει ότι «κίνηση αυτή είναι δυνητικά ριψοκίνδυνη για την Ελλάδα, η οποία θα φιλοξενήσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ αργότερο αυτό το μήνα». Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου προειδοποίησε τον προηγούμενο χρόνο ότι εταιρείες που συνεργάζονται με την Saderat ενδεχομένως να αποκλειστούν από το αμερικανικό χρηματοοικονομικό σύστημα.
Το 2007, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις στην Saderat ως χρηματοδότη τρομοκρατικών οργανώσεων για φερόμενες ενέργειες διοχέτευσης χρημάτων σε οργανώσεις όπως η Hezbollah, η Hamas και άλλες ομάδες που η Ουάσινγκτον θεωρεί τρομοκρατικές. Η κυβέρνηση του Ιράν έχει αρνηθεί οιασδήποτε ανάμιξη της Bank Saderat και άλλων οργανισμών σε χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων.
Η Bank Saderat δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα της WSJ για κάποια δήλωση.
Τα Ηνωμένα Έθνη επέβαλαν κυρώσεις στην τράπεζα για τη συμμετοχή της στο πυρηνικό πρόγραμμα και πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν, ενώ ανάλογη κίνηση ακολούθησε από την Ε.Ε. το 2010.
Στο πλαίσιο της πολυεθνικής πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν του Ιουλίου του 2015, η οποία οδήγησε σε άρση των περισσότερων χρηματοοικονομικών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης, η Saderat ήταν η μία από μόλις τρεις τράπεζες συνολικά που παρέμειναν στον κατάλογο των κυρώσεων της Ε.Ε. για περίοδο έως οκτώ έτη. Η Ουάσινγκτον έχει την τράπεζα σε καθεστώς κυρώσεων για απεριόριστη χρονική διάρκεια για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Tον Απρίλιο, ωστόσο, το κορυφαίο δικαστήριο της Ε.Ε. δέχτηκε την πρόκληση της τράπεζας κατά των κυρώσεων της Ε.Ε. υποστηρίζοντας ότι η Ένωση των 28 κρατών είχε παρουσιάσει ανεπαρκή στοιχεία για να υποστηρίξει τον ισχυρισμό ότι η Saderat διενεργούσε παράνομες δραστηριότητες. Το δικαστήριο επέτρεψε στην Ε.Ε. να διατηρήσει το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων για έξι μήνες με βάση μια τροποποιημένη κατηγορία, ενώ η εν λόγω περίοδος έληξε στις 22 Οκτωβρίου.
Καθ’ όλη την περίοδο αυτή, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο εργάστηκαν για να διασφαλίσουν ότι οι κυρώσεις θα επεκταθούν και μετά τον Οκτώβριο, αναζητώντας νέες αποδείξεις ότι η Saderat συμμετείχε σε παράνομες δραστηριότητες.
Ενώ υπήρχαν αμφιβολίες για τη δυνατότητα της Ε.Ε. να κερδίσει μια νέα νομική πρόκληση, οι 27 από τις 28 κυβερνήσεις της Ε.Ε. ήταν έτοιμες να επεκτείνουν τις κυρώσεις, σύμφωνα με ανώτατους Ευρωπαίους και Έλληνες αξιωματούχους. Η Ελλάδα ήταν η μόνη που αντιτέθηκε στην κίνηση.
«Υπάρχει απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ και πρέπει να γίνει σεβαστή», δήλωσε ανώτερος Έλληνας αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών. «Υπήρχαν πολύ σαφείς οδηγίες από την Αθήνα να το μπλοκάρει», είπε ένας δεύτερος Έλληνας αξιωματούχος.
Η απόφαση της Ελλάδας ήρθε παρά την παράκληση των ΗΠΑ να επιτρέψουν διατήρηση των κυρώσεων. Ενώ η κυβέρνηση Ομπάμα έχει συνεργαστεί με τις κυβερνήσεις της ΕΕ ώστε να ενθαρρύνουν τις ευρωπαϊκές τράπεζες να αρχίσουν να εργάζονται και πάλι με τις ιρανικές επιχειρήσεις που δεν υπόκεινται πλέον σε κυρώσεις, το αντίθετο ίσχυε για την Saderat.
Τα μέλη του Κογκρέσου που έχουν στενούς δεσμούς με την ελληνική κυβέρνηση παρενέβησαν με τη σειρά τους καθώς δόθηκε προειδοποίηση στην Ελλάδα πως θα μπορούσε να πληρώσει ένα τίμημα, εάν επέτρεπε στην Saderat, το γραφείο της οποίας στην Αθήνα έκλεισε μετά την επιβολή των κυρώσεων της ΕΕ στο Ιράν, να αρχίσει και πάλι τη δραστηριότητά της.
Ωστόσο, υπήρξαν και πιέσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση, σημειώνουν Ευρωπαίοι και Έλληνες αξιωματούχοι. Η Ελλάδα, που ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς πελάτες του Ιράν πριν την επιβολή κυρώσεων για τα πυρηνικά, έδειξε προθυμία να οικοδομήσει πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς με την Τεχεράνη στον απόηχο της συμφωνίας για τα πυρηνικά, υπό την κυβέρνηση Τσίπρα.
Ο κ. Τσίπρας ήταν από τους πρώτους ηγέτες της Δύσης που ηγήθηκε μιας μεγάλης αντιπροσωπείας επιχειρήσεων στην Τεχεράνη αμέσως μετά την άρση των οικονομικών κυρώσεων στα μέσα του Ιανουαρίου 2016. Ακόμη και πριν από αυτό, η Ελλάδα και το Ιράν είχαν ξεκινήσει συζητήσεις για την ανανέωση των παραδόσεων ιρανικού πετρελαίου ενώ παράλληλα ξεκίνησε η διαπραγμάτευση ενός διακανονισμού που δίνει στα ΕΛΠΕ χρόνο να αποπληρώσουν τουλάχιστον μισό δισ. ευρώ χρέους που όφειλε προς ιρανικές επιχειρήσεις πριν την επιβολή των κυρώσεων της ΕΕ.
Πριν από ένα μήνα, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας του Ιράν πραγματοποίησε συναντήσεις στην Αθήνα με ανώτερους τραπεζίτες αλλά και τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη, ο οποίος επιβλέπει την «ανακατασκευή» του εύθραυστου τραπεζικού συστήματος της Ελλάδας. Αξιωματούχοι αναφέρουν ότι συζητήθηκε η υπόθεση της Saderat.