Όπως σημείωσε εισαγωγικά, από το 1996 έως το 2006 η Ελλάδα γνώρισε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομική σταθερότητα. Ωστόσο, «από το 2007 και μετά άρχισε μία ραγδαία κατάπτωση», διαπίστωσε ο πρώην πρωθυπουργός, επισημαίνοντας την αύξηση του ελλείμματος σε επίπεδα ρεκόρ.
Φταίει ο Καραμανλής...
Απέδωσε αυτή την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην «πολιτική παροχών» της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, που άνοιξε το δρόμο , όπως υποστήριξε, σε μία «άνευ προηγουμένου» κρίση.
Ο κ. Σημίτης εντόπισε δύο λόγους οι οποίοι οδήγησαν στην κρίση: την οικονομική οπισθοδρομικότητα της χώρας και την ανισορροπία των επιπέδων ανάπτυξης μεταξύ βορρά και νότου της Ευρώπης.
Προσδιόρισε ως δομικά ελαττώματα της ελληνικής οικονομίας που εξακολουθούν να υφίστανται σήμερα, την μειωμένη ανταγωνιστικότητα, το δυσλειτουργικό κράτος, τις αυξητικές κρατικές δαπάνες, την κακοδιαχείριση και φτωχή οργάνωση της αγοράς αγαθών και υπηρεσιών, την έλλειψη ευελιξίας στην αγορά εργασίας και κυρίως την πελατειακή συγκρότηση του πολιτικού συστήματος.
Αναφορικά με την ανισορροπία στην Ευρώπη έκανε λόγο για εγγενή διαφορά στο μέγεθος της ανάπτυξης μεταξύ των χωρών μελών της ευρωζώνης, που περιορίζει την ανταγωνιστικότητα της περιφέρειας και ενισχύει τα δημοσιονομικά ελλείμματα στις χώρες του νότου.
... και η Κομισιόν...
Ενώ όπως παρατήρησε η ελληνική κυβέρνηση απέτυχε να βάλει ένα όριο στο ύψος του δανεισμού, σημαντική ευθύνη φέρει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την «καταστροφή που βρήκε τη χώρα υπό το καθεστώς εξωτερικής δημοσιονομικής εποπτείας από το 2004 και μετά».
Στρέφοντας τα πυρά του προς τις Βρυξέλλες, ο κ. Σημίτης υπογράμμισε ότι ο αρμόδιος κοινοτικός επίτροπος αποδέχθηκε τα λογιστικά στοιχεία που υπέβαλε η ελληνική πλευρά χωρίς σοβαρές ενστάσεις. «Δε διαμαρτυρήθηκε καν το 2009 όταν τα στοιχεία για το 2008 και το 2009 δεν υποβλήθηκαν. Η σιωπή του ήταν πιθανώς συνειδητή, διότι δεν ήθελε το έλλειμμα να γίνει πρόβλημα για τη συντηρητική κυβέρνηση στις τότε επερχόμενες εκλογές» είπε.
... και οι Δημόσιοι Υπάλληλοι
Συνοψίζοντας την οικονομική κατάσταση, ο πρώην πρωθυπουργός είπε ότι τα τρία μνημόνια απέτυχαν να αλλάξουν δραστικά την κατάσταση κυρίως γιατί ο κρατικός μηχανισμός δεν ήταν διατεθειμένος να εφαρμόσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις άμεσα και να περικόψει τις πελατειακές παροχές. «Οι μεταρρυθμίσεις εγκαταλείφθηκαν», τόνισε, από κυβερνήσεις που δεν είχαν την πολιτική βούληση και δύναμη να αντισταθούν στις πιέσεις από το εσωτερικό.
Το πρώτο μνημόνιο οδήγησε σε βαθιά ύφεση, είπε, ενώ το τρίτο μνημόνιο θέσπισε ένα ειδικό καθεστώς για την Ελλάδα με τη μονιμοποίηση έκτακτων μέτρων και κανόνων. «Η Ελλάδα ανήκει τώρα σε μια νέα κατηγορία χωρών μελών, αυτή των οικονομικά οπισθοδρομικών χωρών», δήλωσε, παρατηρώντας ότι «επικρατεί απόλυτη αβεβαιότητα ως προς το πότε θα τελειώσει η κρίση».
Ακόμα στηλίτευσε τη σκληρή στάση των Ευρωπαίων έναντι ενός υπερχρεωμένου κράτους, καθώς φάνηκε από το πρώτο μνημόνιο ότι δεν ενδιαφέρονταν για μακροπρόθεσμη λύση, αλλά μάλλον για να σώσουν τις ευρωπαϊκές τράπεζες και να δώσουν μια προειδοποίηση σε άλλες χώρες που δεν ήλεγχαν το έλλειμμά τους.
Όπως εκτίμησε απερίφραστα, χρειάζεται ένα σχέδιο εκσυγχρονισμού της ΕΕ για να αντιμετωπιστούν οι ανισορροπίες. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει περαιτέρω οικονομική και πολιτική σύγκλιση, όπως και μεγαλύτερη αλληλεγγύη. «Χρειάζεται αλλαγή συνθηκών», καθώς και «αποδοχή του αναπόφευκτου του κοινού μέλλοντος σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει», έκλεισε ο κ. Σημίτης.