«Η συντεχνιακή νοοτροπία, η προσήλωση στο πελατειακό σύστημα, ο βουλευτής ως μεσολαβητής διορισμών είναι επίσης παραδείγματα νοοτροπιών που κυριαρχούν στους συλλογισμούς των πολιτών, γιατί απορρέουν από το πολιτισμικό πρότυπο. Η τυπολατρία, η πεποίθηση ότι οι κρατικές αποφάσεις πρέπει να υπογράφονται από ένα πλήθος αρμοδίων, με αποτέλεσμα μια ανασχετική στην αποτελεσματικότητα γραφειοκρατία, ή και η πεποίθηση ότι οι νόμοι οφείλουν να ρυθμίζουν και την πιο ασήμαντη λεπτομέρεια, μην αφήνοντας περιθώρια για έλλογες ερμηνείες» αναφέρει ο πρώην πρωθυπουργός.
Εξηγεί ότι το πρότυπο αυτό «επιδιώκει να περιορίσει στο ελάχιστο την ατομική ευθύνη σε ένα περιβάλλον όπου κυριάρχο ρόλο παίζει η κυβερνητική εξουσία και όχι οι ελεύθεροι σκεπτόμενοι πολίτες».
Για τις συμπεριφορές στη Βουλή σημειώνει πως λείπει ο πραγματικός διάλογος. «Τούτο συμβαίνει γιατί ο πολιτιστικά αποδεκτός κανόνας είναι ότι μόνον η ακραία επιθετικότητα εξασφαλίζει την προσοχή και την αποδοχή της κοινής γνώμης. Στο κυρίαρχο πολιτισμικό πρότυπο που ακολούθησε και επέβαλε η Δεξιά στην Ελλάδα ανήκει και η συμπεριφορά που απαξιώνει και μειώνει τον αντίπαλο.
» Αλλά και η σημερινή "αριστερή" κυβέρνηση έχει μέλη που μόνο με αυτόν τον τρόπο εκφράζονται δημόσια. Πιστεύουν ότι η προσβλητική στάση υποκαθιστά αποτελεσματικά τα επιχειρήματα που λείπουν».
«Η αλαζονεία όλων εκείνων που πιστεύουν ότι εμείς κατέχουμε την αλήθεια και μπορούμε να αδιαφορήσουμε για τους άλλους λαούς δεν είναι παρά έκφραση ημιμάθειας και ανασφάλειας απέναντι στο καινούργιο» υπογραμμίζει ο Κώστας Σημίτης και προσθέτει πως «προέρχεται από δυσπιστία απέναντι στο διαφορετικό και μερικές φορές από ιδιοτέλεια» τονίζει.
Αναφερόμενος στην κατάσταση στην Ελλάδα τονίζει: «Βρισκόμαστε τώρα σε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα είναι υποχρεωμένη, λόγω της ένταξής της στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης να υπερβεί την υστέρησή της.
» Γενικά παραδεκτό είναι πια ότι το εύκολο παραγωγικό πρότυπο της χαμηλής τεχνολογίας, της χαμηλής ειδίκευσης και, γι' αυτό, των χαμηλών αμοιβών, δεν μπορεί να εξασφαλίσει ανάπτυξη. Πρέπει να απαλλαγούμε από τις ιδεολογίες και τις πρακτικές που βολεύουν, αλλά μας καθηλώνουν» σημειώνει.