Η τρομοκρατική επίθεση, η δύσκολη ανάρρωση, η επιστροφή στη δράση, τα εβδομηκοστά γενέθλια. Αν και μιλά σπάνια στα μέσα ενημέρωσης, αφηγείται με ψυχραιμία στην "Καθημερινή της Κυριακής" όσα ακολούθησαν την έκρηξη της περασμένης άνοιξης και συζητά διαδεδομένους μύθους σε σχέση με την πρωθυπουργία του.
Για την τρομοκρατική επίθεση
"Σκεφτόμουν εδώ και αρκετό καιρό ότι η διάχυση ψευδών και παραπληροφόρησης συνθέτει μια πολιτική ατμόσφαιρα που όχι μόνο δεν προάγει τον δημοκρατικό διάλογο, αλλά αποτρέπει τη σύγκλιση των απόψεων και τη συνεννόηση που είναι χρήσιμη για την αντιμετώπιση των μεγάλων εθνικών προβλημάτων", είναι το πρώτο σχόλιο του πρώην πρωθυπουργού για την τρομοκρατική επίθεση που δέχθηκε όταν εξερράγη ένα παγιδευμένο δέμα στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου που τον μετέφερε από το κέντρο της Αθήνας στο σπίτι του.
"Δεν έχασα τις αισθήσεις μου και πράγματι είχα κάποιες σύντομες σκέψεις για το ενδεχόμενο του απροσδόκητου τέλους της ζωής, για το πόσα πράγματα ίσως δεν πρόλαβα να κάνω ή να πω σε αγαπημένους ανθρώπους, σκέψεις που προφανώς κάνει κάθε άνθρωπος που συνειδητοποιεί το ενδεχόμενο ενός τέλους", λέει.
"Προσπάθησα λοιπόν να επικεντρώσω τη σκέψη και τις πράξεις μου στην καλύτερη αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης. Γενικά παρέμεινα ήρεμος και συγκροτημένος. Τελικά πήγαν όλα καλά", συμπληρώνει.
Ερωτηθείς για το εάν μετάνιωσε που έγινε πρωθυπουργός, ο κ. Παπαδήμος απαντά: "Όχι, δεν έχω μετανιώσει. Οι αποφάσεις μου για την ανάληψη των ευθυνών για τη διακυβέρνηση της χώρας ουσιαστικά επηρεάστηκαν από τους κινδύνους που η ίδια η χώρα αντιμετώπιζε τότε. Όποιος και αν ήταν ο προσωπικός κίνδυνος, δεν θα άλλαζα την απόφασή μου".
Οι τρεις αρνητικοί μύθοι που σχετίζονται με την πρωθυπουργία Παπαδήμου
-Γιατί δεν κουρέψατε ολόκληρο το δημόσιο χρέος;
"Η μονομερής διαγραφή του χρέους θα ισοδυναμούσε με απόλυτη, άτακτη χρεοκοπία που θα συνεπαγόταν την άμεση και επώδυνη έξοδο από το ευρώ", απαντά ο κ. Παπαδήμος.
Εξηγεί στη συνέχεια ότι θα μηδενίζονταν οι περιουσίες σε ελληνικά ομόλογα, όχι μόνο των ξένων πιστωτών, αλλά και των ελληνικών τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων χωρίς να υπήρχε σε αυτή την περίπτωση συμφωνημένο πρόγραμμα για τη στήριξή τους. Και εφόσον θα διαγράφονταν και τα ομόλογα που κατείχε η ΕΚΤ, αυτό θα οδηγούσε σε χρεοκοπία, η οποία θα απέκλειε τη χρηματοδότηση της χώρας από τους θεσμούς και θα προκαλούσε την έξοδο από το ευρώ.
-Γιατί δεν εξαιρέσαμε τις ελληνικές τράπεζες και τα Ταμεία από το PSI και την αναδιάρθρωση του χρέους;
Αυτό δεν ήταν εφικτό στην πράξη, εξηγεί ο πρώην πρωθυπουργός. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μια ασύμμετρη αντιμετώπιση των ομολογιούχων θα διευκόλυνε εκείνους που θα αντιμετωπίζονταν δυσμενώς (ξένες τράπεζες, ξένα ταμεία κ.ά.) να εγείρουν αξιώσεις και να αρνηθούν να συμμετάσχουν εθελοντικά στο PSI.
Η άρνηση συμμετοχής στο PSI των ξένων πιστωτών θα είχε ως αποτέλεσμα την αποτυχία και τη ματαίωση του PSI. Η ματαίωση του PSI θα ανάγκαζε τους θεσμούς να συμπεράνουν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την εξυπηρέτηση ενός χρέους που είναι αδύνατον να περικοπεί εθελοντικά. Η διακοπή εξυπηρέτησης του χρέους θα είχε ως αποτέλεσμα όλα τα ελληνικά ομόλογα να μηδενιστούν και η χώρα να περιέλθει σε κατάσταση χρεοκοπίας. Αυτό θα είχε ως συνέπεια την έξοδο από το ευρώ. Οι απαιτήσεις των πιστωτών θα επικρέμονταν για δεκαετίες, αποκλείοντας την πρόσβαση στις αγορές. Ταυτόχρονα, οι επιδράσεις στην απασχόληση και στο λαϊκό πορτοφόλι από τον πληθωρισμό και την υποτίμηση της δραχμής θα ήταν καταστροφικές. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα γινόταν με κούρεμα των καταθέσεων και με ένα νέο ξένο δάνειο.
-Μήπως θα είχατε πετύχει καλύτερο PSI αν είχατε διαπραγματευτεί καλύτερα;
Στόχος ήταν να εξασφαλιστεί το μέγιστο ποσοστό περικοπής που θα αποδέχονταν εθελοντικά οι ιδιώτες πιστωτές. Η επιδίωξη ήταν να μην εγείρουν αξιώσεις και να μην απορρίψουν το PSI, σημειώνει ο κ. Παπαδήμος.
Χωρίς να ανοίξει μύτη, η Ελλάδα κατόρθωσε να ανταλλάξει ομόλογα για τα οποία θα πλήρωνε για το καθένα 100 ευρώ με νέα ομόλογα για τα οποία ουσιαστικά θα πληρώσει για το καθένα 20 ευρώ. Πόσο σκληρότερη διαπραγμάτευση θα έπρεπε να γίνει;
"Θα ήθελα να προσθέσω", τονίζει ο πρώην πρωθυπουργός, "ότι η συμφωνία για το δεύτερο οικονομικό πρόγραμμα και η συμφωνία για την απομείωση και την αναδιάρθρωση του χρέους έπρεπε να επιτευχθούν ταυτόχρονα. Χωρίς το PSI δεν θα ήταν εφικτή η συμφωνία για το δεύτερο πρόγραμμα. Και χωρίς το δεύτερο πρόγραμμα και τη χρηματοδότηση των 130 δισ. ευρώ που το συνόδευε δεν θα δέχονταν οι πιστωτές να ανταλλάξουν τα ομόλογά τους με νέους τίτλους μικρότερης ονομαστικής αξίας και με όρους (αποπληρωμής και επιτοκίων) πολύ ευνοϊκότερους για την Ελλάδα".