«Σημασία έχει τελικά ότι άνθρωποι που βρίσκονταν σε απελπιστική κατάσταση σώθηκαν και βοηθήθηκαν. Θέλω να είμαι σαφής, δεν πρόκειται να συμμετάσχω σε ένα παιχνίδι απόδοσης ευθυνών.
Όλοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δείξουν αλληλεγγύη. Σε ό,τι αφορά το πλοίο Aquarius, χαιρετίζω την εξεύρεση λύσης και τη γενναιοδωρία που επέδειξε η ισπανική κυβέρνηση. Θα ήθελα επίσης να επαινέσω την Ιταλία και πολλά άλλα κράτη μέλη που υποστηρίζουν τις αξίες μας και αναλαμβάνουν εδώ και πολλά χρόνια το μερίδιό της ευρωπαϊκής τους ευθύνης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τις προσπάθειες που έχουν καταβάλει, και εξακολουθούν να καταβάλλουν τα κράτη μέλη αυτά. Πράγματι, ενώ το Aquarius πρόκειται να καταπλεύσει στην Ισπανία, πάνω από 900 άτομα αποβιβάστηκαν σήμερα στην Κατάνια. Συνεπώς, η Ιταλία εξακολουθεί να αναλαμβάνει τις ευθύνες της».
«Βασικός μας στόχος είναι -τόνισε ο κ. Αβραμόπουλος- και νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε σε αυτό, άνθρωποι που διαφεύγουν από φτώχεια, διώξεις ή βία να μην θέτουν εξαρχής σε κίνδυνο τις ζωές τους, πραγματοποιώντας επικίνδυνα ταξίδια. Την ώρα που κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές, στο εσωτερικό των κοινωνιών μας δημιουργούνται εντάσεις, όπως δείχνουν και οι έντονες αντιδράσεις στα κοινωνικά μέσα.
Για αυτόν τον λόγο, η δράση μας θα έχει πολύ μεγαλύτερα αποτελέσματα αν ξεκινάει πριν την επιβίβαση, από την άλλη πλευρά της Μεσογείου, για τα ταξίδια αυτά. Στον τομέα αυτό, έχουμε ήδη σημειώσει αποτελέσματα. Πρέπει να συνεχίσουμε να ενισχύουμε τη συνεργασία μας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της μετανάστευσης και να μην επιτρέπουμε να καταλήγουν άνθρωποι στα χέρια των εγκληματικών δικτύων διακίνησης».
Επί του πρακτέου, «χάρη στην καλή συνεργασία που έχουμε με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM) και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), βοηθήσαμε περισσότερους από 25.000 μετανάστες να εγκαταλείψουν τη Λιβύη και να επιστρέψουν οικειοθελώς στις χώρες προέλευσής τους. Έχουμε, επίσης, υποστηρίξει την αποχώρηση 1.474 μεταναστών που χρήζουν διεθνούς προστασίας από τη Λιβύη σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Νίγηρα, ενόψει της επανεγκατάστασής τους ως προσφύγων. Η επανεγκατάσταση πρέπει να αποτελεί την κανονική οδό προς την Ευρώπη για όσους χρειάζονται προστασία.
Συνεχίζουμε να εκπαιδεύουμε το προσωπικό της ακτοφυλακής της Λιβύης, ενισχύοντας τη δυνατότητά της να διεξάγει έρευνες και επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα, κάτι που, μέχρι στιγμής, έχει ως αποτέλεσμα τη διάσωση 16.000 μεταναστών. Επιπλέον, παρακολουθούμε πιο στενά τις διαδικασίες μετά την εκπαίδευση, για να διασφαλίσουμε τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υποστηρίζουμε, επίσης, οικονομικά την Αίγυπτο, το Μαρόκο και την Τυνησία για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των συνόρων τους και την καταπολέμηση της εγκληματικών δικτύων διακίνησης μεταναστών», είπε ακόμη στην ομιλία του ο Δ. Αβραμόπουλος.
«Η προστασία των εξωτερικών συνόρων», ξεκαθάρισε, «είναι απαραίτητη και στις δύο πλευρές της Μεσογείου. Η προστασία των ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων μας είναι και θα παραμείνει μια από τις κορυφαίες προτεραιότητές μας. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί μετά την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είναι πολύ σημαντική, πρέπει, όμως, να συνεχισθεί.
Χθες, στο πλαίσιο του νέου μακροπρόθεσμου Ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, προτείναμε σχεδόν τον τριπλασιασμό της χρηματοδότησης για τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων: από 13 δισ. ευρώ κατά την τρέχουσα περίοδο, σε 34,9 δισ. ευρώ για το 2021-2027.
Αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση έχει αποτελέσματα. Η αύξηση των αφίξεων τις τελευταίες ημέρες δεν πρέπει να επισκιάσει την πρόοδο που έχουμε πετύχει σε ό,τι αφορά τη σημαντική μείωση της μεταναστευτικής πίεσης στην Ιταλία. Φέτος, οι αφίξεις στην Ιταλία μειώθηκαν κατά 78% σε σχέση με πέρσι. Μέχρι στιγμής, έχουν φθάσει τις 13.000, σε σχέση με τις 90.000 πέρσι.
Αλλά όταν οι μετανάστες πραγματοποιούν επικίνδυνα ταξίδια στη Μεσόγειο, το ανθρωπιστικό μας καθήκον να βοηθήσουμε ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο έρχεται πρώτο. Δεν αρκεί η ad-hoc αλληλεγγύη αν θέλουμε πραγματικά να προλαμβάνουμε καταστάσεις όπως το Aquarius. Χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και κανόνες για να διασφαλίσουμε ότι η ευθύνη για την παροχή βοήθειας στους μετανάστες δεν βαραίνει τους ώμους μερικών μόνο, κρατών-μελών. Η πρόληψη κρίσεων είναι εξίσου σημαντική με τη ικανότητα διαχείρισής τους.
Η Επιτροπή χρησιμοποίησε και θα συνεχίσει να διευκολύνει έναν ανοικτό και ειλικρινή διάλογο για την εξεύρεση μακροπρόθεσμων λύσεων στη βάση της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας. Σίγουρα, η μετανάστευση δεν αποτελεί πρόκληση για ένα μόνο ή περισσότερα κράτη μέλη, αλλά αφορά συνολικά την Ευρωπαϊκή Ένωση και όλα τα κράτη μέλη. Η πολιτική μας για τη μετανάστευση θα πετύχει μόνο εάν συνεργαστούμε σε πνεύμα αλληλεγγύης, ευθύνης, ειλικρινούς συνεργασίας και εμπιστοσύνης, και όχι εάν κάθε χώρα προχωρά σε μονομερείς, χωρίς συντονισμό, πρωτοβουλίες ή ασχολείται μόνο με τα εθνικά της συμφέροντα και την κατάσταση στο εσωτερικό της.
Προσβλέπουμε στη συνέχιση της στενής συνεργασίας με την Ιταλία και τη νέα ιταλική κυβέρνηση για τη συνέχιση της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών στη διαδρομή της κεντρικής Μεσογείου. Αλλά όπως είπα και πριν: αυτό δεν είναι μόνο ένα ιταλικό ζήτημα. Καλούμε όλα τα κράτη-μέλη να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να μοιραστούν την ευθύνη, να δείξουν αλληλεγγύη και να αντιμετωπίσουν αυτήν την πραγματικά κοινή πρόκληση», δήλωσε ο αρμόδιος Επίτροπος.
Και συνέχισε: «Αυτή είναι η ουσία όλων των προσπαθειών μας, είτε πρόκειται για τη διάσωση ζωών στη Μεσόγειο, είτε για την αποτελεσματικότερη προστασία των κοινών εξωτερικών συνόρων, είτε για την επίτευξη συμφωνίας για ένα νέο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου ως μέρος της συνολικής προσέγγισης για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της μετανάστευσης. Μόνο αν σταθούμε ενωμένοι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις.
Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι αυτό αποτελεί μέρος της κληρονομιάς αυτού του Κοινοβουλίου και αυτής της Επιτροπής, για τα επόμενα χρόνια. Επειδή το μεταναστευτικό θα μας απασχολήσει για πολλές δεκαετίες ακόμα. Πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι, περισσότερο ενωμένοι και αποφασισμένοι για να δώσουμε λύσεις που θα έχουν πάντα ως προτεραιότητα τη διάσωση των ζωών και την προστασία όσων έχουν πραγματική ανάγκη».
Κλείνοντας ο Δημήτρης Αβραμόπουλος τόνισε:
«Δεν μπορεί να υπάρξει μία απάντηση, δεν υπάρχει μια μοναδική λύση, κανένα κράτος μέλος δεν μπορεί αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση μόνο του. Η μόνη οδός είναι να υιοθετήσουμε όλα εκείνα τα επιμέρους στοιχεία που απομένουν, και να εφαρμόσουμε την ολοκληρωμένη μεταναστευτική πολιτική μας.
Η πολιτική αυτή ξεκινά με τη συνεργασία μας με τρίτες χώρες. Συνεχίζει με την προστασία των κοινών ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων. Βασίζεται σε ένα μελλοντικό κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, θεμελιωμένο στις αρχές της αλληλεγγύης και της κοινής ευθύνης. Επίσης, βασίζεται, σημαντικά στις αποτελεσματικές επιστροφές όσων δεν έχουν δικαίωμα να παραμένουν στην Ευρώπη. Τέλος, ολοκληρώνεται με τη δημιουργία νόμιμων οδών μετανάστευσης προς την Ευρώπη και βεβαίως με αποτελεσματικές πολιτικές ένταξης για όσους ζουν νόμιμα ανάμεσά μας.
Επομένως, πρέπει να συνεχίσουμε το κοινό μας έργο και τις κοινές μας προσπάθειες παράλληλα, σε όλους τους τομείς. Σε ό,τι αφορά τη στήριξη μας προς την Ιταλία, τα τελευταία τρία χρόνια δουλεύουμε εντατικά για να διασφαλίσουμε μεγαλύτερη αλληλεγγύη στα Κράτη Μέλη που, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, αντιμετωπίζουν δυσανάλογες μεταναστευτικές πιέσεις.
Θέλω να επαινέσω τις σημαντικές προσπάθειες της ιταλικής κυβέρνησης όλα αυτά τα χρόνια. Η Επιτροπή έχει σταθεί, και θα συνεχίσει να στέκεται δίπλα στην Ιταλία πολιτικά, επιχειρησιακά και οικονομικά», είπε και έκλεισε λέγοντας:
«Έχουμε, μέχρι στιγμής, διαθέσει περισσότερα από 653 εκατομμύρια ευρώ στην Ιταλία από το Ταμείο Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ και 193 εκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια έκτακτης ανάγκης. Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή έχει αναπτύξει επί του παρόντος ομάδα 260 εμπειρογνωμόνων στο πλαίσιο της κοινής επιχείρησης Θέμις. 80 εμπειρογνώμονες σε θέματα ασύλου από τα κράτη μέλη απασχολούνται για την υποστήριξη των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων.
Εμπειρογνώμονες της Europol επισκέπτονται επίσης σε αρκετά κέντρα πρώτης υποδοχής. 12,963 άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας έχουν ήδη μετεγκατασταθεί. Επίσης, συνεργαζόμαστε στενά με την Ιταλία για να αποτρέψουμε αναχωρήσεις από τη Βόρεια Αφρική. Έχουμε επενδύσει 200 εκατομμύρια ευρώ στη Λιβύη για να βοηθήσουμε τους μετανάστες και 46 εκατομμύρια για τη διαχείριση των συνόρων. Ακόμα, θα χορηγήσουμε 25 εκατομμύρια ευρώ για ένα έργο συνοριακής διαχείρισης στην Τυνησία.
Όπως υπογράμμισα στην αρχή, αυτή η προσέγγιση έχει φέρει αποτελέσματα. Οι αφίξεις στην Ιταλία έχουν μειωθεί σημαντικά. Προσβλέπω στην συνεργασία με τη νέα ιταλική κυβέρνηση για να διασφαλίσουμε ότι οι αφίξεις θα μειωθούν ακόμη περισσότερο. Δεν είμαι εδώ για να συμμετάσχω σε κανένα παιχνίδι απόδοσης ευθυνών. Σε καμία περίπτωση δεν βοηθάει. Το περιστατικό με το Aquarius μας υπενθυμίζει πως χρειαζόμαστε συνολικές λύσεις. Και η αλληλεγγύη δεν μπορεί να είναι ad-hoc ή εφάπαξ.
Αυτή είναι η ουσία των συζητήσεών μας για το Δουβλίνο, για ισχυρότερα εξωτερικά σύνορα, για τη συνεργασία με τρίτες χώρες και για τις σημερινές προτάσεις μας για την ενίσχυση της χρηματοδότησης για τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων. Πρόκειται για ευρωπαϊκές προκλήσεις που απαιτούν ευρωπαϊκές λύσεις. Δεν πρόκειται για ένα ζήτημα που την ευθύνη έχει μόνο η Ιταλία, η Μάλτα ή η Ισπανία. Την ευθύνη την έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Κράτη Μέλη της στο σύνολό τους.
Υπό αυτές τις εξαιρετικά πιεστικές συνθήκες και δεδομένων των εμπειριών που αποκομίσαμε τα τελευταία χρόνια, πρέπει να συνεχίσουμε να δείχνουμε αποφασιστικότητα. Πρέπει να διαφυλάξουμε τις αρχές και την ενότητα της Ευρώπης με πνεύμα ευθύνης. Πρέπει να είμαστε ενωμένοι, διασφαλίζοντας μια μακροπρόθεσμη, ισορροπημένη και δίκαιη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική. Είναι ευθύνη μας να δείξουμε αποφασιστικότητα, να διασφαλίσουμε την ενότητα και τη συνοχή των κοινωνιών μας, αποφεύγοντας ρητορικές που διαιρούν. Η μετανάστευση αποτελεί πρόκληση για την ενότητά μας. Εξαρτάται από εμάς να τη μετατρέψουμε σε ευκαιρία, σε έναν ισχυρό δεσμό μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών, και μεταξύ των πολιτών μας».