Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Κυριάκου Μητσοτάκη:
Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί εκπρόσωποι των αντιστασιακών οργανώσεων, μετέχουμε σήμερα σε μία ξεχωριστή τελετή μνήμης και περίσκεψης. Γιατί ο Γοργοπόταμος δεν εντάσσεται στα σύμβολα που με τον καιρό γίνονται παλιά κειμήλια και παίρνουν σιωπηλά την θέση τους στην ιστορία. Εδώ και 76 χρόνια παραμένει ζωντανός οδηγός για μια υπερήφανη εθνική πορεία.
Με άλλα λόγια, οι φλόγες από τα εκρηκτικά του Μάγιερς και του Γούντχαουζ και από τα όπλα του Ζέρβα και του Βελουχιώτη δεν έσβησαν με το τέλος του σαμποτάζ. Έγιναν αστέρια που φώτισαν, τότε, τον δρόμο της απελευθέρωσης. Αλλά και μετά το μονοπάτι της κοινής δράσης και της συμφιλίωσης. Τα ίδια αστέρια νομίζω ότι κρατούν και σήμερα τη λάμψη τους. Και δείχνουν, πλέον, τη μεγάλη λεωφόρο της ενότητας, των τολμηρών υπερβάσεων και της αναγέννησης της χώρας.
Εκείνο τον Νοέμβριο του 1942, η ανατίναξη της γέφυρας έφερε σημαντικό πλήγμα στην τροφοδοσία των δυνάμεων του Ρόμελ στην Αφρική. Το ίδιο και στο ηθικό των εδώ κατακτητών που κατατροπώθηκαν στη μάχη. Κυρίως, όμως, ο Γοργοπόταμος σάλπισε -με τον πιο βροντερό τρόπο- το σύνθημα της εθνικής αντιπαράθεσης με τον φασισμό. Και μαζί της βέβαια, την ανάγκη συνεργασίας, με το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, αλλά και τη συστράτευση των αντάρτικων ομάδων ανεξάρτητα από τις πολιτικές αναφορές της καθεμιάς.
Η ίδια η ανθρωπογεωγραφία της επιχείρησης, εξάλλου μάς διδάσκει πολλά: Εδώ πολέμησαν ενωμένοι Έλληνες, Βρετανοί και Νεοζηλανδοί! Αξιωματικοί, αγωνιστές, αντάρτες με καταγωγή από την Ινδία, από την Παλαιστίνη, από την Κύπρο. Ο ΕΔΕΣ και ο ΕΛΑΣ. Οπαδοί της αστικής δημοκρατίας και ορκισμένοι κομμουνιστές. Όλοι τους, όμως, πολέμησαν για τον υπέρτατο σκοπό, που σκέπαζε κάθε άλλον: Την απελευθέρωση από το ζυγό του Ναζισμού. Γι’ αυτό και πέτυχαν.
Ομολογώ ότι για αυτό τον λόγο, προσωπικά, με γοητεύει πιο πολύ αυτή, η πιο πρώιμη περίοδος της Εθνικής Αντίστασης, το 1941, το 1942, όταν ο κοινός αγώνας έφερε μαζί μαχητές διαφορετικών οργανώσεων να πολεμούν ο ένας δίπλα στον άλλον. Με συναρπάζει, πολύ περισσότερο από την επόμενη περίοδο όταν οι συγκρούσεις μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων άνοιξαν το δρόμο για τον εμφύλιο πόλεμο.
Υπό αυτή την έννοια, ο Γοργοπόταμος είναι, στο μυαλό μου, το πρότυπο, η ευκαιρία -η χαμένη ευκαιρία- για την εξέλιξη του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος σε κατευθύνσεις που ακολούθησαν άλλα δυτικοευρωπαϊκά αντιστασιακά κινήματα, όπως το γαλλικό και το ιταλικό. Δηλαδή ένας κοινός αντιφασιστικός αγώνας όλων των διαφορετικών οργανώσεων, που οδήγησε τελικά, γρήγορα, πολλά Ευρωπαϊκά κράτη σε μια μεταπολεμική ανασυγκρότηση και στην δημιουργία νέων πολιτικών συστημάτων τα οποία έφεραν εκσυγχρονισμό, ομαλότητα και ανοχή στο διαφορετικό. Έστω και αν τελικά, τα πράγματα, δεν έγιναν έτσι στην Ελλάδα, υπήρχαν οι δυνατότητες για να εξελιχθούν και τα ελληνικά πράγματα σε αυτή την κατεύθυνση. Και αυτές οι δυνατότητες της συμπόρευσης φαίνονται –και θα μου επιτρέψετε να το μνημονεύσω– και στη δράση του πατέρα μου, του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, και της οργάνωσής του (της ΕΟΚ, στην Κρήτη) που πέτυχαν κάτι πρωτοφανές, σε συνεργασία με το τοπικό ΕΑΜ. Να αποφευχθεί ο εμφύλιος στη μεγαλόνησο. Ήταν, αυτή, μια άλλη εκδοχή του μέλλοντος: η εκδοχή μιας προοδευτικής, δυναμικής, ανεκτικής και φιλελεύθερης δημοκρατίας. Δυστυχώς δεν έγινε πράξη. Και εδώ, οφείλουμε όλοι να σκύψουμε το κεφάλι απέναντι σε ευθύνες, που κράτησαν πίσω την πατρίδα μας.
Η παγίδα του εμφυλίου, τα σκληρά χρόνια που ακολούθησαν, ο ξένος παράγοντας, αλλά και οι διχαστικές λογικές του πολιτικού κόσμου στέρησαν από τον τόπο την ομαλότητα. Καθυστέρησε πολύ η ορθολογική ανάπτυξη. Και πλήγωσαν τους Έλληνες, κόβοντας στα δύο τη ζωή δύο γενιών. Δυστυχώς, έπρεπε να φτάσουμε μέχρι το 1974 και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για να νομιμοποιηθεί το ΚΚΕ. Έπρεπε να φτάσουμε στο 1982 και στον Ανδρέα Παπανδρέου για να αναγνωριστεί η Εθνική Αντίσταση. Έπρεπε να φτάσουμε στο 1989 και στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη για να αρθούν οι συνέπειες του Εμφυλίου Πολέμου.
Ήταν λάθος που χρειάστηκε τόσος καιρός για να ακουστεί ο Ζέρβας που αν και ήταν αρχηγός της επιχείρησης στο Γοργοπόταμο πρότεινε για συν-αρχηγό τον Άρη. Ήταν λάθος που χρειάστηκαν τόσα χρόνια για να ταξιδέψει το μήνυμα του κοινού τους χορού, στη Βίνιανη, λίγες μέρες πριν από την επιχείρηση. Και είναι μεγαλύτερο λάθος ακόμα κάποιοι και σήμερα να ποντάρουν στον διχασμό. Η μάχη του Γοργοποτάμου μέσα σε 6 ώρες σηματοδότησε ένα ξεκάθαρο πολύτιμο συμπέρασμα: Ότι μόνο ενωμένοι και με τις σωστές επιλογές νικάμε και προχωράμε μπροστά.