Σύμφωνα με όσα αναφέρει σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα ο Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου - Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, υπάρχουν νομικά ερωτήματα για το προσφυγικό και τα όσα γίνονται εσχάτως.
Σύμφωνα με τον κ. Κοντιάδη:
- «Η χθεσινή απόφαση της κυβέρνησης να αναστείλει την εφαρμογή της Συνθήκης της Γενεύης ως προς την παραλαβή αιτήσεων ασύλου δεν είναι νόμιμη. Αναστολή ισχύος της Σύμβασης με κυβερνητική απόφαση δεν είναι νοητή.
- Η απόφαση για επαναπροώθηση των παρανόμως εισερχόμενων χωρίς καταγραφή σε περίπτωση «μπούκας» είναι ανεκτή κατά το διεθνές δίκαιο, όπως έκρινε το ΕυρΔΔΑ πριν από λίγες ημέρες, εφόσον υπάρχουν άλλες πύλες εισόδου. Αν όμως δεν προβλέπεται διαδικασία απονομής ασύλου, πύλες εισόδου πρακτικά δεν υπάρχουν. Άρα κατά την εκτίμησή μου και εδώ ανακύπτει νομικό πρόβλημα.
- Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρέλαβε από την κυβέρνηση Τσίπρα μια αποτυχημένη διαχείριση του προβλήματος και ξεκίνησε με τη λανθασμένη επιλογή να καταργήσει το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, την οποία διόρθωσε πρόσφατα. Ωστόσο, φοβούμενη μάλλον το πολιτικό κόστος, δεν αποσυμφόρησε τα νησιά. Τώρα βρίσκεται μπροστά σε μια θύελλα, την οποία αντιμετωπίζει μεν με την επιβεβλημένη ενίσχυση των μηχανισμών αποτροπής των μαζικών, κατευθυνόμενων ροών, αλλά η χθεσινή της απόφαση είναι νομικά εσφαλμένη και διαχειριστικά αλυσιτελής ως προς την αναστολή της παραλαβής αιτήσεων ασὐλου.
- Συμπέρασμα: Το στρατηγικό έλλειμμα στο προσφυγικό-μεταναστευτικό επί μια πενταετία έχει οδηγήσει σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση. Απαιτείται ένα συνεκτικό και πολυεπίπεδο σχέδιο αντιμετώπισης του μεταναστευτικού, που κατά την εκτίμησή μου αποτελεί το σοβαρότερο ζήτημα που καλείται να διαχειριστεί η χώρα μας και η (παραπέουσα) Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.»
Διεθνοποίηση και όχι αδράνεια
Στη ανάγκη άμεσης διεθνοποίησης του θέματος στο υψηλότατο επίπεδο στέκεται ο πρώην αν. υπουργός Εξωτερικών Νίκος Ξυδάκης μιλώντας στο «Reporter.gr». Είναι προφανές ότι ο Τούρκος πρόεδρος Τ. Eρντογάν κάνει ψυχολογικό πόλεμο, με fake news, με προπαγάνδα, με ό,τι βρει. Δεν θα διστάσει σε τίποτε, σημειώνει ο κ. Ξυδάκης.
Σημειώνεται ότι ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός Μπ. Μπορίσοφ αποκάλυψε ότι επιχείρησε διαμεσολαβητική συνάντηση κορυφής στη Σόφια μεταξύ του ιδίου, του Ερντογάν, του Κυρ. Μητσοτάκη, και των προέδρων των ευρωπαϊκών εξαμήνων, του Κροάτη Πρωθυπουργού Αντρέι Πλένκοβιτς και της καγκελαρίου Αν. Μέρκελ. Ωστόσο ο Τ. Ερντογάν, όπως είπε ο κ. Μπορίσοφ, αρνήθηκε να συνομιλήσει με Έλληνα Π/Θ επικαλούμενος προσχηματικά τη βία στα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Σύμφωνα με διπλωματικούς παρατηρητές, ο Τούρκος Πρόεδρος με τις τουρκικές θέσεις στο Ιντλίμπ απειλούμενες (την Τετάρτη συναντάται με τον πρόεδρο Βλ. Πούτιν), επιχειρεί να επιτύχει αντιπερισπασμό. Έτσι εκμεταλλευόμενος κάποιες χλιαρές αρχικά κινήσεις στο διπλωματικό πεδίο της Αθήνας (μη απαίτηση για Σύνοδο Κορυφής, εμπλοκή ΟΗΕ στο ύπατο επίπεδο) προσπαθεί να ωθήσει σε διπλωματική απομόνωση την Αθήνα κατηγορώντας την Ελλάδα για φόνους προσφύγων και push backs πιέζοντας τη Μέρκελ και την ΕΕ.
Όπως εκτιμάται στόχος του Τούρκου προέδρου είναι να λάβει κάποια υποστήριξη των θέσεων του στη Συρία. Τότε μόνον μπορεί να αναδιπλωθεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ίδιων διπλωματικών παρατηρητών. Πάντως, όπως τονίζουν οι Ευρωπαίοι έχουν θορυβηθεί με τον εκβιασμό των προσφυγικών κυμάτων και την κατάρρευση της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.
«Η Ελλάδα πρέπει να προκαλέσει έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εξαιτίας της κατάρρευσης Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, και να ζητήσει σαφώς διατυπωμένη στο κοινό ανακοινωθέν πρακτική και πολιτική συμπαράσταση, και αναπροσαρμογή κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για προσφυγικό, στη βάση των ιδρυτικών συνθηκών: αναλογικότητα βαρών και αλληλεγγύη. Έστω και ρηματικά, πρέπει να αποσπάσουμε έκφραση αλληλεγγύης και πρόσθετα πρακτικά μέτρα» τονίζει ο κ. Ξυδάκης. Όπως αναφέρει με βάση και την εμπειρία της διπλωματικής διαχείρισης την ευθύνη της οποίας είχε κατά την έξαρση του θέματος το 2015 -2016 θα πρέπει να ασκηθεί μια πολυεπίπεδη διπλωματία τόσο σε επίπεδο ΟΗΕ για Σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά κι στην ΕΕ για μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής με κύριο μέλημα την αποσύνδεση των εξελίξεων στην Ιντλίμπ και της «εργαλειοποίησης» των προσφύγων.
«Την Ελλάδα δεν τη συμφέρει η αμαύρωση της διπλωματικής και πολιτικής της εικόνας, πολλαπλώς: χρειάζεται επιχειρήματα διεθνούς δικαίου για να αποκρούει παγίως τις τουρκικές αξιώσεις, αλλά ακόμη και για να μη βλάψει στην τρέχουσα περίοδο την τουριστική της βιομηχανία» αναφέρει και σημειώνει ότι το σύνθημα που χρησιμοποίησε ο ίδιος το 2015-16 ως αν. υπουργός εξωτερικών ήταν: «Φυλάσσουμε τα σύνορα, δεν πνίγουμε ανθρώπους».
Ο ίδιος αναφέρει ότι το όλο εγχείρημα θέλει επιμέλεια, σχέδιο, ανάδειξη συμμαχιών και στρατηγική πίεσης καθώς «σύμμαχοι δεν θα είναι εύκολο να βρεθούν στο προσφυγικό.» Παράλληλα, τονίζει ότι θα πρέπει να επιταχυνθεί η προσπάθεια για νόμιμα relocations, resettlements, επανενώσεις οικογενειών, ασυνόδευτα ανήλικα, για ψυχολογικούς-διπλωματικούς λόγους κυρίως.
Σε σχέση με την αναστολή, για ένα (1) μήνα της υποβολής αιτήσεων ασύλου όσων εισέρχονται στη χώρα παράνομα ο κ. Ξυδάκης εκφράζει προβληματισμό καθώς εμμέσως γίνεται αναστολή της Συνθήκης της Γενεύης, ενώ έτσι γίνεται και συσσώρευση αιτήσεων.
Γιώργος Αλεξάκης