“O κορoνοϊός λειτούργησε ως επιταχυντής ενός προγράμματος που είχαμε σχεδιάσει πριν από τις περσινές εκλογές και είχαμε ήδη ξεκινήσει να υλοποιούμε στους πρώτους επτά μήνες της θητείας μας” εξηγεί ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Κυριάκος Πιερρακάκης.
Το κυβερνητικό στέλεχος που εκτός από το «διάσημο» 13033 για τα sms στη διάρκεια της καραντίνας έφερε την «επανάσταση» του gov.gr, που και ο ίδιος θεωρεί ως τη σημαντικότερη πρωτοβουλία του, καθώς θα λειτουργήσει ως... θεμέλιο του ψηφιακού κράτους.
Ας δούμε λοιπόν τι έχει γίνει μέχρι σήμερα και τι... έρχεται. Μία προβολή στο μέλλον της Ελλάδας, που ασφαλώς έχει ακόμα πολλές παθογένειες να «γιατρέψει».
Συνέντευξη στους Σπύρο Πολυχρονόπουλο και Γιώργο Αλεξάκη που δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Ιουλίου.
Νέες υπηρεσίες για τους πολίτες προέκυψαν λοιπόν στη διάρκεια του lockdown. Απαριθμήστε τις σημαντικότερες, που μπήκαν στη ζωή μας την περίοδο της πανδημίας.
Το gov.gr διαθέτει πλέον 568 υπηρεσίες: άυλη συνταγογράφηση, ψηφιακά ραντεβού με την ΑΑΔΕ, αιτήσεις εγγραφής για νηπιαγωγεία, προσωρινές άδειες οδήγησης, ψηφιακή ακαδημία πολιτών και πιστοποιητικά δημοτολογίου είναι κάποιες από τις υπηρεσίες που ψηφιοποιήσαμε αυτό το διάστημα. Οι υπηρεσίες αυτές διαρκώς θα αυξάνονται, ενώ οι υφιστάμενες θα επανασχεδιάζονται ώστε να διαθέτουν ενιαία φιλοσοφία και ομοιόμορφη δομή.
Υπάρχουν, ανάλογες καινοτομίες και για τις επιχειρήσεις, ώστε να γλιτώνουν χρόνο στις δημόσιες υπηρεσίες;
Οι επιχειρήσεις γνωρίζουν καλύτερα από όλους ότι ο χρόνος είναι χρήμα. Και στόχος μας είναι να τους δώσουμε τη δυνατότητα να ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με το αντικείμενό τους, αφαιρώντας από πάνω τους γραφειοκρατικά βάρη τα οποία μεταφράζονται σε χαμένες εργατοώρες. Σε αυτή την κατηγορία πρωτοβουλιών εντάσσονται ουσιαστικά οι περισσότερες από τις υπηρεσίες που έχουμε ψηφιοποιήσει –οι εξουσιοδοτήσεις και οι υπεύθυνες δηλώσεις είναι κατεξοχήν διαδικασίες στις οποίες καταφεύγουν επιχειρήσεις, ενώ πολλές φορές η αναζήτηση πιστοποιητικών αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα απώλειας χρόνου.
Επιπλέον, σχεδιάζουμε και ψηφιακές διαδικασίες που αφορούν ειδικά τις επιχειρήσεις, όπως η αυτόματη και ψηφιακή αναζήτηση της φορολογικής ενημερότητας για τους προμηθευτές της Βουλής και των Δήμων, ώστε να μην χρειάζεται κάθε φορά οι ενδιαφερόμενοι να την προσκομίζουν αυτοπρόσωπα στον αντίστοιχο φορέα –σύντομα θα ισχύει για το σύνολο των φορέων του Δημοσίου.
Τι θα αλλάζατε για να βελτιωθούν οι παρεχόμενες αυτές υπηρεσίες;
Μια από τις κυριότερες παθογένειες της Ελλάδας αναφορικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό ήταν ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, σχεδιασμού και υλοποίησης, που οδηγούσε σε μητρώα και υπηρεσίες που δεν μιλούσαν μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να ψηφιοποιούμε πρακτικά την γραφειοκρατία. Η δική μας αντίληψη είναι ότι το κράτος είναι ένα και ως ένα πρέπει να λειτουργεί. Γι’ αυτό, όπως σας ανέφερα ήδη, οι προϋπάρχουσες του gov.gr ψηφιακές υπηρεσίες ανασχεδιάζονται, ώστε να παρέχονται όλες σε ένα ενιαίο και φιλικό προς τους χρήστες περιβάλλον.
Σε ό,τι έχει να κάνει, τώρα, με τις υπηρεσίες που διαθέσαμε στους πολίτες το τελευταίο διάστημα, η πρώτη περίοδος κάθε πλατφόρμας είναι πιλοτική, υπό την άποψη ότι μας δείχνει τυχόν αστοχίες ή αρρυθμίες. Παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή την εμπειρία και τις παρατηρήσεις των χρηστών και παρεμβαίνουμε άμεσα για να διορθώσουμε ό,τι δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες μας.
Προφανώς, όμως, υπάρχουν ακόμα αρκετές εκκρεμότητες και άλυτες «παθογένειες». Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι πιο σημαντικές και αυτές που σκοπεύετε να «τρέξετε» άμεσα προς υλοποίηση;
Σίγουρα είναι πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν. Όσον αφορά στην απλοποίηση διαδικασιών, δίνουμε το βάρος μας στα λεγόμενα «γεγονότα ζωής», των οποίων οι μεταβολές συνεπάγονται πολλαπλές ουρές και μεγάλες διαδικασίες: η αρχή έγινε με τη δήλωση γέννησης, που πλέον με μία διαδικασία μέσα στο μαιευτήριο όχι μόνο δηλώνεται η γέννηση σε όλα τα μητρώα, αλλά το παιδί επιπλέον παίρνει ΑΜΚΑ και κινούνται οι διαδικασίες για τα σχετικά επιδόματα. Το ίδιο θα κάνουμε και σε άλλες περιπτώσεις, με την αμέσως επόμενη να είναι η δήλωση απώλειας αγαπημένου προσώπου.
Στην ψηφιοποίηση, τώρα, στοχεύουμε σε εκείνες τις υπηρεσίες που οδηγούν μεγάλο αριθμό πολιτών στα γκισέ: γι’ αυτό ξεκινήσαμε εντάσσοντας στο gov.gr τη βεβαίωση γνησίου υπογραφής για εξουσιοδότηση και υπεύθυνη δήλωση. Συνεχίσαμε με τα πιστοποιητικά γέννησης, οικογενειακής κατάσταση και ιθαγένειας από τα Δημοτολόγια και με τις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης, γάμου και συμφώνου συμβίωσης, ενώ ακολουθούν η ληξιαρχική πράξη θανάτου και το πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών.
Και τέλος, σε νομοθετικό επίπεδο, με τον Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης ενοποιούμε, εκσυγχρονίζουμε και ενισχύουμε όλη τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία είκοσι και πλέον ετών.
Στην αρμοδιότητά σας είναι, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων που διαχειρίζεται όλα τα πληροφοριακά συστήματα και τις υποδομές του Υπουργείου Οικονομικών. Κατά μία έννοια είστε λοιπόν κομβικός πυλώνας της οικονομικής πολιτικής του κράτους. Στο πλαίσιο αυτό τι σχεδιάζετε να κάνετε τόσο από πλευράς ανθρωπίνου δυναμικού (νέες προσλήψεις εξειδικευμένων στελεχών, εκπαίδευση υφισταμένων) όσο και από πλευράς συνεργασιών με άλλες χώρες πιο προηγμένες τεχνολογικά σε θέματα φορολογικής διοίκησης;
Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων – όπως ονομαζόταν μέχρι πριν από έναν χρόνο – αποτελούσε την «καρδιά» της ψηφιακής διακυβέρνησης της χώρας. Και είναι το καλύτερο παράδειγμα γιατί τελικά το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δεν ήταν απλά μια μετονομασία υπουργείου, αλλά μια νέα δομή, η οποία για πρώτη φορά ενοποίησε τους βασικούς φορείς ψηφιοποίησης υπηρεσιών, ώστε να μπορεί να λειτουργεί οριζόντια, με ταχύτητα και ενιαίο αποτέλεσμα.
Αναφορικά με το ανθρώπινο δυναμικό, ασφαλώς εξετάζουμε όλα όσα αναφέρατε, φρονώ, όμως, ότι αξίζει να δώσουμε λίγη περισσότερη έμφαση στο υφιστάμενο δυναμικό μας, το οποίο δούλεψε με πυρετώδεις ρυθμούς και χάρη στο οποίο κάναμε τα πρώτα σημαντικά βήματα αυτούς τους μήνες. Συνεπώς θέλω να τονίσω ότι είμαστε απολύτως ικανοποιημένοι από το προσωπικό μας και ταυτόχρονα εξετάζουμε πώς θα το ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο.
Πέρα από τις στρατηγικές συμφωνίες με τη Microsoft και την Amazon για θέματα τεχνολογικών υποδομών έχουμε κάτι νέο σε επίπεδο εταιριών ή κρατών και τι στόχο έχει;
Η προσέλκυση επενδύσεων από τον χώρο της τεχνολογίας είναι κάτι που μας ενδιαφέρει πολύ και κάτι για το οποίο δουλεύουμε μεθοδικά. Φυσικά, καταλαβαίνετε ότι τέτοιες συμφωνίες δεν είναι δυνατόν να ανακοινωθούν πριν κλείσουν όλες τους οι λεπτομέρειες. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν αρκετές: πριν από λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη εγκαινιάσαμε από κοινού με τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη το Κέντρο Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων της Cisco, ένα κέντρο το οποίο θα έχει σκοπό την ενίσχυση της καινοτομίας, την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού καθώς επίσης και την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων.
Παράλληλα, η έξοδος της χώρας από τη «Λίστα 301» για το παράνομο λογισμικό ύστερα από δέκα και πλέον χρόνια παρουσίας σε αυτή αυξάνει σημαντικά τις προοπτικές προσέλκυσης επενδύσεων στον τομέα του λογισμικού. Και βέβαια, εξίσου σημαντική στον τομέα των επενδύσεων ευρύτερα είναι η ενίσχυση του νομοθετικού και λειτουργικού πλαισίου σε πρωτοβουλίες όπως το cash rebate του ΕΚΟΜΕ – που όχι μόνο αυξάνουμε το ποσοστό επιστροφής των επιλέξιμων δαπανών από το 35% στο 40, αλλά ταυτόχρονα μειώνουμε σημαντικά τη γραφειοκρατία της υπαγωγής των επενδυτικών πλάνων.
Τι θα περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο που ετοιμάζετε; Έχετε προαναγγείλει ευχάριστες εκπλήξεις; Μπορείτε να αποκαλύψετε κάποιες από αυτές;
Έχουμε ήδη προαναγγείλει ορισμένες ευχάριστες, όπως είπατε και εσείς, εκπλήξεις – αυτή που προσέλκυσε περισσότερο τα φώτα της δημοσιότητας είναι η κατάργηση του φαξ στο Δημόσιο εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Νομίζω, όμως, ότι υπάρχουν και αρκετά άλλα σημεία που τελικά θα είναι πιο επιδραστικά στην βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη. Και μιλώ για ψηφιακές υπογραφές, ψηφιακές σφραγίδες και ψηφιακά έγγραφα, τα οποία θα είναι κομμάτι του νομοσχεδίου. Επιπλέον, ενσωματώνουμε ευρωπαϊκές οδηγίες για τα ανοιχτά δεδομένα και τον Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών της ΕΕ, ενώ με τη θέσπιση αναπτυξιακών διατάξεων όπως το cloud first policy μειώνουμε δραστικά τη γραφειοκρατία.
Μιλήστε μας για τις νέες ταυτότητες. Πότε θα είναι έτοιμες και πώς βελτιώνει τη ζωή των πολιτών ο νέος προσωπικός αριθμός;
Ο προσωπικός αριθμός –που νομοθετούμε τις επόμενες εβδομάδες με τον Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης– έρχεται να κάνει κάτι πολύ απλό, μα και πολύ σημαντικό: θα «ενοποιήσει» την εικόνα που έχει το κράτος για κάθε πολίτη, δηλαδή δεν θα εμφανίζομαι με άλλα στοιχεία στο ένα μητρώο και με διαφορετική κατάσταση σε μια άλλη υπηρεσία. Πλέον όταν θα χάνει κάποιος την ταυτότητά του δεν θα χρειάζεται να ενημερώνει εξαρχής όλες τις υπηρεσίες, αφού ο αριθμός ταυτοποίησης θα παραμένει ο ίδιος και ο αριθμός ταυτότητας θα λειτουργεί αποκλειστικά ως ο αριθμός του εγγράφου.
Αυτό σε συνδυασμό με την επέκταση της διαλειτουργικότητας μεταξύ μητρώων και υπηρεσιών του Δημοσίου θα σημαίνουν πολύ λιγότερες ουρές, που με τη σειρά τους σημαίνουν πολύ λιγότερη ταλαιπωρία για τους πολίτες και περισσότερες δυνατότητες για τη Διοίκηση.
Τι απαντάτε σε όσους ανησυχούν ότι όλες οι παραπάνω ραγδαίες αλλαγές θέτουν σε κίνδυνο τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών;
Ότι για εμάς οι έννοιες της τεχνολογίας και των προσωπικών δεδομένων δεν είναι αντικρουόμενες, αλλά αλληλοσυμπληρούμενες. Και είναι λογικό όταν δημιουργείται ένα νέο περιβάλλον να δημιουργείται και η ανάγκη εμπλουτισμού ή εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας. Φροντίζουμε, λοιπόν, ώστε να συμβαδίζουμε με όλες τις προδιαγραφές που θέτει η εθνική και η ενωσιακή νομοθεσία αναφορικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων με στόχο την ενδυνάμωση των πολιτών, η οποία αυτονόητα περιλαμβάνει τον σεβασμό και την εξασφάλιση της ιδιωτικότητάς του.
Πολλές από αυτές τις υπηρεσίες που αναπτύχθηκαν έχουν σχέση με ταυτοποιήσεις πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό μπορείτε να μας περιγράψετε με απλά λόγια πώς ο πολίτης μπορεί να είναι σίγουρος ότι για αυτές τις σημαντικές ενέργειες που απαιτούν ταυτοποίηση διασφαλίζεται νομικά;
Θα μου επιτρέψετε να αντιστρέψω το ερώτημα: αυτή τη στιγμή οι συναλλαγές μας είναι πιο ασφαλείς με τις υπάρχουσες ταυτότητες αντί της προτεινόμενης εναλλακτικής; Η απάντηση εδώ είναι ότι η τεχνολογία μπορεί να μην εξαλείφει τους κινδύνους, αλλά σύμφωνα με την διεθνή εμπειρία τους μειώνει σημαντικά. Όπως, λοιπόν, σας είπα ήδη, παρακολουθούμε όλες τις εξελίξεις τόσο σε νομικό, όσο και σε τεχνολογικό επίπεδο, ώστε οι συναλλαγές να γίνονται με τον ασφαλέστερο δυνατό τρόπο.
Ο διαγωνισμός για το 5G εκκρεμεί. Πότε τελικά θα πραγματοποιηθεί;
Η διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα προχωρούν κανονικά και η δημοπρασία του φάσματος θα γίνει στα τέλη του έτους. Σε αυτό το διάστημα θα έχουμε ολοκληρώσει τα προγενέστερα στάδια που απαιτούνται, όπως ήταν – για παράδειγμα – ο νέος Χάρτης Συχνοτήτων της ψηφιακής τηλεόρασης που υπογράψαμε πριν από περίπου δύο μήνες και θα έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση του Ψηφιακού Μερίσματος ΙΙ. Το 5G θα είναι καταλύτης των ψηφιακών δυνατοτήτων των επόμενων ετών, γι’ αυτό και δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση όχι μόνο στην οικονομική αξιοποίηση της δημοπρασίας, αλλά και στις προοπτικές δημιουργίας ενός ολόκληρου «οικοσυστήματος καινοτομίας».
Τα δίκτυα «ζορίστηκαν» στην πανδημία, αλλά άντεξαν. Υπάρχει, ωστόσο, μεγάλη συζήτηση για τις τιμές των παροχών προς τους πολίτες αλλά και τις αναγκαίες επενδύσεις. Έχει αναλάβει το υπουργείο σας κάποιες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες στα πεδία αυτά;
Είναι ακριβείς και οι δύο διαπιστώσεις σας. Πράγματι, τα δίκτυα άντεξαν – και υπήρξε στενή και καθημερινή συνεργασία μας με τους παρόχους – και θα ήθελα να τους ευχαριστήσω γι’ αυτό. Από εκεί και πέρα, είναι αλήθεια ότι το κόστος των πακέτων είναι υψηλό – όχι τόσο υψηλό όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως, αλλά σε κάθε περίπτωση υψηλό. Και γι’ αυτό είχαμε πριν από λίγους μήνες πρωτοβουλία από πλευράς του Πρωθυπουργού, η οποία οδήγησε στο διπλασιασμό των δεδομένων στα υπάρχοντα πακέτα.
Από εκεί και πέρα, τι θέλουμε να κάνουμε: αφενός είμαστε σε συνεννόηση με τους παρόχους ώστε να αναθεωρήσουν την πολιτική των υψηλών ονομαστικών τιμών –κάτι που ήδη έχει ξεκινήσει να θεραπεύεται. Και αφετέρου είναι αυτονόητο ότι θα είναι χρήσιμη προς αυτή την κατεύθυνση οποιαδήποτε μείωση φορολογίας, ειδικά στο κομμάτι των δεδομένων και πάντα σε συνάρτηση με τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.