«Επιβεβαιώσαμε σθεναρά την αλληλεγγύη με την Ελλάδα και την Κύπρο», τόνισε η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά το τέλος της Συνόδου, τονίζοντας πως «κανείς δεν μπορεί να μπει ανάμεσά μας».
Αναφερόμενη στην Τουρκία τόνισε πως «η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα και τις επιλογές της. Έχουμε μια εργαλειοθήκη την οποία μπορούμε να εφαρμόσουμε άμεσα», σημείωσε συγκεκριμένα και αυτή φαίνεται πως είναι η φράση - κλειδί που ξεκλείδωσε τη συμφωνία. Δεν αναφέρονται ρητά οι κυρώσεις, αλλά σε εργαλειοθήκη που περιλαμβάνει κυρώσεις και είναι άμεσα εφαρμόσιμη. Στο κείμενο της συμφωνίας δε γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα άρθρα της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που επίσης περιλαμβάνουν τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων και περιοριστικών μέτρων.
Η φον ντερ Λάιεν πρόσθεσε ακόμα πως «περιμένουμε από την Τουρκία να σταματήσει τις μονομερείς και παράνομες ενέργειές της. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για μια θετική μακροπρόθεσμη ατζέντα».
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ανακοίνωσε από τη μεριά του κυρώσεις σε 40 αξιωματούχους στη Λευκορωσία, καθώς η ΕΕ δεν αναγνωρίζει τη νίκη Λουκασένκο στις πρόσφατες εκλογές στη χώρα.
Η Κύπρος είχε συνδέσεις τις κυρώσεις στη Λευκορωσία με το κείμενο για την Τουρκία, το οποίο τελικά αποδέχθηκε έπειτα από πολύωρη διαπραγμάτευση και έχοντας τη στήριξη της Ελλάδας.
Για το θέμα της Τουρκίας ο κ. Μισέλ είπε πως η ΕΕ θέλει να γίνει πολιτικός διάλογος. Κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Τόσο ο κ. Μισέλ, όσο και η κα. φον ντερ Λάιεν δεν απάντησαν πάντως στο ερώτημα, αν η ΕΕ πρόκειται να λάβει κυρώσεις κατά της Τουρκίας, πριν από τον Δεκέμβριο, αν συνεχίσει τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. «Η Τουρκία πρέπει τώρα να αποδείξει, αν πράγματι επιθυμεί εποικοδομητικό διάλογο μαζί μας», επέμειναν.
Το κείμενο της συμφωνίας
Το κείμενο της συμφωνίας, σύμφωνα με πληροφορίες είναι μία μίξη όσων συζητήθηκαν στη διάρκεια της Συνόδου και εκφράζει την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Σημειώνει ότι η ΕΕ «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του κυπριακού» και χρησιμοποιεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων από τη μεριά του Συμβουλίου» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας.
Το Συμβούλιο στη βάση αυτή δεσμεύεται για αποφάσεις έως το Δεκέμβρη.
Για το διάλογο με την Ελλάδα περιλαμβάνει τη φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών», ώστε να μην ανοίξει άλλο η ατζέντα όπως επιθυμούν οι Τούρκοι.
Το νέο προτεινόμενο κείμενο προσθέτει ότι «καλεί την Τουρκία να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου» και σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «παραμένει πλήρως δεσμευμένο για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού».
Αναφέρεται ακόμα πως «σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Τα αναφερόμενα άρθρα της Συνθήκης αφορούν κυρώσεις, αλλά δεν αναφέρει ρητώς τη λέξη.
Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε πως το τελικό κείμενο καταργεί επίσης μια προηγούμενη αναφορά ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων στην Κύπρο. Πρόκειται για μία φράση από το πρώτο draft που εξόργισε την Κύπρο, καθώς μιλά ανοιχτά για συνεκμετάλλευση, ενώ θα μπορούσε να το εκλάβει κανείς και ως αναφορά στους Τουρκοκύπριους.
Τέλος το κείμενο αναφέρει πως «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, ανάλογα με την περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του του Δεκεμβρίου».
To πλήρες κείμενο στα αγγλικά ΕΔΩ
