Απαιτούνται αυστηρότερα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και η ποινική νομοθεσία θα πρέπει να ενισχυθεί, διότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος, να αποδυναμωθούν περαιτέρω οι δυνατότητες της Ελλάδας να καταπολεμήσει αποτελεσματικά την διαφθοράς και ενδεχομένως άλλα σχετικά εγκλήματα, όπως το ξέπλυμα χρήματος, συμπεραίνεται στην έκθεση της GRECO.
Η GRECO επικρίνει, για παράδειγμα, ότι οι επιβαρυντικές περιστάσεις, που σχετίζονται με τη δωροδοκία δεν καλύπτονται πλήρως από το νόμο, ενώ οι εισαγγελείς ενδέχεται να βρίσκονται στο απυρόβλητο, για διώξεις σε αδικήματα δωροδοκίας.
Καλεί επίσης την Ελλάδα να ποινικοποιήσει πλήρως, την παθητική δωροδοκία ξένων δημοσίων υπαλλήλων, συμπεριλαμβανομένων δικαστών, μελών συνελεύσεων, δικαστών και διαιτητών, σύμφωνα με τη Σύμβαση Ποινικού Δικαίου για τη Διαφθορά.
Ο κύριος λόγος για την έκθεση της GRECO, που πυροδότησε μια «διαδικασία του κανόνα 34 ad hoc», ήταν, όταν η Ελλάδα υποβάθμισε το ποινικό αδίκημα δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων από «κακούργημα» (μείζον έγκλημα) σε «παράπτωμα» (μικροεγκλήματος) τον Ιούνιο του περασμένου έτους.
Μετά από κοινή αποστολή μεταξύ της GRECO και της ομάδας εργασίας του ΟΟΣΑ για τη δωροδοκία (WGB), συμπεριλαμβανομένων συζητήσεων με τις ελληνικές αρχές, η Ελλάδα αποκατέστησε το αδίκημα δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων ως κακούργημα και οι κυρώσεις ενισχύθηκαν ανάλογα.
Στην έκθεση, ωστόσο, τονίζεται ότι, ενώ αυτή η νομική τροποποίηση (Νοέμβριος 2019) ήταν ευπρόσδεκτη, άλλα προβλήματα παρέμειναν. Για παράδειγμα, οι επιβαρυντικές περιστάσεις θα πρέπει να είναι πιο αποφασιστικές για τις κυρώσεις της δωροδοκίας, και για τα αδικήματα δωροδοκίας που διαπράχθηκαν πριν από την τροποποίηση του Νοεμβρίου 2019.
Επιπλέον, η GRECO συνέστησε να περιοριστεί αυστηρά το πεδίο εφαρμογής των αδικημάτων διαφθοράς, που μπορεί να υπόκεινται σε αποχή σύμφωνα με το άρθρο 48 του κώδικα ποινικής δικονομίας και ότι αυτό το άρθρο εφαρμόζεται μόνο σε εξαιρετικές, μικρές περιπτώσεις αδικημάτων διαφθοράς.
Καθώς αυτή η σύσταση δεν εφαρμόζεται ακόμη, η GRECO σημειώνει ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος η διάταξη αυτή, εάν δεν διορθωθεί, να αποδυναμώσει περαιτέρω τις δυνατότητες της Ελλάδας να καταπολεμήσει αποτελεσματικά αυτήν τη μορφή διαφθοράς και ενδεχομένως άλλων σχετικών εγκλημάτων, όπως το ξέπλυμα χρήματος.
Οι ελληνικές αρχές δεν έχουν ακόμη ασχοληθεί με κανένα από τα παραπάνω θέματα, καταλήγει η GRECO στην έκθεση παρακολούθησης. Έχοντας δημιουργήσει μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων για την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων, η Ελλάδα πρόκειται να υποβάλει εκ νέου έκθεση στην GRECO έως τις 31 Οκτωβρίου 2021.
Στα συμπεράσματά της η Έκθεση της GRECO αναφέρει:
- Καμία από τις τέσσερις συστάσεις που περιέχονται στην Έκθεση Ad hoc δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα.
- Μια κύρια ανησυχία κατά την έναρξη της διαδικασίας ad hoc αντιμετωπίστηκε από τον νομοθέτη όταν η ειδική μορφή δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων (άρθρο 236.2 του Ποινικού Κώδικα) επαναταξινομήθηκε ως σοβαρό αδίκημα (κακούργημα). Τούτου λεχθέντος, σχετικά με τέτοια αδικήματα που διαπράχθηκαν πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της τροποποίησης (18 Νοεμβρίου 2019), θα εφαρμοστούν οι πιο ήπιες νομοθεσίες (παραβάσεις) και οι κυρώσεις, κάτι που είναι αναπόφευκτο αποτέλεσμα αυτών των τροποποιήσεων.
- Οι εκκρεμείς ανησυχίες που διατυπώνονται στην Έκθεση Ad hoc δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί από τις ελληνικές αρχές. Η GRECO χαιρετίζει, ωστόσο, την πρόσφατη σύσταση μιας μορφής επιτροπής εμπειρογνωμόνων («Συντακτική Επιτροπή»), με στόχο την εξέταση ορισμένων από τις συστάσεις. Η GRECO ελπίζει ότι αυτή η Επιτροπή θα λάβει υπόψη όλες τις
- εκκρεμείς συστάσεις και θα παρουσιάσει απτά αποτελέσματα σε εύθετο χρόνο.
Η GRECO καλεί τις ελληνικές αρχές να υποβάλουν έκθεση σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν για την εφαρμογή των προαναφερόμενων συστάσεων έως τις 31 Οκτωβρίου 2021. - Η GRECO καλεί τις ελληνικές αρχές να εξουσιοδοτήσουν, το συντομότερο δυνατό, τη δημοσίευση αυτής της έκθεσης και να κάνουν τη μετάφραση της στην εθνική γλώσσα διαθέσιμη στο κοινό.
Όλη η έκθεση στ' αγγλικά ΕΔΩ
Νίκος Ρούσσης – Στρασβούργο