Ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε και στην επιμονή της Άγκυρας να διατηρεί στο τραπέζι των ελληνοτουρκικών συνομιλιών το casus belli.
Ειδικότερα, μιλώντας στην εκπομπή «Meeting point» του ειδησεογραφικού ιστότοπου Newsbomb και στη δημοσιογράφο Όλγα Τρέμη, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στην επερχόμενη στρατηγική που θα ακολουθήσει η Ελλάδα για να προκύψει η εξέταση των ελληνοτουρκικών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα υπάρξουν αρνητικές εκπλήξεις.
Μίλησε επίσης για το ρόλο της Τουρκίας στην Κύπρο και για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο υπενθύμισε ότι δεν έχει κυρωθεί από το λιβυκό Κοινοβούλιο.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Δένδια
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κυρίες και κύριοι, γεια σας. Είναι η διαδικτυακή εκπομπή «Meeting point» του Newsbomb με καλεσμένο μας τον κύριο Νίκο Δένδια, Υπουργό Εξωτερικών.
Καλώς ήρθατε, κύριε Υπουργέ, και σας ευχαριστώ για τη σημερινή σας παρουσία γιατί είστε και δυσεύρετος για λόγους αντικειμενικούς και λιγομίλητος εξ επιλογής.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ ευχαριστώ για την ευκαιρία. Νομίζω ότι σε αυτό το Υπουργείο κανείς δεν πρέπει να λέει πολλά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ελλάδα – Τουρκία: Κολοσσιαίες διαφορές σε θέματα μείζονος σημασίας και νομίζω ότι αυτό φάνηκε πάρα πολύ καθαρά και σε αυτό το άτυπο debate που είχατε με τον συνάδελφό σας, τον κύριο Τσαβούσογλου, στην Άγκυρα.
Αναρωτιέμαι, λοιπόν, το εξής: αν τυχόν έρθει η ώρα της Χάγης, που σημαίνει ότι θα κάτσουμε σε ένα τραπέζι να συζητήσουμε με την άλλη πλευρά, εμείς θα λέμε σταθερά υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ και η άλλη πλευρά θα λέει θαλάσσια εναέρια σύνορα και μία σειρά άλλα πράγματα όχι και πολύ ευχάριστα. Μπορούμε να διαπραγματευτούμε τέτοιου είδους θέματα όπως είναι τα θαλάσσια και εναέρια σύνορα; Και αν δεν μπορούμε, έχει κανένα νόημα να πάμε στη Χάγη; Γιατί όλοι λένε ότι αυτά θα τα περιλαμβάνει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Χάγη είναι ένας πολύ μακρινός τόπος. Για να φτάσουμε στη Χάγη θα πρέπει πρώτα να έχουμε συμφωνήσει μεταξύ μας τι θα κριθεί στη Χάγη. Και η ελληνική πάγια θέση, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, ανεξαρτήτως Υπουργών, είναι ότι εμείς αυτό το οποίο μπορούμε να συζητήσουμε είναι η υφαλοκρηπίδα και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, η θαλάσσια Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Αυτά μπορούμε να συζητήσουμε εμείς.
Αν η Τουρκία θέλει κάτι άλλο, δεν θα είμαστε εμείς εκεί να συζητήσουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν θα είμαστε στη Χάγη. Αυτό, ξέρετε, επιμένω λίγο γιατί δημιουργεί μία ανησυχία. Άνθρωποι που δεν είναι θεωρητικολογούντες αλλά έχουν από μέσα γνώση των πραγμάτων και τα έχουν χειριστεί οι ίδιοι, παράδειγμα ο Βενιζέλος λέει η απόφαση του δικαστηρίου δεν θα είναι 100% υπέρ των ελληνικών θέσεων. Θα πρέπει και εμείς να δώσουμε κάτι. Σημίτης λέει επίσης ότι η λύση που θα προκύψει μάλλον δεν θα είναι ιδιαίτερα ευχάριστη. Όλα αυτά είναι μηνύματα ότι δηλαδή αν πάμε σήμερα στη Χάγη με τις σημερινές προϋποθέσεις αναγκαστικά θα συζητήσουμε αυτά τα θέματα. Μόλις μας είπατε ότι πριν φτάσουμε στο τραπέζι θα τα έχουμε επιλύσει αλλιώς δεν πάμε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, θα έχουμε κλείσει το τί θα κριθεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό εννοώ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Προφανώς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αλλιώς δεν πάμε. Αν δεν μας πούνε οι Τούρκοι δηλαδή από πριν ότι: κοιτάξτε, εμείς δεν θα θέσουμε θέμα θαλάσσιων εναέριων συνόρων. Αν δεν μας το διαβεβαιώσουν, εμείς δεν θα πάμε. Αυτό λέω.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όταν λέμε θαλάσσια σύνορα μιλάμε για το εύρος των χωρικών υδάτων. Το εύρος των χωρικών υδάτων, το μέγεθος του εύρους των χωρικών υδάτων προσδιορίζεται από το Διεθνές Δίκαιο, από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Την UNCLOS. Είναι τα 12 μίλια.
Αυτό δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να τεθεί εάν η UNCLOS είναι ορθή ή όχι υπό την κρίση του δικαστηρίου. Η UNCLOS είναι ο νόμος. Το δικαστήριο αποφασίζει κατά τον νόμο, όχι τον νόμο. Κατά συνέπεια λοιπόν, τα χωρικά ύδατα είναι μονομερές δικαίωμα του κάθε κράτους. Η Τουρκία αναγνωρίζει ότι τα χωρικά ύδατα είναι μονομερές δικαίωμα της Ελλάδος. Μπορεί να διαφωνεί με τον τρόπο άσκησής τους, αλλά και η Τουρκία αναγνωρίζει ότι αυτό είναι μονομερές μας δικαίωμα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα δεν υπάρχει, ας πούμε, και αυτό που ακούστηκε κάποια στιγμή, ένα ενδεχομένως μεικτό σύστημα. Δηλαδή άλλη ρύθμιση για το Αιγαίο, άλλη ρύθμιση για την Ανατολική Μεσόγειο. Παραμένουμε σταθερά στα 12 μίλια σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό είναι το δικαίωμά μας. Αυτό είναι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το συζητάμε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το πότε θα το ασκήσουμε και το πώς θα το ασκήσουμε αυτό είναι ένα δικό μας δικαίωμα. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι το οποίο θα το συμφωνήσουμε με την Τουρκία. Ούτε η Τουρκία πρόκειται να πει ότι απαιτεί από εμάς να συμφωνήσουμε δημοσίως μαζί της το εύρος των χωρικών μας υδάτων. Όπως επίσης δεν μας δίνει και εμάς το δικαίωμα να αποφασίσουμε μαζί της το εύρος των δικών της χωρικών υδάτων. Να είμαστε και σε αυτό ειλικρινείς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάμε παρακάτω. Στις 20 Ιουλίου ο Ερντογάν πηγαίνει στα Κατεχόμενα. Επίκειται, από ό,τι αντιλαμβανόμαστε, grande show. Θα έχει και καμία κουστωδία εκεί των πεντακοσίων. Μία πρόγευση μας έδωσε ο Αντιπρόεδρός του ο οποίος είπε περίπου ότι εμείς είμαστε εισβολείς. Δηλαδή φωνάζει ο κλέφτης να φύγει ο νοικοκύρης.
Υπάρχει η αίσθηση ότι όλα αυτά συνδέονται με το Κυπριακό και την πρόταση την τουρκική, τουρκοκυπριακή για δύο χωριστά κράτη. Έχουμε ήδη το ατόπημα του Ατάρ ο οποίος όταν οι συνομιλίες ήταν σε εξέλιξη για την εξεύρεση λύσης πήγε και κατάθεσε μονομερώς το χαρτί με την πρόταση στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Εσάς σας ανησυχούν όλες αυτές οι κινήσεις; Και η παρουσία του Ερντογάν στις 20 Απριλίου για το αν θα μπορούσε να προκληθεί κάτι πολύ έντονο; Αλλά και ότι η στρατηγική που διαφαίνεται για τα δύο χωριστά κράτη.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εμείς κατ’ αρχήν έχουμε μία πάγια αρχή στην ελληνική εξωτερική πολιτική που δεν είναι αρχή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, είναι διαχρονική αρχή. Η Ελλάδα είναι μία χώρα που ασκεί εξωτερική πολιτική επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου και επί τη βάσει των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Με συγχωρείτε, Υπουργέ. Αυτό θα εμποδίσει τον Ερντογάν να κάνει αυτά που θέλει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, δεν θα τον εμποδίσει σε πρώτη φάση. Είναι βέβαιο όμως ότι οποιοσδήποτε ξεφεύγει από το πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου αρχίζει και έχει προβλήματα.
Στην καλύτερη για αυτόν περίπτωση δημιουργεί τεράστια ζημιά στην εικόνα της χώρας του και του ιδίου του εαυτού του ως παράγοντα του διεθνούς πλαισίου. Στην χειρότερη οδηγείται σε κυρώσεις και σε διάφορα άλλα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κυρώσεις πάντως δεν είδαμε στο πρόσφατο Συμβούλιο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Για να είμαστε ειλικρινείς πάλι, δεν είδαμε επιβολή κυρώσεων. Είδαμε απόφαση η οποία προέβλεπε κυρώσεις όσον αφορά στο Κυπριακό και μία εκτεταμένη συζήτηση όσον αφορά γενικά την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.
Άλλωστε, μην κοροϊδευόμαστε, ένας από τους λόγους που η Τουρκία σταμάτησε τις παράνομες ενέργειες στην ευρύτερη περιοχή είχε να κάνει με τις επαπειλούμενες κυρώσεις. Και όπως επίσης ξέρετε, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία.
Άρα, μην θεωρούμε ότι οι κυρώσεις είναι κάτι το οποίο είναι μεταφυσικό και εκτός δυνατότητας της διεθνούς κοινότητας να το επιβάλλει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σταμάτησε προς το παρόν. Αλλά μια και μιλάμε για τον Ερντογάν, ο οποίος τα τελευταία πέντε χρόνια μας βομβαρδίζει με εξαιρετικά προκλητικές δηλώσεις. Βομβαρδίζει την υφήλιο αλλά εμείς έχουμε τα πρωτεία.
Από ελληνικής πλευράς είχαν την ευκαιρία να τον δουν από κοντά και άρα να τον αξιολογήσουν ενδεχομένως τρεις άνθρωποι: ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Αλέξης Τσίπρας και εσείς.
Τι αίσθηση σας δημιούργησε και τι νομίζετε ότι θα μπορούσε να διευκολύνει τη συνεννόηση ανάμεσα στις δύο πλευρές;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ανεξάρτητα του τι αντίληψη έχει ο καθένας για την τουρκική πολιτική και τον τρόπο που αυτή εκφράζεται, ο Τούρκος Πρόεδρος είναι ένας σημαντικός παράγων στην περιοχή μας. Είναι ένας ηγέτης ο οποίος έχει κυβερνήσει την Τουρκία σχεδόν όσο και ο Κεμάλ Ατατούρκ και έχει διαμορφώσει τη φυσιογνωμία της Τουρκίας, ανεξαρτήτως αν συμφωνούμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αλήθεια είναι αυτό αλλά θεωρείται απρόβλεπτος και από την Ευρώπη και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τον έχω συναντήσει αρκετές φορές. Η τελευταία ήταν όταν με φιλοξένησε στο Προεδρικό Μέγαρο στην Άγκυρα. Αλλά τον έχω δει αρκετές φορές στη ζωή μου, ιδίως στο Στρασβούργο, όπου ερχόταν κατά πρόσκληση του τότε Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, του νυν Υπουργού Εξωτερικών, του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για να αποκτήσει ένα καλύτερο διεθνές προφίλ.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι κατ’ αρχήν σε προσωπικό επίπεδο ένας φιλόξενος άνθρωπος. Θα τολμούσα ίσως να πω σε προσωπικό επίπεδο και ένας εγκάρδιος άνθρωπος.
Από την άλλη, η Ελλάδα διαφωνεί ριζικά και κάθετα με την πολιτική του στην ευρύτερη περιοχή. Και οφείλει κανείς αυτό να το λέει ξεκάθαρα. Αυτή είναι μία ειλικρινής σκέψη. Ο καθένας λέει τις απόψεις του.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εγώ σας ρώτησα τι είδους άνθρωπος είναι, εκτός από φιλόξενος δηλαδή. Αν είχατε να κάνετε κάποια άλλη παρατήρηση.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει πετύχει πάρα πολλά στη ζωή του. Αν σκεφτεί κανείς από πού ξεκίνησε και πώς έχει διαμορφώσει τη φυσιογνωμία της χώρας του και πώς έχει ισχυροποιήσει τη χώρα του, νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να το λάβουμε υπόψη όταν μιλάμε μαζί του.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τον θεωρείτε προβλέψιμο ή απρόβλεπτο;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν θεωρώ ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι απρόβλεπτος, όχι. Νομίζω ότι τον βολεύει πάρα πολύ στο πλαίσιο της άσκησης της πολιτικής του να θεωρείται απρόβλεπτος αλλά δεν νομίζω ότι ο ίδιος είναι απρόβλεπτος. Νομίζω ότι έχει στρατηγική και έχει και συγκεκριμένες αξίες, προσωπικές του αξίες τις οποίες η στρατηγική του υπηρετεί.
Τώρα το να μην συμφωνούμε σε αυτές τις αξίες, αυτό είναι μία άλλη κουβέντα. Σε πάρα πολλές από αυτές ίσως η Ελλάδα και εμείς δεν συμφωνούμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, θα μπορούσατε να δεσμευτείτε ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσουμε το Κόσοβο; Ξέρω και η σημερινή μας θέση, μάλλον η θέση μας σήμερα δεν μεταβάλλεται. Εγώ σας λέω αν μπορούσατε να αναλάβετε τέτοια δέσμευση;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Γιατί να αναλάβω μία δέσμευση πολιτικής; Τι έννοια θα είχε να κάνω κάτι τέτοιο;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Με την έννοια ότι η κυπριακή πλευρά εξακολουθεί να λέει ότι είναι μία παράνομη ανακήρυξη και υποτίθεται ότι είναι Αθήνα – Λευκωσία συμμαχία, με την έννοια ότι οι Σέρβοι δεν θα ήταν καθόλου ευτυχείς, με την έννοια ότι η Ρωσία θα ενοχλείτο.
Και η μόνη δύναμη η οποία για τους δικούς της στρατηγικούς σχεδιασμούς θα ήθελε να γίνει κάτι τέτοιο είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Το ερώτημα είναι ότι αν θεωρούμε ότι τα συμφέροντά μας συμπλέουν με τους προαναφερθέντες τους πρώτους ή και τελευταίους.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν η Ελλάδα δεν πρόκειται να κάνει κάτι το οποίο δεν εμπίπτει στο Διεθνές Δίκαιο, στη Διεθνή νομιμότητα. Εμείς έχουμε ξεκαθαρίσει ότι ασκούμε μια πολιτική αρχών.
Επαναλαμβάνω, μου θέσατε ένα θέμα όσον αφορά την Κύπρο. Καθαρά σε απόφαση και γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου οι διαφορές μεταξύ Κοσόβου και των κατεχομένων εδαφών της Κύπρου…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτή είναι η δική μας ανάγνωση. Για εκείνους δεν είναι όμως.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: … είναι με τον πιο καθαρό τρόπο καταγεγραμμένη. Από εκεί και πέρα, εγώ είμαι Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Μητσοτάκη και της Ελληνικής Δημοκρατίας. Και αυτό το οποίο κάνουμε είναι αυτό που αποτελεί την υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής και εκφράζει τα συμφέροντα της χώρας μας όπως εμείς τα καταλαβαίνουμε.
Άρα γενικόλογες διακηρύξεις και ηχηρές δεσμεύσεις δεν είναι κάτι που είθισται στους Υπουργούς Εξωτερικών. Νομίζω μάλιστα ότι είναι λάθος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σαν να μου λέτε ότι σας έκανα μία πολύ επιθετική ερώτηση.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εσείς έχετε δικαίωμα να κάνετε όποια ερώτηση θέλετε. Εγώ είμαι υποχρεωμένος να απαντήσω μέσα στο πλαίσιο των καθηκόντων που ασκώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, είναι η δεύτερη φορά που είμαστε εκτός της διάσκεψης για τη Λιβύη και οι μετέχοντες δεν έχουν ασχοληθεί ιδιαιτέρως έως και καθόλου δηλαδή με το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο και αυτό, φαντάζομαι, διότι δίνουν προτεραιότητα σε κάτι άλλο, δηλαδή στην ομαλοποίηση.
Με δεδομένο λοιπόν ότι δε φαίνεται να ασκείται διεθνώς πίεση προς την κατεύθυνση της άρσης του τουρκολιβυκού συμφώνου από τη μία πλευρά, και με δεδομένο ότι δε θα μπορούσε κανένας να υποστηρίξει ότι η νέα Λιβυκή κυβέρνηση που θα προκύψει, καλώς εχόντων των πραγμάτων στο τέλος του χρόνου, θα έχει αυτό ως πρώτη προτεραιότητα, μήπως αυτό μείνει εκεί και στοιχειώσει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καταρχήν, για να μείνει κάτι, πρέπει να υπάρχει, κατά τη δική μας κρίση, αυτό είναι ανύπαρκτο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωραία, ως ανύπαρκτο, όμως, θα συνεχίσει να υπάρχει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, έχει σημασία, δε σας το λέω επειδή θέλω…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί ζητάμε να αποσυρθεί αφού είναι ανύπαρκτο;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μισό λεπτό να τα βάλουμε με τη σειρά. Από εκεί και πέρα, εμείς έχουμε να κάνουμε με μία μεταβατική Κυβέρνηση, άρα δεν έχουμε να κάνουμε με την Κυβέρνηση η οποία υπέγραψε το συγκεκριμένο σύμφωνο με την Τουρκία, το οποίο, αν θέλετε, δεσμεύει αυτόν που το υπέγραψε και την Τουρκία, κανέναν άλλον.
Όχι τη Λιβύη, αυτόν που το υπέγραψε, γιατί; Γιατί η Λιβύη δεν το κύρωσε, και αν ακόμη πάρουμε τις εσωτερικές τους διαδικασίες, το Λιβυκό Κοινοβούλιο δεν το έχει κυρώσει, και μας το θύμισε ο Πρόεδρός του στην Αθήνα για πολλοστή φορά προχθές που ήταν εδώ μετά από πρόσκληση του κυρίου Τασούλα.
Εμείς λοιπόν, στην παρούσα συγκυρία, αυτό το οποίο θέλουμε είναι να γίνουν εκλογές. Και αυτό το οποίο θέλουμε είναι η λυβική κοινωνία να εκφράσει τη βούλησή της, και από εκεί και πέρα, όταν υπάρχει Κυβέρνηση στη Λιβύη η οποία να εκφράζει τα συμφέροντα της λυβικής κοινωνίας, έχουμε την πεποίθηση ότι θα τα διαβάσει σωστά.
Διότι αυτού του τύπου οι ενέργειες, οι οποίες είναι τελείως αντίθετες στο διεθνές δίκαιο, βλάπτουν τις χώρες που το έχουν συνυπογράψει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα δηλαδή, ελπίζουμε ότι η νέα Λιβυκή Κυβέρνηση θα διαβάσει σωστά τα πράγματα, αυτό μου λέτε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν ελπίζουμε μόνο, έχουμε μία στέρεη πεποίθηση, ότι οι λογικοί παίκτες στο διεθνές πλαίσιο, θα λειτουργούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το διεθνές πλαίσιο.
Άλλωστε, η Τουρκία, αν παρατηρήσετε, και είμαι βέβαιος ότι το κάνατε, απομονώθηκε στη συνάντηση [του Βερολίνου]. Ήταν η μόνη χώρα η οποία δεν δέχτηκε να υπάρξει ρητή αναφορά στην αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων και των μισθοφόρων, όλες οι άλλες χώρες το ζήτησαν ρητά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό, όμως, δεσμεύει την Τουρκία; Όχι σε σχέση με τους μισθοφόρους, αλλά σε σχέση με τους επίσημους στρατιωτικούς συμβούλους που βρίσκονται στην περιοχή. Είναι καμία 500αριά, τουλάχιστον σε τόσους υπολογίζουν.
Δεν τους δεσμεύει, από ό,τι καταλαβαίνω, διότι άλλο μισθοφόροι, άλλο επίσημοι στρατιωτικοί σύμβουλοι. Και αν εξακολουθήσει να υπάρχει τέτοιου είδους παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή, και με τη νέα Λιβυκή Κυβέρνηση, αυτό μάλλον δημιουργεί πρόβλημα, νομίζω.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η τοποθέτηση του συνόλου των συμμετεχόντων ήταν η αποχώρηση όχι μόνο των μισθοφόρων, αλλά και των στρατιωτών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι σύμβουλοι, προφανώς, αναφέρονται στα στρατεύματα. Είναι ένστολοι Τούρκοι στρατιωτικοί. Άρα λοιπόν, η διεθνής κοινότητα θέλει να φύγουν, όπως εμείς πιστεύουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν ξέρουμε πόσο θα επιμείνει, όμως, γιατί έχει άλλες προτεραιότητες.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θέλει και να φύγει η μεγάλη, κατά την κρίση μας, πλειοψηφία της λυβικής κοινωνίας. Η παρουσία της Τουρκίας, με τον τρόπο που επιτεύχθηκε, ήταν ένας ωμός εκβιασμός μίας καταρρέουσας, προσωρινής δομής σε μία εποχή η οποία, η δομή αυτή, για να επιβιώσει, αναγκάστηκε να υπογράψει ότι οι Τούρκοι έβαλαν μπροστά της. Τέτοιου είδους σχήματα δεν είναι αυτονόητο καθόλου ότι θα μακροημερεύσουν.
Και αν θα μου επιτρέψετε, εμένα η κρίση μου είναι ότι αυτό δε βοηθάει και την Τουρκία. Η Τουρκία με τέτοιες κινήσεις, υπηρετεί έναν ιμπεριαλισμό ο οποίος δεν αντιστοιχεί ούτε στο οικονομικό της μέγεθος ούτε στο βιοπολιτικό της αποτύπωμα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αν ξανά φιλοξενήσει ο Ερντογάν, να του το πείτε, επειδή είναι και φιλικός, όπως είπαμε, και εγκάρδιος, να τα εξηγήσει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η συζήτηση με τον Πρόεδρο Ερντογάν, μια και αναφέρεστε σε αυτήν, δεν ήταν μία μη ειλικρινής συζήτηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, φαντάζομαι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν περίμενε ο Πρόεδρος Ερντογάν από εμένα να πάω εκεί και να χειροκροτήσω την παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα βοηθούσε μία απευθείας επικοινωνία για να μαλακώσει λίγο η κατάσταση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, να μιλήσουν δηλαδή οι δύο τους, ή να μιλούν πιο συχνά οι δύο τους;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ ήμουν οπαδός της κατ’ ιδίαν συνάντησης και παραμένω οπαδός της κατ’ ιδίαν συνεννόησης μεταξύ του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Προέδρου Ερντογάν. Έτσι όπως είναι η δομή στην Τουρκία, οποιοσδήποτε άλλος δεν έχει την εξουσία ουσιαστικής διαπραγμάτευσης, άρα λοιπόν, εάν υπάρχει μία μικρή πιθανότητα, υπάρχει σε μία επαφή των δύο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ενδιαφέρον. Κύριε Υπουργέ, ας μιλήσουμε λίγο και για τη Γερμανία, η οποία έχει αναδειχθεί στο μεγαλύτερο υποστηρικτή της Τουρκίας, από πλευράς Ευρώπης. Λέγεται ότι έχει βάλει και το χέρι της στο να μην είμαστε στη διάσκεψη για τη Λιβύη. Σίγουρα προωθεί με μεγάλη θέρμη όλα τα τουρκικά αιτήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και, χωρίς να υπάρχει κανενός είδους περιορισμός ή δέσμευση, χωρίς να ζητεί οποιαδήποτε δέσμευση από την πλευρά της Τουρκίας, που είναι γνωστό ότι έχει μία επιθετική συμπεριφορά στο Αιγαίο, την εξοπλίζει αφειδώς με υποβρύχια.
Πού θα πάει αυτή η ιστορία; Τα ψάλλατε στον Σμιτ, τον σοσιαλδημοκράτη, γιατί και αυτοί ψηφίζουν για τα υποβρύχια. Αλλά μήπως τα λέγατε στην πεθερά να τα ακούει και η νύφη;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ αισθάνομαι ότι με τη Γερμανία, η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαιρετικά σημαντική χώρα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, μία χώρα με την οποία έχουμε μία πολύ στενή σχέση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και διμερώς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αλλά η Τουρκία έχει στενότερη.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δε θα το πίστευα αυτό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εκ των πραγμάτων.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σας, το λέω καθαρά, το έχω πει στους ίδιους καθαρά, σε κάθε περίπτωση, η ιστορία των υποβρυχίων είναι μία λάθος ιστορία.
Διότι η Γερμανία συμφώνησε να πουλήσει τα υποβρύχια στην Τουρκία το 2009, αλλά ήταν η άλλη Τουρκία. Ο Economist ο οποίος έχει το άρθρο…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Economist το έχει, και μάλιστα είχε το ίδιο επιχείρημα που διακινείτε κι εσείς, ότι δηλαδή ανατρέπεται η ισορροπία στην περιοχή. Δεν μπορεί να το καταλάβει η Γερμανία αυτό το πράγμα, κύριε Υπουργέ, συγγνώμη.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να σας πω, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τον οποίον εμείς σε πολλές φάσεις έχουμε δαιμονοποιήσει, ευθέως στη μεταξύ μας συζήτηση το κατάλαβε απολύτως.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και το κράτησε για τον εαυτό του;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν είναι στην εκτελεστική εξουσία, είναι Πρόεδρος της Βουλής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εντάξει, έχει επιρροή όμως.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Προφανώς η καγκελαρία έχει μια άλλη αντίληψη, ότι θα πρέπει να συνεχίσει σε αυτή τη φάση…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να ρωτήσω, με πιθανή συμμετοχή των Πρασίνων στην Κυβέρνηση, που έχουν μία εντελώς διαφορετική, μάλλον όχι εντελώς, αλλά αρκετά διαφορετική αντίληψη για τέτοιου είδους θέματα, θα μπορούσε να αλλάξει το κλίμα προς το καλύτερο;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ θεωρώ καταρχήν, δεν μπορώ να εκφράσω άποψη σε προεκλογική περίοδο σε μία φιλική χώρα, αυτό δεν είναι σωστό. Έχω συναντήσει, όμως, την υποψήφια Καγκελάριο των Πρασίνων, η Ελληνική Κυβέρνηση έχει καθαρά δει το μέλλον της Γερμανικής πολιτικής σκηνής και θεωρεί ότι οι Πράσινοι θα έχουν έναν λόγο, ανεξαρτήτως, ποιο λόγο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα είμαστε σε επαφή, το έχουμε προβλέψει αυτό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα, την έχω συναντήσει την κυρία Μπέρμποκ, και αρκετά πριν. Ξέρετε, στη διεθνή σκηνή, νομίζω, στη ευρεία κλίμακα έχουμε διαβάσει τα πράγματα σωστά. Η στενή μας σχέση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και με το Ισραήλ μας έλεγαν στην αρχή, αυτό έχει μία αντίφαση, δε θα τολμήσετε. Και όμως η αντίφαση ήρθε από τα πράγματα.
Σε πολλά πράγματα, νομίζω, έχουμε διαβάσει σωστά πώς θα έρθουν οι καιροί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τώρα μου κάνετε και ένα μίνι απολογισμό για τη διετία στο Υπουργείο, αλλά θα επανέλθουμε σε αυτό. Πάμε ξανά στο θερμό debate Τσαβούσογλου – Δένδια. Προτάσσω τον Τσαβούσογλου γιατί εσείς ήσασταν εκτός έδρας, όπου το «ματσάκι» έληξε 0 – 1 υπέρ της Ελλάδος, έτσι το είδαν οι περισσότεροι Έλληνες, οι οποίοι και πανηγύρισαν, και η αλήθεια είναι ότι είναι η πρώτη φορά που ειπώθηκαν τα πράγματα με το όνομά τους στο πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου, κάτι που σηματοδοτεί φαντάζομαι και μία αλλαγή στάσης ως προς αυτό το θέμα. Γιατί το κάνατε αυτό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν, θα σας πω, δεν το βλέπω ως ματς και δεν θεωρώ ότι υπήρξε νικητής...
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλά τώρα, δημοσιογραφική …
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όμως, να σας πω την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν μπορείς να μην λες τα πράγματα με το όνομά τους γιατί τότε εκτίθεσαι εσύ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι αλλά είναι η πρώτη φορά, κύριε Υπουργέ, που γίνεται αυτό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν μπορώ να κρίνω εγώ και ούτε δουλειά μου είναι να κρίνω το παρελθόν. Σας είπα, η εξωτερική μας πολιτική είναι μία πολιτική αρχών. Αρχές που δεν διατυπώνονται ευθέως και καθαρά και ενώπιον της άλλης πλευράς - γιατί δεν θα είχε καμία έννοια εγώ να παριστάνω στην Άγκυρα ότι όλα είναι καλά και ωραία - τότε αυτό απλώς θα είχε…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γινόταν όμως στο παρελθόν και συστηματικά.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Λέω απλώς ότι αυτή την εντολή είχα από τον Πρωθυπουργό, αυτή την εντολή υλοποίησα. Υπήρξε αντίδραση από την τουρκική πλευρά σε αυτά που είπα. Εγώ είπα τα προφανή. Και από εκεί και πέρα έπρεπε να υπάρξει απάντηση.
Αυτό πρέπει να γίνεται διότι αλλιώς δεν έχει έννοια. Δηλαδή δεν μπορούμε να κρύψουμε ότι το casus belli από πλευράς της Τουρκίας είναι απαράδεκτο. Τελείως απαράδεκτο.
Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα στον πλανήτη που έχει εκδώσει απειλή πολέμου εναντίον γειτονικής της χώρας και μάλιστα εναντίον συμμάχου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συμμάχου στο ΝΑΤΟ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Υποσημείωση, εάν η χώρα αυτή, εμείς δηλαδή, ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της. Κλείνω την παρένθεση. Αυτό να το κρύψουμε;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάντως επειδή έκανε πάταγο αυτή η ιστορία, ορισμένοι μίλησαν και για ηγετική εμφάνιση Δένδια. Είχατε ηγετική εμφάνιση;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ εκτελούσα τις εντολές του Πρωθυπουργού μου, εν απολύτως συνεννόηση μαζί του. Αυτό δεν ξέρω τι συνιστά. Πάντως εγώ αυτό έκανα. Και εκεί είναι ο σκοπός ως Υπουργός Εξωτερικών της χώρας μας. Κάνοντας και κοιτώντας τη δουλειά μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δηλαδή μου λέτε ότι εάν προκύψει θέμα για οποιοδήποτε λόγο στο μέλλον εσείς δεν θα είχατε ηγετικές φιλοδοξίες, κύριε Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κυρία Τρέμη, εμείς είμαστε …
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θεωρείτε δηλαδή ότι ως Υπουργός Εξωτερικών έχετε φτάσει στο απόγειο της καριέρας σας; Είστε και ο δημοφιλέστερος.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μου επιτρέπετε; Σας ευχαριστώ για την καλοσύνη σας να το υπενθυμίσετε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κατά την MRB.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε ότι εγώ αυτά τα περί δημοφιλίας με σχετικό τρόπο τα αντιμετωπίζω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, αλλά μη μου φεύγετε από το ερώτημα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν σας φεύγω, είμαστε μια Κυβέρνηση που έχει Πρωθυπουργό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι αλλά να προκύψει κάποια στιγμή…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είμαστε 14 μονάδες μπροστά, δόξα τω Θεώ. Είμαι βέβαιος ότι θα κερδίσουμε και τις επόμενες εκλογές. Κατά συνέπεια νομίζω ότι το ερώτημα στερείται της παραμέτρου χρόνου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εσείς θεωρείτε ότι φτάσατε στο απόγειο της καριέρας στο Υπουργείο Εξωτερικών; Δεν έχει άλλο; Αυτό είναι το ταβάνι;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εν πολλοίς θα μπορούσε να είναι έτσι. Είμαι εξαιρετικά ευχαριστημένος που μου δόθηκε στη ζωή μου η ευκαιρία να υπηρετήσω αυτή τη θέση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάμε και στη Συμφωνία των Πρεσπών. Από αρκετές πλευρές υποστηρίχθηκε ότι το ατόπημα του Ζάεφ στην πραγματικότητα έβγαλε την Κυβέρνηση από μία δύσκολη θέση γιατί είναι γνωστή…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εννοείτε την ιστορία με την φανέλα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, και με το tweet το περίφημο. Το tweet του Ζάεφ, γιατί εκεί παγώσαν και η κύρωση των μνημονίων και όλα τα σχετικά.
Γιατί λένε ότι σας έβγαλε από τη δύσκολη θέση. Κάνω ένα συλλογισμό: Αντώνης Σαμαράς, Κώστας Καραμανλής θα έπαιρναν αποστάσεις έτσι και αλλιώς, ουδείς θα γνώριζε ποια θα ήταν η στάση των νεοδημοκρατών βουλευτών της Μακεδονίας, της Βόρειας Ελλάδας. Και τελικά δεν ξέρω εάν όντως ήταν λόγος τόσο ισχυρός αυτό που έκανε ο Ζάεφ να παγώσει τα μνημόνια ή αν αποφύγατε την καυτή πατάτα, όπως υποστηρίζουν.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να σας πω γιατί δεν είναι έτσι. Να σας προτείνω ένα τρόπο που θα μπορούσαμε να το χειριστούμε και «ούτε γάτος ούτε ζημιά».
Θα μπορούσαμε να κάνουμε τμήματα διακοπών στη Βουλή και να φροντίσουμε ένα τμήμα διακοπών να μην έχει βουλευτές που θα είχαν κάποια άποψη…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο κόσμος θα έλεγε: γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέρσι τα έκανε αλλιώς και φέτος τα κάνει αλλιώς; Άρα τα κάνει για να περάσει στη ζούλα τη Συμφωνία.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, όχι, εδώ τον αδικείτε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι, δεν είπα ότι το έκανε. Λέω τον αντίλογο που θα μπορούσε να προκύψει αν πηγαίνατε σε ένα σχεδιασμό πονηρό θερινών τμημάτων.
Δεν ήταν εύκολο για μία Κυβέρνηση που λέει: δουλειά, δουλειά, να περάσουμε νομοσχέδια το καλοκαίρι. Αυτό εννοώ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να σας πω. Εμείς έχουμε καταρχήν τοποθετηθεί με ένα τρόπο πολύ συγκεκριμένο πριν από τις εκλογές. Και από εκεί και πέρα μετά τις εκλογές έχουμε υπηρετήσει απολύτως και με σοβαρότητα την υλοποίηση αυτής της Συμφωνίας. Γιατί το έχουμε κάνει αυτό;
Διότι πρώτον στην διεθνή σκηνή pacta sunt servanda. Δεν μπορούμε εμείς που επικαλούμαστε το διεθνές δίκαιο να το παραβιάζουμε.
Δεύτερον, η σταθερότητα της συγκεκριμένης χώρας, της Βόρειας Μακεδονίας, είναι προς το απόλυτο συμφέρον της Ελλάδας. Αυτή είναι η κρίση αυτή της Κυβέρνησης, αυτή είναι η πολιτική της.
Για αυτό τους βοηθάμε όσο μπορούμε, για αυτό προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε να μπουν και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βεβαίως υπό τον όρο της υλοποίησης της Συμφωνίας.
Όταν, λοιπόν, δεν υλοποιούν, ή παραβιάζουν, πρέπει να υπάρξει μία χοντρή κόκκινη γραμμή και να τους πει κανείς: «αλτ, μέχρι εδώ». Γιατί; Γιατί και στα εσωτερικά αυτής της χώρας υπάρχουν προβλήματα, ο Ζάεφ προσπαθεί να ισορροπήσει, είναι φανερό. Το VMRO λέει περίεργα πράγματα σε ορισμένες συζητήσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Ζάεφ έχει εσωτερικά προβλήματα πολύ σοβαρά.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ακριβώς, άρα, λοιπόν, πρέπει να του βάλεις μία…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάχη επιβίωσης δίνει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Του βάζεις μία φαρδιά γραμμή για να καταλάβει ότι δεν του είναι εύκολο να ξεφύγει από τις υποχρεώσεις του μέσα από τη Συμφωνία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα τα μνημόνια θα τα κυρώσουμε το Σεπτέμβρη;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν ξέρω πότε θα τα κυρώσουμε αλλά θα τα κυρώσουμε. Το πότε, όμως, δεν το ξέρω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ένα λεπτό, μπορεί να τα κυρώσουμε σε πέντε χρόνια. Σας ρωτώ αν είναι μέσα στις επόμενες…..
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε, εγώ δεν είμαι ούτε ο Υπουργός που τα εισηγείται, ούτε ο Πρόεδρος της Βουλής. Άρα….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εσείς τι εκτιμάτε ότι θα έπρεπε να γίνει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αν με ρωτάτε τι εκτιμώ για μία υποχρέωση που η χώρα έχει αναλάβει;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, θα έπρεπε να γίνει μέχρι τέλος του χρόνου, για παράδειγμα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η χώρα, εφόσον η άλλη χώρα τηρεί τις δεσμεύσεις της πρέπει και η δική μας να τηρήσει τις δικές της. Πότε τίθεται το θέμα αναβολής; Όταν η άλλη χώρα δεν τηρεί τις δεσμεύσεις της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό μπορεί να συμβαίνει στο διηνεκές εν τοιαύτη περιπτώσει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μα αν η Βόρεια Μακεδονία στο διηνεκές δεν τηρεί τις δεσμεύσεις της στο διηνεκές και εμείς δεν πρέπει να τηρήσουμε τις δικές μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να σας ρωτήσω, γιατί θέλω να επανέλθω στο θέμα Καραμανλή-Σαμαρά. Ο κύριος Γεωργιάδης, και κάνω αναφορά στον κύριο Γεωργιάδη γιατί ήταν φιλοξενούμενος στην εκπομπή μας, σε αυτή εδώ λοιπόν την εκπομπή όταν ρωτήθηκε σχετικά για τον κύριο Καραμανλή και τον κύριο Σαμαρά, είπε ότι όταν είσαι πρώην Πρωθυπουργός, έχουν εκφράσει σαφέστατα, έχουν δείξει μάλλον ότι θα αποστασιοποιηθούν από το θέμα των μνημονίων και ο ένας και ο άλλος.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν το έχουν πει όμως.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εντάξει, νομίζω ότι το ξέρουν όλοι αυτό το πράγμα. Το έχουν διαρρεύσει, νομίζω έχει φτάσει και στα δικά σας, αυτιά.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είμαι εντόνως βαρήκοος όταν…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εν πάση περιπτώσει, είπε ότι Καραμανλής και Σαμαράς έχουν ένα δικαίωμα παραπάνω ως πρώην Πρωθυπουργοί. Είναι μία άποψη που ανεξαρτήτως του συγκεκριμένου σάς βρίσκει σύμφωνο;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι μία άποψη που την έχουμε δεχθεί στη Νέα Δημοκρατία πάρα πολλά χρόνια άρα κατά συνέπεια ναι με βρίσκει. Δεν θα ενέτασσα ένα πρώην Πρωθυπουργό στις άλλες περιπτώσεις…
Είναι συμφέρον, αν θέλετε, αφήστε τη Νέα Δημοκρατία, είναι συμφέρον και για τη χώρα και για τη δημοκρατία να κινείται εντός επιπέδου της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ας επανέλθουμε στο θέμα του Υπουργείου.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Του Υπουργείου Εξωτερικών εννοείτε;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, γιατί κλείσατε δύο χρόνια Υπουργός Εξωτερικών. Κατά κυριολεξία…
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι τα πιο εύκολα της ζωής μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, σίγουρα όχι. Κατά κυριολεξία βέβαια, γιατί ήσαστε μονίμως στο εξωτερικό και ελάχιστα στην Ελλάδα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Και αυτό αληθές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Η έμφασή σας, από ό,τι αντιλαμβάνομαι, και είναι και ερώτημα αυτό, είναι στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και θα ήθελα να μιλήσουμε λίγο για αυτό γιατί έχουν γίνει κάποια βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Απλώς, αν θέλετε, πριν να μου απαντήσετε στην εξής απορία.
Όλοι αυτοί οι οποίοι ήρθαν κοντά μας, η συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χαρακτηρίζεται σημαντική, αν τυχόν υπάρξει ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο από τουρκικό πλοίο, πολεμικό, αυτοί θα είναι παρόντες ή όχι;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καταρχήν, μια και αναφερθήκατε σε μία συγκεκριμένη χώρα, γιατί με τη χώρα αυτή υπάρχει συμφωνία αμοιβαίας συνδρομής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, θα είναι παρόντες ή όχι;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεύτερον, πέρσι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είχαν στείλει, αν θυμάμαι καλά, ή 4 ή 6 F16-60, στο αεροδρόμιο των Χανίων ήταν εκεί πλήρως εξοπλισμένα.
Τώρα από εκεί και πέρα εύχομαι ότι τίποτα δεν θα χρειαστεί που να οδηγήσει σε υλοποίηση μίας συμφωνίας υπάρχουσας. Αλλά η συμφωνία υπάρχει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Γαλλία τι γίνεται; Δεν θα προχωρούσαμε σε ανοιχτή συνεργασία; Γιατί μπήκε στο ράφι αυτή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Με τη Γαλλία έχουμε μία πολύ στενή αμυντική συνεργασία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εννοώ συμφωνία αμυντικής συνεργασίας.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Υπάρχει κάτι το οποίο συζητείται μεταξύ των δύο πλευρών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Από πέρσι. Μήπως έχει παγώσει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, δεν θα έλεγα καθόλου ότι έχει παγώσει και δεν θα σας κρύψω κάτι, εμείς θεωρούμε τη Γαλλία ως στενότατό σύμμαχό μας και χώρα η οποία όταν χρειάστηκε ήταν παρούσα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό είναι αλήθεια αλλά επειδή τελευταία είδαμε ένα είδος μεταστροφής, ας το πούμε έτσι, του κυρίου Μακρόν μετά από πολύ έντονο γερμανικό μασάζ, στη Σύνοδο Κορυφής, λοιπόν, εγώ θέλω να σας ρωτήσω αν αυτό επηρεάζει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τις σχέσεις μας, επιβραδύνει την προσπάθεια ούτως ώστε να υπογραφεί μία αμυντική συνεργασία ή οτιδήποτε άλλο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Γαλλία ιστορικά, τουλάχιστον από το 1974 και μετά, υπήρξε πάντα παρούσα, πάντα φίλη της Ελλάδας, πάντα χώρα που διευκόλυνε και εξυπηρέτησε την πατρίδα μας στις δύσκολες στιγμές. Δεν μπορούμε να το ξεχνάμε. Και δεν πρέπει να το ξεχάσουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα δεν άλλαξε τίποτα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχω πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στις ελληνογαλλικές σχέσεις και στην προσωπική σχέση μεταξύ του Προέδρου Μακρόν και του Κυριάκου Μητσοτάκη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν άλλαξε τίποτα, λέτε. Δεν νομίζω.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν αισθάνομαι ότι μέσα στα χρόνια έχει αλλάξει κάτι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μιλάω για τελευταία, μιλάω για το τελευταίο διάστημα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πόσω μάλλον.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχει αλλάξει και στις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα. Έχουν γίνει πολύ θερμότερες. Οι σχέσεις μας με τι ΗΠΑ είναι σε μία διαρκή φάση βελτίωσης. Πραγματικά, διότι με τις ΗΠΑ είχαμε μία μακρά σχέση, είμαστε σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Παρά ταύτα το επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια είναι εκπληκτικό και βαίνει διαρκώς βελτιούμενο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τα τελευταία χρόνια ή μετά την αλλαγή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μετά την αλλαγή εννοείτε;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην ηγεσία των ΗΠΑ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, όχι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Με τον Μπάιντεν, με τον Τραμπ δεν κατάλαβα κάτι τέτοιο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα μου επιτρέψετε, αδικείτε τον τότε Υπουργό των Εξωτερικών. Εγώ δεν θυμάμαι πόσες φορές είδα τον κ. Πομπέο το διάστημα των 18 μηνών που συνυπηρετήσαμε. Δεν νομίζω ότι σε όλη την ελληνική ιστορία έχει ξανα-υπάρξει τέτοιο επίπεδο συνεννόησης μεταξύ των δύο υπουργών.
Πράγματι ο Πρόεδρος Trump είχε μία προσωπική σχέση με τον Πρόεδρο Ερντογάν. Αλλά οι ΗΠΑ….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και business έκαναν, από ό,τι κατάλαβα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό δεν το ξέρω. Αλλά οι ΗΠΑ και η θεσμική τους έκφραση στην εξωτερική πολιτική, δηλαδή το State Department υπήρξαν πάντοτε ορθοί στις αντιμετωπίσεις των κρίσεων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δηλαδή μου λέτε το γεγονός ότι άλλαξε ο Τραμπ και ήρθε ο Μπάιντεν δεν επηρέασε τη στάση του Ερντογάν; Ο οποίος είχε ξεσαλώσει. Χίλια συγγνώμη.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Επηρέασε επί τα βελτίω για την Ελλάδα διότι αισθάνομαι ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν έχει πια την αίσθηση ότι έχει ένα φίλο του προσωπικό στην ηγεσία της υπερδύναμης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Που του επιτρέπει να παρεκτρέπεται.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θέλω να είμαι δίκαιος με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ειλικρινά σας το λέω. Παρά αυτή τη σχέση, οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπόδισαν την Τουρκία σε ένα βαθμό να παρεκτραπεί. Θα αδικήσω διαφορετικά τον Πομπέο. Όμως περιμένουμε περισσότερα από την παρούσα administration.
Ελπίζουμε ότι θα υπογράψουμε μία εξελιγμένη συμφωνία. Την τροποποίηση της συμφωνίας την προηγούμενη την υπέγραψα με τον Πομπέο τον Οκτώβριο μόλις είχαμε κερδίσει τις εκλογές. Θα είναι ένα βήμα και ένα ισχυρό επιπλέον στήριγμα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λοιπόν, κύριε Υπουργέ, κλείνοντας αυτή την ενδιαφέρουσα θέλω να πιστεύω συζήτηση, θα μας μιλήσετε για αυτά τα όχι εύκολα χρόνια; Αυτά τα δύο μη εύκολα χρόνια στο Υπουργείο; Θα μας πείτε μια κουβέντα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας πω πως ήταν νομίζω τα πιο δύσκολα στη ζωή μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αλήθεια λέτε; Και έχετε περάσει και από το πόστο του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, που είναι επίσης σκληρό πόστο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Επί Χρυσής Αυγής. Αλλά παρά ταύτα, ξέρετε, αλλιώς είναι όταν αισθάνεσαι ότι κινδυνεύει η πατρίδα σου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ζοριστήκατε δηλαδή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ιδίως ο περασμένος Αύγουστος δεν ήταν εύκολος. Νομίζω δεν ήταν εύκολος για κανέναν. Προφανώς δεν ήταν εύκολος για τον Πρωθυπουργό αλλά δεν ήταν και καθόλου εύκολος για εμένα. Δόξα τω Θεώ, τα ξεπεράσαμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστώ και πάλι πάρα πολύ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Και εγώ. Να είστε καλά.