Ουσιαστικά η απόφαση, με ισχυρή πλειοψηφία (56-9) της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, ανοίγει το δρόμο στους διαχειριστές των funds που εδρεύουν στην Ελλάδα για να μπορούν να ενεργούν δικαστικές πράξεις (να γίνονται διάδικοι) και να προβαίνουν σε πλειστηριασμούς με τη δική τους επωνυμία και όχι ως πληρεξούσιοι των funds. Με την καθαρογρταφή της απόφασης και σε ορίζοντα πιθανότατα μετά τις εκλογές μπορεί να εφαρμοστεί το πλαίσιο. Έτσι ουσιαστικά η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου «πετά την μπάλα» στη νομοθετική εξουσία ώστε εφόσον δημιουργηθούν οι κατάλληλοι συσχετισμοί να νομοθετήσει. Σε κάθε περίπτωση εάν δεν αλλάξει κάτι στρώνεται ο δρόμος για το ακραίο μέτρο των πλειστηριασμών για ακίνητα που διαχειρίζονται οι servicers κι έχουν τα funds καθώς πλέον οι δανειολήτπτες χάνουν ένα νομικό εργαλείο που είχαν ώστε να μπλοκάρουν αναγκαστικά μέτρα.
Σημειώνεται ότι τι στα χέρια των εταιρειών διαχείρισης δανείων «servicers» έχουν περιέλθει 700.000 ακίνητα, αξίας 45 δισ. ευρώ, από δανειολήπτες που δεν έχουν καταβάλει τις μηνιαίες δόσεις και οι δανειακές τους συμβάσεις και τα υποθηκευμένα ακίνητα έχουν πωληθεί στα funds.
Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρά το κλίμα ακραίας αντιπαράθεσης η αγορά δεν κρύβει το προβληματισμό της για το πώς εξελιχθεί η όλη διαδικασία που είναι κομβική για την υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί μέσω του προγράμματος «Ηρακλής» που είναι το βασικό πλαίσιο διαχείρισης της «βόμβας» κόκκινων δανείων από τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Η κυβέρνηση
Η κυβέρνηση πάντως μέσα από την ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών όσο και του Κυβερνητικού Εκπροσώπου υποστηρίζει ότι υπάρχει επαρκές πλαίσιο προστασίας, υπενθυμίζει τις σεσμεύσεις έναντι των δανειστών και κατηγορεί την Αξιωματική Αντιπολίτευση για «φαρισαϊσμό».
«Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, κ. Τσίπρα, επιβεβαιώνει το νόμο 4354/2015, που ψηφίστηκε όταν ο ΣΥΡΙΖΑ κυβερνούσε τη χώρα και εσείς ήσασταν πρωθυπουργός», ανέφερε αρχικά ο Γιάννης Οικονόμου.
«Για αυτό στο λήμμα “πολιτικός φαρισαϊσμός” θα έπρεπε να εμφανίζεται η εικόνα του κ. Τσίπρα, του ανθρώπου που έταζε θησαυρούς και παρέδωσε άνθρακες», απάντησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σε δήλωση του Αλέξη Τσίπρα που ζητά “πάγωμα” της όλης διαδικασίας με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου.
Ο κ. Οικονόμου αναφέρει, επίσης ότι «επί ΣΥΡΙΖΑ έγιναν 30.000 πλειστηριασμοί, εισήχθησαν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί προς διευκόλυνση των δανειστών, νομοθετήθηκε η πώληση των δανείων σε funds δίχως προηγούμενη ενημέρωση του δανειολήπτη, κατέστη ιδιώνυμο το αδίκημα παρεμπόδισης πλειστηριασμού και καταργήθηκε οριζόντια (Φεβρουάριος 2019) η προστασία της πρώτης κατοικίας».
Με ανακοίνωσή του, επίσης το Υπουργείο Οικονομικών σημειώνει ότι «δεν αλλάζει τίποτα σε σχέση με ό,τι ισχύει μέχρι σήμερα, αλλά αντιθέτως επιβεβαιώνει όσα προβλέπει η νομοθεσία που ψηφίστηκε επί Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (Ν.4354/2015) σχετικά με τη νομιμοποίηση των εταιριών servicers να διενεργούν δικαστικές και εξώδικες ενέργειες επί των απαιτήσεων που τους μεταβιβάστηκαν, συμπεριλαμβανομένης και της διενέργειας πλειστηριασμού».
Το Υπ. Οικονομικών αναφέρει επίσης ότι έχουν αναληφθεί στοχευμένες πρωτοβουλίες και αποτελεσματικές δράσεις για το ζήτημα του ιδιωτικού χρέους «λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας και τους περιορισμούς των οδηγιών και κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κοινοτικού δικαίου».
Όπως αναφέρεται σε εξέλιξη είναι «η υλοποίηση του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών(Ν.4738/2020), μέσω του οποίου περισσότεροι από 3.320 οφειλέτες έχουν ρυθμίσει οφειλές προς το Δημόσιο και προς χρηματοδοτικούς φορείς, συνολικού ύψους 1,08 δισ. ευρώ, καθιστώντας το συγκεκριμένο εργαλείο το πιο επιτυχημένο των τελευταίων 12 ετών για την αντιμετώπιση του ζητήματος, μεταξύ αυτών που θέσπισαν διαδοχικές κυβερνήσεις. Συγκριτικά, στον προηγούμενο εξωδικαστικό μηχανισμό της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, μόλις 2.200 οφειλέτες ολοκλήρωσαν τη διαδικασία ρύθμισης οφειλών.
Παράλληλα, τράπεζες και διαχειριστές απαιτήσεων έχουν πραγματοποιήσει διμερείς ρυθμίσεις συνολικού ύψους 27 δισ. ευρώ για μη-εξυπηρετούμενα δάνεια πάνω από 590.000 δανειοληπτών.
Συνεπώς, αποδεικνύεται έμπρακτα ότι η Κυβέρνηση χειρίζεται με συνέπεια, μεθοδικότητα και υπευθυνότητα τα κρίσιμα ζητήματα που ταλανίζουν την κοινωνία μας.
Δεν καταφεύγει σε ανεδαφικές και ουτοπικές εξαγγελίες που ουδεμία λύση προσφέρουν στο κρίσιμο ζήτημα του ιδιωτικού χρέους».
Η Αξιωματική Αντιπολίτευση
Από την πλευρά της η Αξιωματική αντιπολίτευση εξαπολύει πυρά τονίζοντας ότι η «ΝΔ δεν θα προστατεύσει την πρώτη κατοικία».
«Διαβάζοντας την ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών είναι προφανές ότι πρέπει να μπει μία σειρά στη σκέψη του κ. Σταϊκούρα και ο ίδιος να βρει το θάρρος να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα», ανέφερε χθες η Έφη Αχτσιόγλου και σημείωσε:
- «Η ΝΔ με τον πτωχευτικό της νόμο κατάργησε κάθε προστασία της πρώτης κατοικίας, ακόμα και των πιο ευάλωτων δανειοληπτών.
- H ΝΔ συνέδεσε τον “Ηρακλή”, με τον οποίο γίνονται οι μεταβιβάσεις των δανείων από τράπεζες σε funds, με τον νόμο 3156/2003 περί τιτλοποιήσεων, που προβλέπει ότι τα funds δεν φορολογούνται και δεν υποχρεώνονται σε καμία πρόταση ρύθμισης στους
δανειολήπτες.
- Επί αυτού του πλαισίου που δημιούργησε η ΝΔ με τη σύνδεση “Ηρακλή” – νόμου 3156/2003, έκρινε χθες ο Άρειος Πάγος.
- Η σύνδεση του “Ηρακλή” με τον νόμο του 2003 όχι μόνο οδηγεί σε γενικευμένους πλειστηριασμούς, και πρώτης κατοικίας, αλλά στερεί περί τα 50 δισ. φορολογικά έσοδα από το ελληνικό Δημόσιο.
- Ο ν. 4354/2015 για πωλήσεις δανείων που επικαλείται ο κ. Σταϊκούρας σε μια απρόσφορη απόπειρα αντιπερισπασμού,
α) δεν αφορά πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, καθώς καθ’ όλη τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υπήρχε νομοθετικό πλαίσιο προστασίας της,
β) προβλέπει φορολόγηση των ενεργειών των funds και υποχρέωσή τους για πρόταση ρύθμισης προς τους οφειλέτες.
Η κυβέρνηση της ΝΔ φέρει την πλήρη και αποκλειστική ευθύνη για το τι συμβαίνει και τι πρόκειται να συμβεί στην ελληνική κοινωνία.
Το κρισιμότερο: η δήλωση του κ. Σταϊκούρα επιβεβαιώνει πως η κυβέρνηση δεν προτίθεται να αναλάβει καμία πρωτοβουλία για την προστασία της πρώτης κατοικίας των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων από τους πλειστηριασμούς», κατέληξε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
«Σπουδή του Αρείου Πάγου»
«Με τη δικαστική αυτή απόφαση - το σκεπτικό της οποίας δεν είναι ακόμη γνωστό - στερούνται οι δανειολήπτες μίας δικονομικής δυνατότητας να παρεμποδίζουν υπό προϋποθέσεις την εκτέλεση πλειστηριασμού" αναφέρουν πηγές του ΣΥΡΙΖΑ που τονίζουν:
"Εξαρχής είχαμε τονίσει στην κυβέρνηση ότι το ζήτημα δεν αφορά μία δικονομικού τύπου διαφορά, αλλά ότι θα έπρεπε να έχει νομοθετήσει για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση επέμεινε στον πτωχευτικό της νόμο και έχει δημιουργήσει μια οριακή συνθήκη για νοικοκυριά και επαγγελματίες.
- Η κυβέρνηση Μηστοτάκη έχει κάνει συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές, οι οποίες είναι ξεκάθαρες, συνειδητές και έχουν ως αποτέλεσμα τη σάρωση της κοινωνίας από εκτεταμένους πλειστηριασμούς. Οι επιλογές αυτές κωδικοποιημένα είναι:
- Ο πτωχευτικός νόμος της ΝΔ, με τον οποίο κατάργησε κάθε προστασία της πρώτης κατοικίας, ακόμα και για τους πλέον ευάλωτους δανειολήπτες.
- Ο αποτυχημένος εξωδικαστικός μηχανισμός της ΝΔ, που δεν υποχρεώνει κανέναν πιστωτή να καθίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Αν θέλουν κάθονται οι τράπεζες και τα funds, αν δεν θέλουν δεν κάθονται. Αν θέλουν δέχονται μία ρύθμιση, αν δεν θέλουν δεν τη δέχονται. Γι’ αυτό δεν ρυθμίζονται τα δάνεια, γιατί δεν υπάρχει δεσμευτικότητα των πιστωτών.
- Ο “Ηρακλής”, όπου ουσιαστικά τα κόκκινα δάνεια από τους ισολογισμούς των τραπεζών περνάνε στα funds με το νομικό πλαίσιο του 2003, δηλαδή χωρίς καμία φορολογική επιβάρυνση για τα funds και καμία υποχρέωση προηγούμενης πρότασης ρύθμισης στον δανειολήπτη.
- Επί της τελευταίας διακυβέρνησης της ΝΔ το ιδιωτικό χρέος έχει αυξηθεί περίπου κατά 40 δισ., ενώ η αγοραστική δύναμη μισθών και εισοδημάτων έχει καταρρακωθεί.
- Ακόμη και οι μέχρι σήμερα ενήμεροι δανειολήπτες μπορεί να απειληθούν άμεσα από πλειστηριασμούς λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Δηλαδή, άνθρωποι που εξυπηρετούσαν κανονικά το δάνειό τους, με την αύξηση των επιτοκίων βλέπουν να εκρήγνυνται οι δόσεις τους, κινδυνεύουν το δάνειό τους να κοκκινίσει και να βρεθούν αντιμέτωποι με πλειστηριασμούς.
- Με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη γινόμαστε μάρτυρες μίας γιγαντιαίας αναδιανομής πλούτου από τα λαϊκά και μεσαία στρώματα προς τα funds, υπό τον έλεγχο των οποίων βρίσκονται αυτή τη στιγμή 700.000 ακίνητα.
- Το ανώτατο δικαστήριο έδειξε μία απίστευτη σπουδή και έβγαλε μία τέτοια απόφαση πολύ γρήγορα, ενώ η ΤτΕ και ο διοικητής της ο κ. Στουρνάρας ήδη από τον Νοέμβριο είχαν προεξοφλήσει το αποτέλεσμα της απόφασης».
Το ΠΑΣΟΚ
Στο μεταξύ τροπολογία καταθέτει το ΠΑΣΟΚ «για την επαναφορά της προστασίας της κύριας κατοικίας των αδύναμων δανειοληπτών από τους πλειστηριασμούς και τους εκβιασμούς των funds», όπως έκανε γνωστό η Χαριλάου Τρικούπη με ανακοίνωση που εξέδωσε, με την οποία ζητά να γίνει αποδεκτή απ’ όλα τα κόμματα.
Μάλιστα ο Νίκος Ανδρουλάκης δηλώνει ότι «το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής είναι το μόνο κόμμα, που το 2010 απέναντι στην πιο σκληρή τρόικα, διασφάλισε νομοθετικά την προστασία της κύριας κατοικίας των αδύναμων δανειοληπτών».
«Καλώ την κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης να αποδεχτούν και να ψηφίσουν τη νομοθετική πρωτοβουλία της κοινοβουλευτικής μας ομάδας», σημειώνει σε δήλωσή του, κάνοντας λόγο για την «ελάχιστη οφειλόμενη πράξη ευθύνης».
Να σημειωθεί ότι μιλώντας, πριν λίγες μέρες; κατά τη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης ο Μιχάλης Κατρίνης χαρακτήρισε βόμβα στα θεμέλια της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής τις οφειλές ύψους 270 δις ευρώ που έχουν οι πολίτες σε funds, τράπεζες, εφορία, ΕΦΚΑ, προμηθευτές ενέργειας, δήμους κτλ.
Επισήμανε την αποτυχία του εξωδικαστικού μηχανισμού αφού το χρέος που έχει ρυθμιστεί είναι μόνο 1,08 δις (από τα 270 δις), ενώ δεν αναμένεται να ρυθμιστεί ποσό μεγαλύτερο του 1,5 δις μέχρι το τέλος του 1ου εξαμήνου .
Ο κ. Κατρίνης επανέλαβε την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για ένα νέο πλαίσιο ρυθμίσεων 240 δόσεις για χρέη σε τράπεζες-funds, με τραπεζικό διαμεσολαβητή να κρίνει τη βιωσιμότητα των προτεινόμενων ρυθμίσεων και εφαρμογή κανόνων στη λειτουργία των εταιρειών διαχείρισης, όπως προβλέπει σχετική κοινοτική οδηγία.
Παράλληλα επανέλαβε ότι θα πρέπει να θεσπιστεί η προστασία της πρώτης κατοικίας στα πρότυπα του νόμου 3869/2010 του ΠΑΣΟΚ (Νόμος Κατσέλη)
«Η αποτυχία της κυβέρνησης στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους οδηγεί σε χιλιάδες κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, απώλειες περιουσιών, αφελληνισμό της επιχειρηματικότητας και συνθήκες κοινωνικής έκρηξης.
Η κυβέρνηση, μέχρι τις εκλογές, φροντίζει να κρατά κρυμμένο κάτω από το χαλί το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους των 270 δις ευρώ που αν δεν αντιμετωπιστεί θα τινάξει στον αέρα την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα της χώρας», τόνισε ο Μιχάλης Κατρίνης.
Οι servicers
Με δεδομένη, πλέον την αφαίρεση της δυνατότητα για ανακοπή από τους πολίτες των πλειστηριασμων, όταν, βέβαια καθαρογραφεί η απόφαση, οι servicers επαναλαμβάνουν με κάθε τόνο ότι πρωταρχικός στόχος τους είναι οι ρυθμίσεις και όχι οι πλειστηριασμοί. Υπογραμμίζουν, δε, ότι μόνο το 1/5 των ανακτήσεων προέρχεται από πλειστηριασμούς.
Παράλληλα παραπέμπουν σε εναλλακτικές που έχουν οι δαμνειολήπτες:
- Να υποβάλλουν αίτηση για ρύθμιση των οφειλών τους, χρησιμοποιώντας είτε τον Κώδικα Δεοντολογίας για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς τράπεζες και διαχειριστές δανείων είτε τον εξωδικαστικό μηχανισμό.
- Να ενταχθούν στο ενδιάμεσο πρόγραμμα. Η πλατφόρμα θα δέχεται αιτήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των 15 μηνών που είναι σε ισχύ το επίμαχο πρόγραμμα – μέχρι δηλαδή να τεθεί σε πλήρη λειτουργία ο Φορέας.
- Να λάβουν τη 2η Ευκαιρία, με ταυτόχρονη ρευστοποίηση της περιουσίας τους, διεκδικώντας την επανάκτηση της κυριότητας του ακινήτου από τον Φορέα, ο οποίος θα τεθεί σε λειτουργία εντός του τρέχοντος έτους.
Γιώργος Αλεξάκης
