Των Γιώργου Αλεξάκη - Αριστοτέλη Παππά

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο Reporter Magazine Δεκεμβρίου

Τα θέματα της θωράκισης και της αναμόρφωσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) προς την κατεύθυνση της βιώσιμης λειτουργίας έχουν μπει για τα καλά στη δημόσια συζήτηση. Έτσι, με τη διαδικασία για μια ολιστική ψηφιακή μετάβαση να ωριμάζει, αναδεικνύεται ότι το ΕΣΥ περισσότερο παρά ποτέ έχει ανάγκη από την αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών δεδομένων. Σύμφωνα, μάλιστα, με στοιχεία της ΕΕ, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις στην Ευρώπη σχετικά με τη χρήση της ηλεκτρονικής υγείας, θα πρέπει τα πράγματα να κινηθούν γρήγορα ώστε να μη χαθεί το «τραίνο» και καταδικαστεί η χώρα σε υστέρηση.

Είναι μάλιστα μοναδική ευκαιρία, για γρήγορα βήματα στον τομέα του e-health, με την έλευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, την ανάπτυξη των δικτύων υπερυψηλών ταχυτήτων αλλά και του 5G. Μέσα από συνέργειες και δράσεις μπορούν να μειωθούν οι χρόνοι για διεκπεραίωση μιας σειράς λειτουργιών και να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων, ακόμη και ευπαθών ομάδων, στο σύστημα υγείας. Στην κατεύθυνση αυτή κομβικό σημείο πέρα από το άυλο παραπεμπτικό, τα ηλεκτρονικά ραντεβού ή την τηλεσυμβουλευτική είναι και ο Εθνικός φάκελος υγείας, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης και του υπουργού Υγείας, Βασίλη Κικίλια.

Μέσα από αυτόν τον φάκελο όλοι οι επαγγελματίες υγείας και οι πολίτες θα έχουν άμεση πρόσβαση σε εξατομικευμένη ιατρική πληροφόρηση. Ο φάκελος θα αφορά την πορεία του ασθενούς, τις εξετάσεις που έχει διενεργήσει κι εν γένει το ιστορικό του. Αυτό μάλιστα αναμένεται να επιτευχθεί μέσα από την αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων των νοσοκομείων και την ανάπτυξη της διαλειτουργικότητας μεταξύ των δομών υγείας.

Να σημειωθεί ότι στρατηγική ανάπτυξης με αιχμή τον τομέα της «ηλεκτρονικής υγείας» υιοθετεί η Vodafone, εστιάζοντας στην αξιοποίηση της ισχυρής θέσης που έχει στο Internet of Things (ΙοΤ), αλλά και στην αξιοποίηση των προοπτικών που ανοίγονται με την ψηφιακή μετάβαση σε κλάδους δημόσιων πολιτικών.

Πώς θα εξοικονομηθούν έως και 400 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό

Την ίδια ώρα πέρα από την ψηφιακή μετεξέλιξη του συστήματος τίθενται επί τάπητος τα θέματα της χρηματοδότησης αλλά και της ορθολογικοποίησης της φαρμακευτικής και υγειονομικής δαπάνης. Μάλιστα στην κατεύθυνση βιωσιμότητας του ΕΣΥ, η διοίκηση του PhRMA Innovation Forum (PIF) είχε καταθέσει πριν λίγες εβδομάδες μια ολοκληρωμένη παρέμβαση για την αναβάθμιση του συστήματος υγείας, παρουσιάζοντας έναν «οδηγό για βιώσιμη και αποτελεσματική φαρμακευτική φροντίδα στην Ελλάδα». Ο οδηγός αυτός αποτελεί μία πρόταση του PIF για διάλογο, που θα οδηγήσει στην υπογραφή συμφωνίας τριετούς διάρκειας (2021-2023) μεταξύ της κυβέρνησης και της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Η διοίκηση του PhRMA Innovation Forum (PIF)

Η συμφωνία Συνεργασίας μεταξύ της Πολιτείας και των φαρμακευτικών εταιρειών αποτελεί ουσιαστικά τον οδικό χάρτη για βιώσιμη και αποδοτική φαρμακευτική περίθαλψη χωρίς ανισότητες και αποκλεισμούς για όλους τους ασθενείς στην Ελλάδα για τα επόμενα 3 έτη. Παράλληλα, σε περίπτωση που προχωρήσουν οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις στο μέτωπο του φαρμάκου, υπάρχει η δυνατότητα να εξοικονομηθούν έως και 400 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το PIF, στόχος της εφαρμογής του μνημονίου είναι να επιτευχθεί:

- Σταθερό και προβλέψιμο σύστημα Τιμολόγησης και Αποζημίωσης

- Διάφανο και αποδοτικό σύστημα και διαδικασία Αξιολόγησης Τεχνολογίας Υγείας (ΗΤΑ)

- Ενδυνάμωση κλινικής και βιοϊατρικής έρευνας και πόρους για καινοτομία

- Διαφάνεια και Έλεγχος συνταγογράφησης και κλινικών πρωτοκόλλων

- Εφαρμογή Μητρώων Ασθενειών

- Ελαχιστοποίηση δημοσιονομικού κινδύνου

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμφωνία Συνεργασίας εισάγει την έννοια της συνυπευθυνότητας στην υπέρβαση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης προκειμένου να γίνει εξορθολογισμός και εξάλειψή της στα επόμενα τρία χρόνια, καθώς ορίζει μηχανισμό παρακολούθησης της οικονομικής υπέρβασης της δαπάνης-στόχου και εισάγει νέους μηχανισμούς διακυβέρνησης του συστήματος, βασισμένους στην καινοτομία και την Έρευνα και Ανάπτυξη. Η συμφωνία αυτή, μάλιστα, αποκτά ιδιαίτερη σημασία τώρα, καθώς η υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης και το ύψος του φετινού clawback εξελίσσεται σε δημοσιονομική «βόμβα».

Οι προτεινόμενες δράσεις του PIF

Μάλιστα, μια σειρά από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα μείωναν την υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης. Η πρόεδρος, δε, του PIF και Διευθύνουσα Σύμβουλος της MSD Ελλάδας, Κύπρου, Μάλτας, κα. Agata Jakoncic, τονίζει μιλώντας στο Reporter Magazine ότι η εφαρμογή των κατάλληλων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, θα μπορούσε να οδηγήσει τον  ΕΟΠΥΥ σε μεγάλη εξοικονόμηση πόρων με καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία των ασθενών. «Το όφελος θα ήταν σημαντικό και για τους ασθενείς, καθώς θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ σε συμμετοχές ασθενών» αναφέρει και προσθέτει ότι «η αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 1 έτος συνδέεται με το 4% του ΑΕΠ».

Μιλώντας, επίσης, στο 19ο Ετήσιο Συνέδριο HEALTHWORLD, η κα. Jakoncic περιέγραψε ένα αναλυτικό πλαίσιο πολιτικής που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

- Ενίσχυση των δυνατοτήτων του δημόσιου τομέα μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματικούς ελέγχους όγκου και συμφωνίες διαπραγμάτευσης που θα μπορούσαν να καθορίσουν τον όγκο και την αξία της αποζημιουμένης φροντίδας.

- Αποτελεσματικές διαδικασίες Αξιολόγησης Ιατρικής Τεχνολογίας (ΗΤΑ) μπορούν να διασφαλίσουν ότι κάθε νέο φάρμακο θα έχει απόφαση αποζημίωσης εντός ενός έτους από την έγκρισή του, έτσι ώστε οι Έλληνες ασθενείς να μην στερούνται των καινοτομιών που χρειάζονται.

Μεταξύ άλλων προτείνονται, το «ξεπάγωμα» νέων, καινοτόμων θεραπειών, η δημιουργία «Ταμείου Καινοτομίας» για την διασφάλιση έγκαιρης πρόσβασης των Ελλήνων ασθενών με σκοπό την αποζημίωση καινοτόμων φαρμάκων μέσω επιταχυμένης διαδικασίας για γρήγορη πρόσβαση των ασθενών σε αυτά και η θέσπιση κλινικών και συνταγογραφικών πρωτοκόλλων, που είναι συνδεδεμένα με δράσεις μείωσης φαρμακευτικής δαπάνης.

«Η εξάπλωση της πανδημίας της Covid-19 έχει ασκήσει έντονη πίεση στα συστήματα υγείας τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η καινοτόμος φαρμακευτική βιομηχανία εργάζεται σκληρά για να παράσχει αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες και εμβόλια που θα βοηθήσουν τη χώρα να διαχειριστεί την πανδημία και θα επιτρέψουν στην ελληνική κοινωνία να επιστρέψει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Η πανδημία Covid-19 ανέδειξε περισσότερο από ποτέ την ανάγκη να προχωρήσουμε με τολμηρό και γρήγορο τρόπο προς αυτήν την κατεύθυνση», δηλώνει η Πρόεδρος του PIF, Agata Jakoncic.

Στην ίδια κατεύθυνση η Ιουλία Τσέτη πρόεδρος και CEO του ομίλου ΟΦΕΤ αλλά και μέλος του Δ.Σ του ΣΕΒ τονίζει στο Reporter Magazine ότι, «τώρα περισσότερο από ποτέ, είναι απαραίτητο να υπάρξει σύμπνοια και συμμαχίες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, οι οποίες θα μας βοηθήσουν και να ξεπεράσουμε την κρίση.

Ιουλία Τσέτη, πρόεδρος και CEO του ομίλου ΟΦΕΤ, μέλος του ΔΣ του ΣΕΒ

Οι κυβερνήσεις πρέπει να στηρίξουν τα συστήματα υγείας, που μαζί με τους επαγγελματίες υγείας, αποτελούν την εμπροσθοφυλακή πλέον της κοινωνίας. Αυτό που έγινε σαφές στην κρίση αυτή της δημόσιας υγείας, είναι ότι είμαστε όλοι συνδεδεμένοι» αναφέρει και συμπληρώνει ότι «είναι τεράστια η ευθύνη της φαρμακοβιομηχανίας τη δύσκολη αυτή ώρα της πιο μεγάλης υγειονομικής κρίσης. Αποτελεί χρέος μας να εργαστούμε από κοινού με την ερευνητική και επιστημονική κοινότητα, προκειμένου να στηρίξουμε το ΕΣΥ, την κοινωνία, αλλά και τη δημόσια υγεία που ταλανίζεται». Μάλιστα υπογραμμίζει ότι «η περιπέτεια της πανδημίας αλλά και των άλλων κρίσεων που έχουμε βιώσει ή πρόκειται να ζήσουμε στο μέλλον, αποδεικνύει ότι πρέπει να αποκτήσουμε επάρκεια και αυτάρκεια σε πρώτες ύλες και ότι οφείλουμε όλοι μας να εργαστούμε με σημαία το ΗΘΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ».

Η αξία της πρόληψης και του εμβολιασμού

Άλλη μία παράμετρος στην κατεύθυνση της διασφάλισης της βιωσιμότητας του συστήματος είναι η πρόληψη. Μάλιστα έστω και με δραματικό τρόπο λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, η αξία των εμβολίων αναδεικνύεται ακόμα πιο εμφατικά ως «ασπίδα» ατομικής και συλλογικής προστασίας. Γι’ αυτό απαιτείται με κάθε τρόπο να κλείσουν όλα τα πιθανά μέτωπα με ασθένειες, που μπορεί να επιβαρύνουν τη Δημόσια Υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), σήμερα, πάνω από 30 μολυσματικές ασθένειες μπορεί να προληφθούν ή να περιοριστούν, μέσω του εμβολιασμού, ενώ κάθε χρόνο, ενδεικτικά, τα εμβόλια αποτρέπουν περισσότερους από 2-3 εκατομμύρια θανάτους και σώζουν 750.000 παιδιά από αναπηρίες.