ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ REPORTER MAGAZINE ΙΟΥΛΙΟΥ

Αλλά αρκεί αυτό για να έχουμε μία αγορά εργασίας που να ανταποκρίνεται στις εξελίξεις που έχει δρομολογήσει η παγκοσμιοποίηση, το δημογραφικό και κυρίως η 4^η βιομηχανική επανάσταση;

Ας ξεκινήσουμε παρουσιάζοντας τα χαρακτηριστικά που αλλάζουν στην αγορά εργασίας σήμερα.

Μορφές Απασχόλησης:

Η τεχνολογία διευκολύνει τη δημιουργία νέων μορφών απασχόλησης όπως 

1. O πληθοπορισμός, με την οποία η εταιρεία αναθέτει μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες σε εξωτερικούς συνεργάτες καθήκοντα και εργασίες με ανοικτή πρόσκληση.  
2. Κατά παραγγελία εργασία μέσα από πλατφόρμες όπου οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες τη στιγμή που θα τις χρειαστούν (π.χ. μεταφορά με ταξί, παράδοση αντικειμένων)

Τέτοιες μορφές απασχόλησης απειλούν κυρίως όσους έχουν δεξιότητες ικανές μόνο ώστε να ασκούν επαναλαμβανόμενες εργασίες. Εργασίες οι οποίες σταδιακά και συστηματικά αντικαθίστανται από τα έξυπνα συστήματα, τους αισθητήρες και το λογισμικό. Δημιουργούν όμως και ευκαιρίες για όσους έχουν εντάξει στην καθημερινότητά τους τη Δια-Βίου-Μάθηση εξελίσσοντας τις γνώσεις και προσαρμόζοντας τις ικανότητές τους.  

Η τεχνολογία επιρρεάζει τις απαραίτητες δεξιότητες και σε επίπεδο θέσεων εργασίας  και διαχωρίζει τα καθήκοντα που χρειάζεται να συνεχίσουν να εκτελούνται από τον άνθρωπο από εκείνα που αναλαμβάνουν οι μηχανές.

Δουλειές:

Έτσι, αλλάζει η οργανωτική δομή και διαφοροποιείται το μίγμα ανθρώπινου δυναμικού και δεξιοτήτων που χρειάζεται η κάθε εταιρεία. Για παράδειγμα, θέλουμε λιγότερους πρακτικογράφους και κοστολόγους αλλά περισσότερους αναλυτές, επικοινωνιολόγους, διαχειριστές δικτύων, στελέχη υποστήριξης πελατών, επιστήμονες εξειδικευμένους στην κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και σχεδιασμού του ανθρώπινου δυναμικού ώστε να είναι ταλαντούχο. Θέλουμε περισσότερους ειδικούς στον τεχνολογικό σχεδιασμό και προγραμματισμό καθώς και  διαχείριση των μηχανών και λιγότερους στην απλή λειτουργία των μηχανών.

Κλάδοι:

Ένα άλλο επίπεδο που επιρρεάζεται από την τεχνολογία είναι αυτό των βιομηχανικών κλάδων και ομάδων παραγωγής. Κάποιοι γίνονται ακόμη μεγαλύτεροι, διότι η τεχνολογία βελτιστοποιεί την παραγωγή κι έτσι δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ χάρη στην τεχνολογία η απασχόληση στην παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 40% κατά την επταετία 2007-2015.  

Κάποιοι άλλοι κλάδοι όμως μείωσαν τις θέσεις απασχόλησης διότι ένα τεράστιο μέρος των εργασιών τους αντικατεστάθη, όπως για παράδειγμα έγινε με τις εκδόσεις και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες.

Επαγγέλματα:

Κατά συνέπεια, τα επαγγέλματα αναπροσαρμόστηκαν και αυτά. Η δυνατότητα χρήσης του προσωπικού Η/Υ κατήργησε θέσεις, όπως του χειριστή Η/Υ,  του καταχωρητή δεδομένων και του ταχυδρομικού διανομέα. Παράλληλα, καθιέρωσε νέες όπως του διαχειριστή δικτύων, του υπεύθυνου παροχής υποστήριξης Η/Υ, του σχεδιαστή σε ψηφιακό περιβάλλον τόσο για τις εκδόσεις, ιστοσελίδες, διαφημίσεις και λογιστικά έντυπα.

Τα ρομπότ και οι Η/Υ αντικαθιστούν συνέχεια τους ηλεκτροσυγκολλητές στη βιομηχανία και τα ναυπηγεία. Στην ιατρική όμως, το χαμηλό κόστος προσδιορισμού της αλληλουχίας των γονιδίων δημιούργησε το επάγγελμα του γενετικού συμβούλου.

Κατά συνέπεια, παρατηρούμε μεταβολή στα περιζήτητα επαγγέλματα και τις γνωστικές δεξιότητες. Θέλουμε ολοένα και περισσότερους προγραμματιστές, αναλυτές υπολογιστικών συστημάτων και διαχειριστές δικτύων. Επίσης αναζητούμε συνέχεια  στατιστικολόγους και μαθηματικούς για να ασχοληθούν με την ανάλυση των δεδομένων. Πάντα βέβαια θα θέλουμε και τους ειδικούς να προωθούν τις πωλήσεις και τις υπηρεσίες μας καλύτερα από τους ανταγωνιστές μας, γιατί γνωρίζουν πώς να ακούν και τι ακριβώς χρειάζονται οι ολοένα και πιο ενημερωμένη φυλή των «πελατών».

Οσοι έχουν αυτά τα προσόντα θεωρούνται περιζήτητοι και ορίζουν σε ένα βαθμό και του ύψος των αμοιβών τους. Προς το παρόν.

Αναζητούμε ολοένα και περισσότερους επιστήμονες από θετικές σχολές ικανούς να ενσωματώσουν την επιστημονική γνώση στην καθημερινές πρακτικές με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.  Αλλά χωρίς την υποδομή που μας παρέχουν οι θεωρητικές επιστήμες μπορεί να χάσουμε τη στόχευση.

Δεξιότητες:

Όσο και καλά να είναι τα σχολεία – ή ορισμένα σχολεία – στην πραγματικότητα συχνά αποτυγχάνουν να εφοδιάσουν τους μαθητές με τις δεξιότητες που απαιτούνται από την αγορά εργασίας. 

Το μέλλον είναι ήδη εδώ, αλλά δεν έχουμε προετοιμαστεί. 

Υπάρχει ομοφωνία ότι αντιμετωπίζουμε ένα χάσμα ανάμεσα στην εκπαίδευση και την επαγγελματική επιτυχία.  Αναγνωρίζουμε ότι τα σημερινά παιδιά μεγάλωσαν κι εκπαιδεύονται μέσα από το διαδίκτυο και η εκπαίδευση δεν περιορίζεται στο παραδοσιακό σχολείο. Οι πρωτοπόρες εταιρείες αναλαμβάνουν ρόλο εκπαιδευτή του ταλέντου, που τόσο δύσκολα βρίσκουν.  Χτίζουν την γέφυρα που ενώνει το παλαιό με το καινούργιο και εστιάζουν στις παρακάτω δεξιότητες ζωής που τροφοδοτούν την επιτυχία κι όχι απλώς την επιβίωση του Ανθρώπου, αλλά και τη δική τους:

Κριτική Σκέψη και Ικανότητα Επίλυσης Προβλημάτων

Οι ανταγωνιστικές εταιρείες βελτιώνουν συνεχώς τα προϊόντα τους, τις διαδικασίες τους, τις υπηρεσίες τους. Πώς θα το επιτύχουν αυτό αν δεν έχουν εργαζόμενους που κάνουν τις σωστές ερωτήσεις ώστε να φτάνουν στην ουσία του προβλήματος;

1. Συνεργασία με όλα τα Δίκτυα και Ικανότητα Επιρροής

Η επίλυση σύνθετων προβλημάτων με καινοτομικό τρόπο και πάντα μέσα σε ένα ξεκάθαρο ηθικό πλαίσιο απαιτεί ηγέτες που μπορούν να επιρρεάζουν κι όχι να διατάζουν δουλεύοντας με ομαδικό πνεύμα. 

2. Ευελιξία και Προσαρμοστικότητα

Η απόκτηση νέων δεξιοτήτων και ικανοτήτων είναι ζωτικής σημασίας. Η λέξη learnability θα μπορούσε να περιγράψει τη δίψα για διαρκή μάθηση με παράλληλη την υψηλή ικανότητα απορρόφησης του καινούργιου. Τέτοιους υποψηφίους αναζητούν οι εταιρείες. 

3. Πρωτοβουλία και Επιχειρηματικότητα

Τόσο οι άνθρωποι όσο και οι επιχειρήσεις υποφέρουν συχνά από αποφυγή του ρίσκου. Προτιμούν να μην δοκιμάσουν παρά να αποτύχουν. Προτιμούν να τα έχουν όλα υπό έλεγχο και ξεχνούν ότι τότε δεν πάνε αρκετά γρήγορα ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές.  

4. Αποτελεσματική Επικοινωνία

Το να έχεις φανταστικές ιδέες τις οποίες δεν μπορείς να μεταδώσεις αποτελεσματικά είσαι χαμένος. Και αποτελεσματικά σημαίνει με σαφήνεια και καθαρότητα εκτός από σωστή χρήση της γλώσσας!

5. Ικανότητα Πρόσβασης και Ανάλυσης της Πληροφορίας

Καθημερινά μας κατακλύζουν πληροφορίες που πρέπει να φιλτράρουμε και να κρατήσουμε όσες είναι σχετικές με το θέμα μας. Και αυτό να γίνει γρήγορα, γιατί οι γνώσεις διπλασιάζονται κάθε 12 μήνες.

6. Περιέργεια και Φαντασία

Η καινοτομία προέρχεται από την διανοητική περιέργεια και την φαντασία και ενισχύει την επίλυση των προβλημάτων. Κάθε παιδί γεννιέται γεμάτο περίεργεια, δημιουργικότητα και φαντασία. Όταν όμως φτάσει περίπου 10 χρονών αντιλαμβάνεται ότι το εκπαιδευτικό σύστημα ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο με τις σωστές απαντήσεις παρά με τις καλές ερωτήσεις.  

Τι θα γινόταν αν αποφασίζαμε γονείς και μαθητές να διατηρήσουμε άσβεστη τη φλόγα της περιέργειας και της φαντασίας που υπάρχει σε κάθε παιδί από την ημέρα της γέννησής του; 

Δρ Βενετία Κουσία

Γενική Διευθύντρια, Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας