Εκεί επαναλαμβάνεται η δέσμευση για επικαιροποίηση των τιμών ζώνης, διαδικασία που είναι σε εξέλιξη, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο πότε θα οδηγήσει σε αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, καθώς το «απαγορευτικό» στην οικονομία είναι σε εξέλιξη.
Βέβαια το υπουργείο Οικονομικών στοχεύει σε 3.300 περιοχές σε νησιά και παραθαλάσσιες περιοχές ώστε να ενταχθούν στις Ζώνες αντικειμενικού προσδιορισμού της αξία των ακινήτων αλλά και σε αλλαγές σε πολλές γειτονιές. Σύμφωνα, δε, με την έκθεση των θεσμών «ο καθορισμός των νέων αντικειμενικών αξιών που αναμένεται έως τον Μάρτιο θα διευρύνει ουσιαστικά τη βάση φόρου ακινήτων. Στη συνέχεια, οι αρχές σκοπεύουν να ολοκληρώσουν το σχεδιασμό μιας μεταρρύθμισης ουδέτερης απόδοσης στον ενιαίο φόρο ιδιοκτησίας έως τα τέλη Απριλίου».
Με βάση, δε, την εικόνα που υπήρχε προ πανδημίας η αναπροσαρμογή στις αντικειμενικές θα έφερνε από την ένταξη νέων περιοχών και τις αυξήσεις στις τιμές ζώνης επιπλέον έσοδα (κύρια από τουριστικές περιοχές και αστικές γειτονιές με Airbnb) 300 – 400 εκατ. ευρώ. Αυτό το δημοσιονομικό περιθώριο που ωστόσο όμως αναφέρεται πλέον σε μια άλλη εικόνα οικονομίας θα χρησιμοποιούνταν για την εξουδετέρωση των επιβαρύνσεων στον ΕΝΦΙΑ, από τον οποίο προβλέπονται φέτος έσοδα 2,6 δισ. ευρώ.
Γι' αυτό στο οικονομικό επιτελείο εξετάζουν να δουν πώς θα υπάρξει μια σχετική ισορροπία σε σχέση με επιβαρύνσεις ώστε να μην πληγούν αδύναμα στρώματα ή τομείς της οικονομίας που είναι σε αναστολή όπως ο τουρισμός.
Σε δημόσιες τοποθετήσεις του το οικονομικό επιτελείο έχει αναφέρει ότι όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία προσδιορισμού των νέων τιμών θα γίνουν οι σχετικές συνεκτιμήσεις δεδομένων, ενώ έχει τονίσει ότι ισχύει η δέσμευση για περαιτέρω μείωση 8% του ΕΝΦΙΑ. «Αν η άσκηση για τις νέες αντικειμενικές αξίες ολοκληρωθεί φέτος και μπει στα συστήματα του ΕΝΦΙΑ, τότε θα δούμε αν προκύπτει δημοσιονομικό περιθώριο για περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ» έχει μάλιστα αναφέρει ο κ. Χρήστος Σταϊκούρας, υπουργός Οικονομικών.
Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση έχει μπροστά της μια δύσκολη εξίσωση. Από τη μια να διασφαλίσει έσοδα, να τηρήσει μεταμνημονιακές δεσμεύσεις και ταυτόχρονα να μην φέρει σε αδιέξοδο πληττόμενους πολίτες. Γι' αυτό ο ακριβής ορίζοντας αλλαγών στον ΕΝΦΙΑ παραπέμπεται στο μέλλον, ακόμη και σε δημόσιες τοποθετήσεις ενώ με βάση πληροφορίες εξετάζεται μια σταδιακή διαδικασία που να μην φέρει «εκπλήξεις» στους πολίτες. Έτσι σε πρώτη φάση, με βάση πληροφορίες, εξετάζεται να προαναγγελθεί επακριβώς το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού για τις 3300 περιοχές εφέτος, αλλά οι αυξήσεις των τιμών να γίνουν από το 2022.
Ακόμη πάντως και αν ισχύουν νέες αντικειμενικές αξίες αυτές τουλάχιστον για τις μεταβιβάσεις ακινήτων (αγοραπωλησίες, γονικές παροχές, κληρονομιές, δωρεές) εξετάζεται να δοθεί ένα περιθώριο ώστε να ενεργοποιηθούν από το 2022 κι έτσι οι φορολογούμενοι να έχουν χρόνο για να προχωρήσουν σε μεταβιβάσεις ακινήτων με τις ισχύουσες αντικειμενικές αξίες και να γλιτώσουν επιβαρύνσεις.
Πάντως βαρόμετρο για τις όποιες εξελίξεις θα είναι η πορεία της πανδημίας. Ήδη μάλιστα για φέτος προβλέπεται έκπτωση 50% ή 100% στον τελικό ΕΝΦΙΑ, λόγω μείωσης εισοδήματος για χιλιάδες νοικοκυριά. Πέρυσι, πάνω από 1 εκατομμύριο ΑΦΜ είχαν έκπτωση επειδή δήλωναν πολύ χαμηλό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα (έως 9.000 ευρώ οι άγαμοι κλπ). Π.χ. ιδιωτικός Υπάλληλος με 2 παιδιά είχε φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα το 2019 20.000 ευρώ. Αλλά με 6 μήνες αναστολή, το 2020 είχε 10.000 ευρώ. Επειδή το εισόδημά του έπεσε κάτω από 12.000 θα έχει έκπτωση 50% στον ΕΝΦΙΑ το 2021.
Ουσιαστικά όπως και για άλλα ζητήματα (αποδείξεις και τεκμήρια) η επεξεργασία των δηλώσεων που θα δώσει την έκταση της πτώσης στο εισόδημα θα αποκαλύψει το αν υπάρχουν και ποια περιθώρια για άνοδο ή όχι του ΕΝΦΙΑ.
Γιώργος Αλεξάκης
