Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν - Κλοντ Τρισέ, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να αυξήσει το βασικό επιτόκιο του ευρώ νωρίτερα από ό,τι περιμένουν οι αγορές. Πότε και πόσο μπορεί να αυξήσει τα επιτόκια και ποια θα είναι η επίπτωση στην τσέπη μας;

Περίπου 40 οικονομολόγοι που πήραν μέρος σε δημοσκόπηση στο Bloomberg προβλέπουν ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει τα επιτόκια το πολύ κατά 0,25 της μονάδας στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. Δηλαδή από 1% σήμερα θα αυξηθεί στο 1,25%. Ο Τρισέ είπε ότι αυτό μπορεί να γίνει νωρίτερα. Ισως, τον Απρίλιο.

Οι κερδισμένοι

Αν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε κερδισμένοι θα βγουν όσοι:

α) έχουν στεγαστικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο, διότι η αύξηση των επιτοκίων δημιουργεί συνθήκες ανατίμησης του ευρώ. Η μηνιαία δόση θα μειώνεται όσο θα αυξάνεται η ισοτιμία του ευρώ έναντι του ελβετικού φράγκου.

β) έχουν καταθέσεις, αν και τα «κέρδη» θα είναι ελάχιστα. Εκτιμάται ότι στην καλύτερη περίπτωση μία αύξηση των επιτοκίων κατά 0,25 της μονάδας θα οδηγήσει σε οριακή αύξηση τα αντίστοιχα επιτόκια των καταθέσεων (περίπου κατά 0,10 έως 0,15 της μονάδας). Δηλαδή το επιτόκιο του ταμιευτηρίου από 0,4% που είναι σήμερα κατά μέσο όρο μπορεί να αυξηθεί μέχρι το 0,5%, ενώ των προθεσμιακών καταθέσεων από 3,7% σε 3,8-3,9%, το πολύ.

Οι χαμένοιΚαμία επίπτωση δεν θα έχουν όσοι έχουν πάρει στεγαστικό ή άλλου είδους δάνειο (πχ καταναλωτικό) με σταθερό επιτόκιο.

Αντίθετα, θα επιβαρυνθούν όσοι:

α) αποφασίσουν να πάρουν δάνειο (στεγαστικό, καταναλωτικό κλπ) είτε με σταθερό είτε με κυμαινόμενο επιτόκιο. Κάθε φορά που αυξάνονται τα επιτόκια από την ΕΚΤ αυξάνονται και τα σταθερά επιτόκια των δανείων, αλλά για τους νέους δανειολήπτες. Ετσι, για παράδειγμα, το σταθερό επιτόκιο για 5-10 έτη που σήμερα είναι κατά μέσο όρο στο 5,30% θα αυξηθεί για τον νέο δανειολήπτη γύρω στο 5,55%. Συνήθως, οι τράπεζες «περνούν» όλη την αύξηση στα επιτόκια των δανείων. Αντίστοιχη θα είναι η επιβάρυνση για όσους πάρουν δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο. Δηλαδή από 3,7% που είναι σήμερα, θα ξεκινήσουν να πληρώνουν δόσεις με επιτόκιο περίπου 3,95%.

β) έχουν δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο. Η επίπτωση αυτή αφορά 9 στους 10 Ελληνες που έχουν στεγαστικό δάνειο. Η επιβάρυνση θα είναι όση η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, δηλαδή κατά 0,25 της μονάδας.

Επίπτωση

Εκτιμάται ότι η συνολική επίπτωση για όλα τα δάνεια που έχουν σήμερα κυμαινόμενο επιτόκιο θα κυμανθεί μεταξύ 80 και 100 εκατ. ευρώ μέχρι τα μέσα του 2012, όταν προβλέπεται ότι το επιτόκιο της ΕΚΤ θα έχει αυξηθεί στο 1,5-1,75%. Το ποσό αυτό αφορά μόνο την επιβάρυνση από τόκους λόγω υψηλότερου επιτοκίου.

Παραδείγματα

Τι σημαίνει αυτό για έναν δανειολήπτη; Ας δούμε μερικά παραδείγματα.

Ο παράγοντας euribor

Ομως, όλα αυτά μπορεί να αποδειχθούν στην πράξη τελείως διαφορετικά, καθώς τα τελικά επιτόκια (για καταθέσεις και δάνεια) εξαρτώνται από το κόστος χρήματος. Δηλαδή από το επιτόκιο που δανείζει η μία τράπεζα την άλλη. Το επιτόκιο αυτό λέγεται διατραπεζικό και για το ευρώ ονομάζεται euribor. Υπάρχουν τέτοια επιτόκια για διάφορες διάρκειες (πχ για 3 μήνες, για 6, 12 κλπ).

Εξάλλου, σχεδόν τα μισά στεγαστικά δάνεια που έχουν κυμαινόμενο επιτόκιο, αυτό εξαρτάται από την πορεία του euribor και όχι από το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ.

Από τι επηρεάζεται το euribor; Σε ένα βαθμό επηρεάζεται από το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί. Κυρίοως, όμως, επηρεάζεται από τις συνθήκες που επικρατούν στις αγορές. Οταν υπάρχει κρίση ή έλλειψη ρευστότητας ή επικρατεί αβεβαιότητα, το euribor αυξάνεται κατακόρυφα, μολονότι το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ παραμένει σταθερό ή μειώνεται. Επομένως, το euribor και, κατά συνέπεια, το επιτόκιο του δανείου μας, μπορεί να αυξηθεί περισσότερο από μία, για παράδειγμα, υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, παρά από την αύξηση του βασικού επιτοκίου από την ΕΚΤ.

Αυτό το είδαμε πριν από περίπου δύο χρόνια, όταν η ΕΚΤ είχε μειώσει το βασικό επιτόκιο στο 1%, ενώ το euribor εκτοξεύθηκε στο 3%, διότι καμία τράπεζα δεν ήθελα να δανείσει την άλλη. Επίσης, το euribor μεταβάλλεται καθημερινά.

Επομένως, το σημερινό επίπεδο του euribοr (περίπου 1,10%), με το οποίο είναι συνδεδεμένα σχεδόν τα μισά στεγαστικά δάνεια, μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί ανεξάρτητα από την απόφαση της ΕΚΤ.

Οι οικονομολόγοι και οι αναλυτές, ωστόσο, προβλέπουν αύξηση του euribor κατά το επόμενο 1 με 1,5 έτος εξαιτίας της κρίσης στην Ευρώπη.

Το euribro αναμένεται να αυξάνεται συνεχώς μέχρι το τέλος του χρόνο και να φτάνει κατά μέσο όρο στο 1,64% στο δ' τρίμηνο. Στο β' τρίμηνο του 2012 θα έχει φτάσει στο 1,96%. Κοντά στο 2%.

Μηνιαία δόση

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Οτι το σημερινό επιτόκιο του 4,6% θα αυξηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου κοντά στο 5,25% και στο β΄τρίμηνο του 2012 κοντά στο 6,5%. Με άλλα λόγια η σημερινή δόση των 562 ευρώ (για το ίδιο δάνειο με το παραπάνω) θα αυξηθεί μέχρι τέλους έτους στα 600 ευρώ και μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2012 στα 675 ευρώ. Δηλαδή φέτος θα προκύψει μία μέση μηνιαία επιβάρυνση κατά 38 ευρώ και του χρόνου κατά 113 ευρώ.

Για ένα στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ με διάρκεια 25 χρόνια, η αύξηση του επιτοκίου κατά 0,25 της μονάδας θα επιβαρύνει τη μηνιαία δόση κατά περίπου 15 ευρώ. 'Η κατά 180 ευρώ το χρόνο. Υποθέτουμε δηλαδή ένα μέσο επιτόκιο της τάξης του 5% αυξάνεται σε 5,25%. Το 2012 η επιβάρυνση, σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, θα είναι 46 ευρώ το μήνα ή 552 ευρώ το χρόνο, περίπου.