Σκοπός τού προϋπολογισμού δεν είναι να σας πείσει να μην ξοδεύετε τα χρήματά σας αλλά να σας βοηθήσει να τα ξοδεύετε αποτελεσματικά. Οργανώνοντάς τα, μπορείτε να εντοπίσετε κάποια έξοδα που δεν είναι αναγκαία και, περικόπτοντάς τα, να εξοικονομήσετε χρήματα για άλλες πιο σημαντικές ανάγκες. Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο προϋπολογισμός σας θα πρέπει να τον καταρτίσετε θέτοντας λογικούς στόχους και να τον τηρείτε χωρίς παρεκκλίσεις, πειθαρχώντας σε τυχόν παρορμήσεις σας.

Είναι εύκολο να καταρτίσετε έναν προϋπολογισμό και να τον τηρήσετε! Σύμφωνα με τους ειδικούς της Citibank, μπορείτε να ακολουθήστε τα πιο κάτω βήματα για να συντάξετε τον προϋπολογισμό σας.

Βήμα 1: Καθορίστε τους στόχους σας

Πρώτα, εντοπίστε τους στόχους σας. Θέλετε να ανακαινίσετε το σπίτι σας, να ξεκινήσετε ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα, να προγραμματίσετε τις σπουδές των παιδιών σας. Θέλετε επίσης, να μπορείτε να κάνετε μερικές εκδρομές μέσα στο χρόνο, να αγοράσετε καινούρια τηλεόραση και νέο υπολογιστή. Ρωτήστε τον εαυτό σας τι έχει σημασία για εσάς, τι χρειάζεστε και τι θέλετε. Αν είστε παντρεμένος, θα πρέπει να συζητήσετε με τον/την σύντροφό σας και να αποφασίσετε ποιοι είναι οι κοινοί σας στόχοι. Από τη στιγμή που γνωρίζετε τι θέλετε, μπορείτε να ξεκινήσετε την κατάρτιση του προϋπολογισμού. 
Ομαδοποιήστε τους οικονομικούς σας στόχους σε τρεις τομείς: βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους οικονομικούς στόχους. 
Βραχυπρόθεσμοι στόχοι είναι οι στόχοι που μπορείτε να πετύχετε σε ένα-δύο χρόνια. Μπορεί να συμπεριλαμβάνουν την εξόφληση ενός χρέους πιστωτικής κάρτας τής τάξης των €1.000, την αγορά μιας νέας τηλεόρασης ή τα έξοδα διακοπών σας. 

Μεσοπρόθεσμοι στόχοι είναι οι στόχοι που θέλετε να πετύχετε τα επόμενα 2 - 5 χρόνια. Για παράδειγμα, μπορεί να θέλετε να μαζέψετε χρήματα για την προκαταβολή τής αγοράς ενός σπιτιού ή για αγορά επίπλων. 

Μακροπρόθεσμοι στόχοι είναι οι στόχοι που χρειάζεται μια πενταετία και περισσότερο για να επιτευχθούν. 

Βήμα 2: Συλλέξτε πληροφορίες

Μαζέψτε όλα τα στοιχεία τού εισοδήματός σας και των εξόδων του σπιτιού σας. Πρέπει να κοιτάξετε σε βάθος και με ειλικρίνεια τα έξοδά σας. Ο προϋπολογισμός πρέπει να αποτελεί μια ακριβή εικόνα, και όχι ένα «σενάριο καλύτερης περίπτωσης». 

Μαζέψτε τα ακόλουθα στοιχεία:

• Αποκόμματα μισθοδοσίας
• Την περσινή φορολογική δήλωση του εισοδήματος σας
• Τα αποκόμματα επιταγών που έχετε εκδώσει
• Λογαριασμούς πιστωτικών καρτών
• Στοιχεία πληρωμών για μεγάλες αγορές, όπως είναι τα δάνεια για αγορά αυτοκινήτων και τα καταναλωτικά δάνεια.
• Λογαριασμούς τραπεζών και επενδυτικών εταιρειών. 

Βήμα 3: Ενημερωθείτε για το πού βρισκόσαστε

Αφού μαζέψετε όλα τα στοιχεία, χρησιμοποιήστε τα για να κατανοήσετε πώς συνηθίζατε να ξοδεύετε μέχρι σήμερα. Έτσι θα αντιληφθείτε τη σχέση του εισοδήματος και των εξόδων σας. Μπορεί να σας πάρει καιρό για να καταλάβετε ακριβώς πού βρισκόσαστε, αλλά ο πρώτος προϋπολογισμός θα σας δώσει μια καλή εικόνα του τι εισπράττετε και πού ξοδεύετε.

Πρέπει να οργανώσετε τα στοιχεία σας σε τρεις τομείς: 

Τι εισπράττετε: 

Αθροίστε το εισόδημά σας από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβάνοντας τον καθαρό μισθό, προμήθειες και μπόνους, διατροφή, οικονομική στήριξη παιδιών, κοινωνικές ασφαλίσεις, συντάξεις, αναπηρικές αποδοχές, τόκους, μερίσματα κλπ. 

Τι ξοδεύετε: 

Αθροίστε τα σταθερά και τα κυμαινόμενα έξοδά σας. Τα σταθερά σας έξοδα είναι αυτά που δεν αλλάζουν κάθε μήνα και δεν μπορούν εύκολα να καταργηθούν, όπως ενοίκιο, δόση στεγαστικού δανείου, ασφάλειες, δόσεις δανείων, αποταμίευση για συνταξιοδότηση κλπ. Τα κυμαινόμενα έξοδα είναι αυτά που αλλάζουν και που θα μπορούσαν να μειωθούν ή και να καταργηθούν, όπως συνδρομή καλωδιακής τηλεόρασης, τρόφιμα, βενζίνη, τηλέφωνο, video club, αγορά περιοδικών κ.λπ. 

Καθαρά κέρδη ή ζημιές: 

Αφαιρέστε τις συνολικές σας δαπάνες από το συνολικό σας εισόδημα. Το υπόλοιπο αποτελεί το «διαθέσιμο εισόδημά» σας που μπορείτε να το χρησιμοποιείτε για έκτακτες ανάγκες και για την κάλυψη των στόχων του προϋπολογισμού σας.

Βήμα 4: Ελέγξτε τα καθαρά σας κέρδη 

Τα καθαρά σας κέρδη αποτελούν τη διαφορά μεταξύ των εσόδων και των εξόδων σας. Αποτελούν ένα σίγουρο τρόπο να διαπιστώσετε αν ξοδεύετε πολλά. 

Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, μπορείτε να αυξήσετε τα ποσά που δαπανάτε για την εξόφληση του χρέους σας ή να προσθέσετε στις αποταμιεύσεις σας. Αν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό, ξοδεύετε πάρα πάνω από ότι θα εισπράττετε και μάλλον χρηματοδοτείτε το έλλειμμά σας με δανεισμό. Αν ξοδεύετε πάνω από το 40% του καθαρού σας μισθού για την αποπληρωμή δανείων και πιστωτικών καρτών, βρίσκεστε σε επικίνδυνη ζώνη. Αν δεν έχετε καθαρά κέρδη αλλά ζημιές, πρέπει να εξετάσετε κάθε κυμαινόμενη δαπάνη και να αποφασίσετε πώς θα ελέγξετε τα έξοδά σας.

Βήμα 5: Να παρακολουθείτε τα έξοδά σας

Αφού καταρτίσετε τον πρώτο σας προϋπολογισμό, αρχίστε να τηρείτε μηνιαίο λογαριασμό εξόδων. Ακόμη και αν έχετε καθαρά κέρδη και όχι ζημιές, είναι πολύ σημαντικό να μαθαίνετε πώς ξοδεύετε τα χρήματά σας. 
Έχετε ένα μικρό μπλοκάκι μαζί σας παντού και σημειώνετε όλες σας τις αγορές και τις αναλήψεις. Θα εκπλαγείτε με όλα όσα θα μάθετε σχετικά με τις συνήθειές σας. Για παράδειγμα, πόσα ξοδεύετε για καφέδες, μικρογεύματα, περιοδικά και αναψυκτικά; Ο στόχος παρακολούθησης των εξόδων σας είναι να καταλάβετε πού πάνε τα χρήματά σας.