Πολλοί απλοί αποταμιευτές προτίμησαν να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα, καθώς πίστευαν ότι εξασφάλιζαν το κεφάλαιό τους και ταυτόχρονα θα απολάμβαναν ένα ικανοποιητικό επιτόκιο. Δεν είχαν κι άδικο. Μέχρι που ήρθε η Ελλάδα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Τα ομόλογα κινδυνεύουν μόνο όταν ο εκδότης τους χρεοκοπήσει. Η πιθανότητα να χρεοκοπήσει ένα κράτος και μάλιστα εντός Ευρωζώνης είναι μικρή, αλλά από ό,τι φαίνεται υπαρκτή.
Προκειμένου η Ελλάδα να αποφύγει την άτακτη χρεοκοπία, επέλεξε το δρόμο της ελεγχόμενης χρεοκοπίας, δηλαδή την αναδιάρθρωση του χρέους με παράλληλη χρηματοδότηση από την Ευρωζώνη, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ.
Η αναδιάρθρωση του χρέους γίνεται με πολλούς τρόπους. Ενας από αυτούς είναι το «κούρεμα», δηλαδή η μείωση της ονομαστικής αξίας των παλαιών ομολόγων, με ανταλλαγή νέων. Δηλαδή, η Ελλάδα θα ζητήσει από τον ομολογιούχο το παλιό ομόλογο των 100 ευρώ και του δώσει πίσω ένα νέο αξίας 46,5 ευρώ. Ετσι, το χρέος της Ελλάδας μειώνεται κατά 53,5% ως προς τα ομόλογα που θα ανταλλάξει. Ανάλογα με το επιτόκιο και τη διάρκεια που θα έχουν τα νέα ομόλογα καθορίζονται οι ζημιές για τους ομολογιούχους.
Στη δική μας περίπτωση, η Ελλάδα θα ανταλλάξει ομόλογα συνολικής αξίας 206 δισ. ευρώ. Στο «καλάθι» των ομολόγων προς ανταλλαγή έχουν προστεθεί και κάποιοι άλλοι τίτλοι που ανεβάζουν το συνολικό χρέος προς κούρεμα στα 260 δισ. ευρώ, περίπου. Στόχος είναι να μειωθεί το δημόσιο χρέος κατά 107 δισ. ευρώ, επειδή θα προχωρήσει σε κούρεμα κατά 53,5%. Τα νέα ομόλογα θα είναι 30ετή με μέσο επιτόκιο 3,65%. Αυτό σημαίνει για τους ομολογιούχους ζημιά που κατά μέσο όρο υπολογίζεται στο 70% με 75%.
Η διαδικασία της ανταλλαγής ομολόγων αναμένεται να ξεκινήσει την Παρασκευή και να ολοκληρωθεί στις 12 Μαρτίου. Σήμερα υπάρχουν 11.000 ομολογιούχοι, εκ των οποίων οι 9.500 έχουν ομόλογα μέχρι 100.000 ευρώ ο καθένας.
Το «κούρεμα» περιλαμβάνει τις εξής τρεις φάσεις:
1η φάση: Εθελοντική συμμετοχή για φυσικά και νομικά πρόσωπα που κατέχουν ελληνικά ομόλογα. Αν δεν συγκεντρωθεί τουλάχιστον το 95% των ομολόγων προς ανταλλαγή, τότε το κράτος μπορεί να ενεργοποιήσει τα CACs.
2η φάση: Στην υποχρεωτική ανταλλαγή ομολόγων (CACs) περιλαμβάνονται και τα φυσικά πρόσωπα. Πότε μπορούν να ενεργοποιηθούν; Αν για κάθε έκδοση (σειρά ομολόγων ή ISIN) δώσει το παρόν τουλάχιστον το 50% των ομολογιούχων και από αυτούς συμφωνήσει με τους όρους του PSI το 66% (2/3). Με άλλα λόγια αν για κάθε έκδοση συμφωνήσει το 33% των ομολογιούχων, τότε η Ελλάδα μπορεί να κάνει υποχρεωτική την ανταλλαγή και στους υπόλοιπους - περιλαμβανομένων των φυσικών προσώπων.
Στο σχέδιο νόμου προβλέπει την εξαίρεση κάποιων ειδικών ομάδων φυσικών προσώπων, όπως αυτοί που κατέχουν ομόλογα έως 100.000 ευρώ, χωρίς, όμως, να εξειδικεύονται περαιτέρω οι λεπτομέρειες. Από τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών κ. Ευ. Βενιζέλου διεφάνη ότι θα αποζημιωθούν πλήρως τουλάχιστον όσοι έχουν ομολόγα αξίας έως 100.000 ευρώ, που είναι και το όριο των εγγυημένων τραπεζικών καταθέσεων.
3η φάση: Στη συνέχεια, το κράτος θα έρθει και θα εξαιρέσει κάποιες ομάδες (πχ μικροεπενδυτές, προμηθευτές κλπ). Δηλαδή, οι επενδυτές αυτοί, αφού «κουρευτούν» θα έρθει το κράτος και τους επιστρέψει πχ με τη μορφή νέων ομολόγων το κομμάτι που κουρεύτηκε. Λεπτομέρειες για αυτή τη φάση δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές.