Για τις τράπεζες η αναζήτηση κεφαλαίων από τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις υπό την μορφή καταθέσεων αρχίζει να μετατρέπεται σε μια κοστοβόρα διαδικασία. Με βάση εκτιμήσεις οι καταθέσεις προθεσμίας από 36,5% που αντιστοιχούσαν στο σύνολο των καταθέσεων αρχές του 2006 εκτιμάται ότι στα μέσα του 2008 θα ανέλθουν στο 55% με 60%.
Δύο παραδείγματα είναι ενδεικτικά των αλλαγών που έχουν σημειωθεί και αποδεικνύουν ότι οι τράπεζες πλέον αρχίζουν να δυσκολεύονται ώστε να συγκεντρώσουν καταθέσεις ενώ ταυτόχρονα μεταβάλλεται και η πρακτική των καταναλωτών οι οποίοι μειώνουν σταδιακά τις θέσεις τους στο ταμιευτήριο και στρέφονται στους προθεσμιακούς λογαριασμούς που τυγχάνουν μεγαλύτερων προνομίων.
Τον Ιανουάριο του 2006 οι λογαριασμοί όψεως αντιστοιχούσαν στο 13% του Ταμιευτηρίου στο 50% και οι προθεσμιακοί στο 36,5%. Στο τέλος του 2007 οι καταθέσεις στην Ελλάδα συμπεριλαμβανομένων και των επιχειρήσεων και των ιδιωτών θα ανέλθουν στα 190 με 191 δις ευρώ. Οι λογαριασμοί όψεως σημειώνουν μείωση ως ποσοστό στο σύνολο των καταθέσεων από το 13% αρχές του 2006 στο 11,8% στο τέλος του 2007.
Οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου θα ανέλθουν στα 72 με 73 δις ευρώ και αντιστοιχούν στο 37% των συνολικών καταθέσεων όταν στις αρχές του 2006 αντιστοιχούσαν στο 50%. Η μεγάλη αλλά αναμενόμενη έκπληξη προήλθε στους προθεσμιακούς λογαριασμούς καθώς πλέον αντιπροσωπεύουν το 49% με 50% των συνολικών καταθέσεων και ανήλθαν στο τέλος του 2007 στα 94 με 95 δις ευρώ.
Αν αξιολογηθεί η πορεία των καταθέσεων μόνο για τους ιδιώτες πλην δηλαδή καταθέσεων επιχειρήσεων προκύπτουν ακριβώς τα ίδια συμπεράσματα οι καταθέσεις προθεσμίας αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι γιατί παρατηρείται αυτή η μετατόπιση τα τελευταία δύο χρόνια και τι συνεπάγεται αυτό για τις τράπεζες.
Γιατί αυξάνονται οι καταθέσεις προθεσμίας
Οι καταθέσεις προθεσμίας αυξάνονται απλά γιατί οι καταθέτες έχουν καταστεί πιο απαιτητικοί. Απαιτούν από τις τράπεζες περισσότερες παρεχόμενες υπηρεσίες και σαφώς υψηλότερα επιτόκια αλλά και διευκολύνσεις.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα το αντιμετωπίζουν οι τράπεζες καθώς για να μην χάσουν πελατειακή βάση και καταθέσεις ακολουθούν όλες τις τάσεις στις αγορές προσφέροντας ελκυστικούς όρους. Παράλληλα θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου αποτελούν την πιο σταθερή καταθετική βάση των τραπεζών ωστόσο στο σύνολο των καταθέσεων ως ποσοστό μειώνονται.
Είναι χαρακτηριστικό να τονιστεί ότι η Eurobank ακολούθησε μια επιθετική πολιτική στα επιτόκια ταμιευτηρίου 3% υπό ορισμένες αιρέσεις και θα αποτελέσει σαφή ένδειξη αν το προϊόν αυτό είχε απήχηση. Πρώτες ενδείξεις αναφέρουν ότι υπήρξε ανταπόκριση αλλά όχι σαν αυτή που θα μπορούσε να αναμένει η τράπεζα.
Τι σημαίνει για τις τράπεζες ;
Παρατηρείται ότι σε ορισμένους ειδικούς λογαριασμούς οι τράπεζες προσφέρουν πολύ υψηλά μεικτά επιτόκια της τάξης του 5% και 5,5%. Τα επιτόκια αυτά χορηγούνται απλά για να προσελκύσουν πελάτες άρα κεφάλαια και έτσι να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη τους και την πιστωτική τους επέκταση.
Όμως καμιά τράπεζα δεν μπορεί να χορηγεί τόσο υψηλά επιτόκια καταθέσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς θα αυξηθούν κατακόρυφα τα έξοδα εκ τόκων και έτσι θα επηρεαστεί η κερδοφορία. Οι τράπεζες το 2008 θα εμφανίσουν σε ποσοστιαία μεταβολή καθώς σε απόλυτο μέγεθος είναι δεδομένο αύξηση των εξόδων από τόκους λόγω των υψηλών επιτοκίων στις καταθέσεις.
Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι η καταθετική βάση δεν είναι αστείρευτη αντιθέτως δείχνει σημάδια κορεσμού ή απλά οι Έλληνες δεν έχουν άλλα να καταθέσουν και αυτό θα αποτελέσει ένα πρόβλημα για τις τράπεζες προσεχώς.
Π. Λεωτσάκος
[email protected]