Η κυβέρνηση βέβαια… χρωστάει ορισμένες διευκρινιστικές εγκυκλίους, ωστόσο, υπάρχει μία γενική εικόνα, σχετικά με τι έχουν να περιμένουν οι Ελεύθεροι Επαγγελματίες από τη νέα χρονιά.
Είναι δεδομένο λοιπόν πως από 1/1/2017 οι ελεύθεροι επαγγελματίες του ΟΑΕΕ θα ξεχάσουν τις ασφαλιστικές κλάσεις και θα κληθούν να καταβάλλουν εισφορά για κύρια σύνταξη 20% επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματός τους.
Επίσης θα πληρώνουν 6,95% για υγειονομική περίθαλψη και όπου προβλέπεται 7% για επικούρηση και 4% για εφάπαξ. Eτσι, το συνολικό ποσοστό επιβάρυνσης θα είναι 30,95%. Η ανώτατη καταβλητέα εισφορά για σύνταξη θα είναι 1.172 ευρώ τον μήνα και η κατώτατη 117 ευρώ.
Η επιβάρυνση αρχίζει να γίνεται αισθητή για εισοδήματα από 19.000 ευρώ και πάνω, ενώ στα πολύ υψηλά εισοδήματα η αθροιστική επιβάρυνση φόρων και εισφορών μπορεί να ξεπεράσει το 55%.
Από τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας προκύπτει ότι περίπου το 80% των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ δηλώνει εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι θα δουν σχετικά χαμηλότερες εισφορές. Αντίθετα, επιβάρυνση θα έχουν όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν υψηλά εισοδήματα και έχουν φορολογητέο εισόδημα πάνω από 30.000 ευρώ.
Εδώ υπάρχουν ασφαλώς αντιδράσεις, καθώς το υπουργείο δέχεται κριτική πως σε ένα κλάδο με μεγάλη εισφοροδιαφυγή «τιμωρεί» όσους δηλώνουν κανονικά τα εισοδήματά τους.
Είναι δηλαδή προφανές ότι η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών θα δώσει κίνητρο να δηλωθούν μειωμένα εισοδήματα.
Πάντως, σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό, μόλις σε 49 εκατ. ευρώ εκτιμώνται τα επιπλέον έσοδα από τον νέο τρόπο υπολογισμού των εισφορών με βάση το πραγματικό εισόδημα.
Οι ευνοημένοι
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι από το νέο σύστημα ωφελούνται: οι ελεύθεροι επαγγελματίες - έμποροι που ασφαλίζονται σήμερα στον ΟΑΕΕ σε υψηλές ασφαλιστικές κατηγορίες και έχουν δραστηριότητα πάνω από 15 χρόνια. Αυτοί οι ασφαλισμένοι ωφελούνται αν δηλώνουν εισόδημα μέχρι 25.000 ευρώ. Οι συγκεκριμένες κατηγορίες εμπόρων ασφαλίζονται σήμερα στις κατηγορίες από Π09 και πάνω και πληρώνουν περί τα 7.000 ευρώ το έτος. Με το νέο καθεστώς και εισόδημα 25.000 πέφτουν στα 6.700 ευρώ. Αντίθετα, οι έμποροι (ΟΑΕΕ) με δραστηριότητα κάτω από 15 χρόνια έχουν ωφέλεια αν δηλώνουν μέχρι 15.000 ευρώ. Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας με 10ετή δραστηριότητα πληρώνει σήμερα 4.650 ευρώ, ενώ θα πληρώνει 4.000 με εισόδημα 15.000 ευρώ τον χρόνο.
Το «μπλέξιμο»
Τέλος, όσον αφορά στον υπολογισμό των εισφορών του 2017 είχε αρχικά αποφασιστεί να ληφθεί υπόψη το εισόδημα που δηλώθηκε για το 2015 και έχει ήδη εκκαθαριστεί. Οταν εκκαθαριστεί και το εισόδημα του 2016 -προς τα μέσα του 2017-, τότε θα επαναϋπολογιστούν οι εισφορές με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα του 2016 και θα συμψηφιστούν μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2017 με τα ποσά που θα έχουν καταβληθεί τους πρώτους μήνες του έτους. Ωστόσο τα ποσά που προέκυπταν για συμψηφισμό ήταν μεγάλα, καθώς είναι σύνηθες φαινόμενο ένας ελεύθερος επαγγελματίας να είχε δηλώσει μεγάλο εισόδημα το 2015 αλλά το 2016 ο τζίρος του να έχει υποστεί δραματική συρρίκνωση.
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας δήλωσε καθαρό φορολογητέο εισόδημα για το 2015 30.000 ευρώ. Το καθαρό φορολογητέο εισόδημα που δήλωσε για το 2016 ανέρχεται σε 9.000 ευρώ. Αυτό συνέβη είτε γιατί ο τζίρος του μειώθηκε δραματικά είτε γιατί προτίμησε να φορο-εισφοροδιαφύγει για να αποφύγει την επιβάρυνση.
Έτσι, τους πρώτους μήνες του 2017 θα καταβάλει 30.000Χ 26.95% = 8085 /12 =674 ευρώ το μήνα. Με το παλιό σύστημα, θα πλήρωνε 4024 ευρώ ετησίως, δηλαδή τα μισά. Αν το καθαρό φορολογητέο του 2016 είναι 9.000 ευρώ θα πρέπει να καταβάλει εισφορές ως εξής: 9.000 Χ 26.95% = 2425 , δηλαδή τα μισά από ότι θα κατέβαλε με το παλιό σύστημα.
Εφόσον έχει πληρώσει έναντι το πρώτο εξάμηνο 4044 ευρώ , δεν έχει οφειλές. Τουναντίον πρέπει να του επιστραφούν 1619 ευρώ τα οποία όμως θα συμψηφιστούν έναντι μελλοντικών οφειλών του . Δηλαδή σ΄αυτή την περίπτωση ο ασφαλισμένος βγαίνει χαμένος καθώς προπληρώνει το κράτος.
Οι έντονες διαμαρτυρίες των ασφαλισμένων ανάγκασαν το υπουργείο Εργασίας να αλλάξει και πάλι τη βάση υπολογισμού, επιχειρώντας δικαιότερη προσέγγιση. Μέχρι τώρα, πάντως, δεν έχει εκδοθεί καμία εγκύκλιος, ενώ πιθανολογείται ότι η εφαρμογή θα πάρει παράταση για τους πρώτους μήνες του 2017.